Pinus oocarpa

Pinus oocarpa
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	nagonasienne
Klasa	iglaste
Rząd	sosnowce
Rodzina	sosnowate
Rodzaj	sosna
Gatunek	Pinus oocarpa
	Nazwa systematyczna
	Pinus oocarpa Schiede ex Schltdl.; Linnaea 12: 491. 1838
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Pinus oocarpa Schiede ex Schltdl. – gatunek drzewa z rodziny sosnowatych (Pinaceae). Sosna ta występuje w Meksyku, Gwatemali, Hondurasie, Salwadorze i północno-zachodniej Nikaragui^[5]. Jest to najbardziej pospolita sosna w południowym Meksyku i Ameryce Środkowej.

Morfologia edytuj

Pokrój: Korona drzewa nieregularna.
Pień: Na dobrych stanowiskach osiąga 20–35 m wysokości i 45–80 cm średnicy pnia, na słabszych 10–15 m wysokości. Kora gruba, szara i spękana.
Liście: Igły zebrane po 3, 4 lub 5 na krótkopędzie, długości 15–30 cm, proste.
Szyszki: Szyszki nasienne długości 4–10 cm, szeroko jajowate, symetryczne, czasem zakrzywione. Osadzone na grubych, długich szypułkach.

Ekologia edytuj

Jest gospodarzem rośliny pasożytniczej Arceuthobium aureum subsp. petersonii w Oaxaca i Chiapas, oraz Arceuthobium hondurense w Hondurasie^[6].

Pinus oocarpa stanowi blisko 45% lasów sosnowych w Chiapas, 50% w Gwatemali, 66% w Hondurasie, 90% w Nikaragui i 60% w Salwadorze^[7]. Występuje na wysokościach 350–2500 m n.p.m., ale najlepiej rośnie na wysokościach 1200–1800 m. Obecność w drzewostanie P. oocarpa wydaje się być silnie zależna od występowania okresowych pożarów lasu. Najlepiej rośnie we wschodniej Gwatemali, Hondurasie i północnej Nikaragui, gdzie roczne opady są powyżej 1200 mm. W północnym Meksyku, gdzie klimat jest suchszy, rośnie wolniej i osiąga mniejsze rozmiary.

Systematyka i zmienność edytuj

Pozycja gatunku w obrębie rodzaju Pinus^[8]:

podrodzaj Pinus
- sekcja Trifoliae
  - podsekcja Australes
    - gatunek P. oocarpa

Wyróżnia się dwie odmiany:

Pinus oocarpa var. oocarpa – odmiana typowa, występuje w całym zasięgu
Pinus oocarpa var. trifoliata Martínez 1948 – występuje tylko w Hondurasie i Meksyku (Durango, Hidalgo, Jalisco, Michoacan, Oaxaca).

Sosna ta jest blisko spokrewniona z P. greggii, P. jaliscana, P. patula, P. praetermissa i P. pringlei.

Drzewa tego gatunku rosnące w Mountain Pine Ridge w Belize oraz w Chiapas w Meksyku^[7] są obecnie traktowane jako odrębny gatunek Pinus tecunumanii.

Pinus oocarpa krzyżuje się z P. caribaea var. hondurensis (Sénécl) Barr. & Golf. oraz P. tecunumanii Eguiluz & J. P. Perry. Naturalne hybrydy można znaleźć w Ameryce Centralnej.

Zagrożenia edytuj

Międzynarodowa organizacja IUCN przyznała temu gatunkowi kategorię zagrożenia LC (least concern), czyli jest gatunkiem o niskim ryzyku wyginięcia^[4].

Zastosowanie edytuj

Drewno

Drewno o średniej gęstości, ma kolor białawo-żółty. Lokalny przemysł i rolnicy wykorzystywali drewno tej sosny do konstrukcji drewnianych, wyrobu sklejek, kijów do mioteł, pudełek drewnianych itp. Najczęściej używane jako drewno na opał.

Przypisy edytuj

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Pinales : Pinaceae, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-02-28] (ang.).
↑ M.J.M.M.J.M. Christenhusz M.J.M.M.J.M. i inni, A new classification and linear sequence of extant gymnosperms, „Phytotaxa”, 19 (1), 2011, s. 55–70, DOI: 10.11646/phytotaxa.19.1.3 (ang.).
↑ ^a ^b A.A. Farjon A.A., Pinus oocarpa, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2009-10-14] (ang.).
↑ Christopher J. Earle: Pinus oocarpa. [w:] Gymnosperm Database [on-line]. [dostęp 2009-10-14]. (ang.).
↑ F.G. Hawksworth, D. Wiens. Dwarf mistletoes: Biology, pathology and systematics. „Agriculture Handbook”. 709, 1996. Washington, DC: U.S.D.A. Forest Service. [dostęp 2009-10-14].
↑ ^a ^b W.S. Dvorak: Pinus oocarpa. W: Tropical Tree Seed Manual. (ang.).
↑ Christopher J. Earle: Pinus. [w:] Gymnosperm Database [on-line]. [dostęp 2009-10-14]. (ang.).

Bibliografia edytuj

George Russell Shaw: The genus Pinus. Cambridge, 1914. [dostęp 2009-10-14]. (ang.).
W.S. Dvorak: Pinus oocarpa. W: Tropical Tree Seed Manual. (ang.).

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Pinales : Pinaceae, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-02-28] (ang.).

[christenhusz2011-3] M.J.M.M.J.M. Christenhusz M.J.M.M.J.M. i inni, A new classification and linear sequence of extant gymnosperms, „Phytotaxa”, 19 (1), 2011, s. 55–70, DOI: 10.11646/phytotaxa.19.1.3 (ang.).

[iucn-4] A.A. Farjon A.A., Pinus oocarpa, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2009-10-14] (ang.).

[Gymn2-5] Christopher J. Earle: Pinus oocarpa. [w:] Gymnosperm Database [on-line]. [dostęp 2009-10-14]. (ang.).

[Hawk-6] F.G. Hawksworth, D. Wiens. Dwarf mistletoes: Biology, pathology and systematics. „Agriculture Handbook”. 709, 1996. Washington, DC: U.S.D.A. Forest Service. [dostęp 2009-10-14].

[Dvorak-7] W.S. Dvorak: Pinus oocarpa. W: Tropical Tree Seed Manual. (ang.).

[Gymn-8] Christopher J. Earle: Pinus. [w:] Gymnosperm Database [on-line]. [dostęp 2009-10-14]. (ang.).

[5]

[1]

[2]

[3]

[4]

[6]

[7]

[8]