Sosna kanaryjska

gatunek rośliny
(Przekierowano z Pinus canariensis)

Sosna kanaryjska (Pinus canariensis C. Smith) – gatunek drzewa z rodziny sosnowatych. Sosna kanaryjska występuje na zachodnich Wyspach KanaryjskichGran Canaria, Teneryfa, La Palma, Hierro i Gomera, została naturalizowana w Afryce i Australii. Jest to najwyższe drzewo Wysp Kanaryjskich.

Sosna kanaryjska
Ilustracja
Systematyka[1][2][3]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

nagonasienne

Klasa

iglaste

Rząd

sosnowce

Rodzina

sosnowate

Rodzaj

sosna

Gatunek

sosna kanaryjska

Nazwa systematyczna
Pinus canariensis C. Smith
1828
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4]

Morfologia

edytuj
Pokrój
Drzewo iglaste, wiecznie zielone. Korona otwarta z uniesionymi gałęziami, u młodych drzew stożkowata, z czasem staje się szersza i nieregularna.
Pień
Osiąga wysokość 30–45(60) m. Pień o średnicy 1,5 m, wyjątkowo 2,5 m. Kora czerwonobrązowa, gruba i spękana.
Liście
Igły zebrane w pęczki po 3, długości 15–28 cm, grubości ok. 1 mm. Młode są niebieskawe, potem jasnozielone lub żółto-zielone, zwisające. Liście młodociane są długości 3–6 cm, osadzone na giętkich pędach.
Szyszki
Symetryczne, twarde i ciężkie, owalno-stożkowate, długości 8–23 cm. Po otwarciu łuski nasienne silnie odgięte ku nasadzie szyszki. Nasiona czarnobrązowe i połyskujące z wierzchu, szare i matowe od spodu. Skrzydełko mocno przytwierdzone do nasiona, osiąga rozmiary 15-25 na 10 mm[5].
Gatunki podobne
Najbliżej spokrewniona z P. roxburghii z Himalajów i sosną kalabryjską (P. brutia).

Biologia i ekologia

edytuj

Igły pozostają na drzewie od 1,5 do 3 lat. Igły młodociane rosną 3–6 lat. Szyszki otwierają się w kwietniu, po dwóch latach od zapylenia[5].

Występuje na wysokości 400–2200 m n.p.m., głównie na 600–2000 m. Jest to gatunek sub-tropikalny, znosi ujemne temperatury do -6, −10 °C, nie przetrwa silnych mrozów. Dobrze toleruje susze.

Systematyka

edytuj

Pozycja gatunku w obrębie rodzaju Pinus[6]:

  • podrodzaj Pinus
    • sekcja Pinus
      • podsekcja Pinaster
        • gatunek P. canariensis

Zagrożenia i ochrona

edytuj
 
Las sosny kanaryjskiej, La Palma

Roślina umieszczona w Czerwonej księdze gatunków zagrożonych w grupie gatunków niższego ryzyka (kategoria zagrożenia: LC) w 2003[4] a następnie w 2013[7] roku.

W wyniku nadmiernego wycinania w połączeniu z niszczącymi pożarami lasów naturalny zasięg sosny kanaryjskiej został znacznie ograniczony i duże lasy pozostały tylko na wyspach Teneryfa i La Palma[4]. Prowadzone od lat 50. XX wieku nasadzenia, naturalna odnowa drzew, zaprzestanie wycinki oraz lepsza gospodarka leśna pozwoliły łącznie w dużym stopniu odbudować populacje. Drzewa osiągają wiek produkcyjny i trend liczebności populacji jest wzrostowy. Utrzymuje się potencjalne zagrożenie ze strony pożarów, rosnące przy wzmagającym się ruchu turystycznym. Również rozwijająca się infrastruktura, szczególnie na Teneryfie, sięga pasa lasów sosnowych, zabierając siedliska[7].

Zastosowanie

edytuj

Chętnie sadzona jako drzewo ozdobne w parkach i ogrodach w rejonach o suchym i ciepłym klimacie.

Sosna kanaryjska ma drewno wysokiej jakości, cenione za wytrzymałość i twardość.

Przypisy

edytuj
  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Pinales : Pinaceae, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-02-28] (ang.).
  3. M.J.M. Christenhusz i inni, A new classification and linear sequence of extant gymnosperms, „Phytotaxa”, 19 (1), 2011, s. 55–70, DOI10.11646/phytotaxa.19.1.3 (ang.).
  4. a b c P. Thomas, Pinus canariensis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2010-02-23] (ang.).
  5. a b Christopher J. Earle, Pinus canariensis, [w:] Gymnosperm Database [online] [dostęp 2010-02-26] (ang.).
  6. Christopher J. Earle, Pinus, [w:] Gymnosperm Database [online] [dostęp 2010-02-26] (ang.).
  7. a b P. Thomas, Pinus canariensis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2013-08-03] (ang.).