Planetarium Śląskie
Planetarium Śląskie – największe i najstarsze[1] planetarium i obserwatorium astronomiczne w Polsce. Zostało założone 4 grudnia 1955 roku w ówczesnym Wojewódzkim Parku Kultury i Wypoczynku (obecnie nazywany również Parkiem Śląskim) położonym w Chorzowie.
 nr rej. A/399/13 z 24 stycznia 2013 r.
| |
| |
| Państwo |  Polska
|
|---|---|
| Miejscowość | Chorzów |
| Adres | Al. Planetarium 4, 41-500 Chorzów |
| Styl architektoniczny | socrealizm |
| Architekt | Zbigniew Solawa |
| Ukończenie budowy | 1955 |
| Ważniejsze przebudowy | 2018 - 2020 |
Położenie na mapie Chorzowa  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
 50°17′26,35″N 18°59′32,29″E/50,290653 18,992303
| |
| Strona internetowa | |
 Luneta 30 cm w obsrwatorium | |
| Państwo | Polska
|
|---|---|
| Położenie | Chorzów |
| Wysokość | 316 m n.p.m. |
| Zarządzający | Planetarium Śląskie |
| Kod obserwatorium | 553 |
| Teleskopy | |
| |
| Strona internetowa | |
HistoriaEdytuj
Budowę Planetarium Śląskiego im. Mikołaja Kopernika rozpoczęto z okazji Roku Kopernikowskiego w 1953 roku. Zbudowano je na najwyższym wzniesieniu parku tzw. Górze Parkowej. Autorem projektu był architekt Zbigniew Solawa.
OpisEdytuj
Centralnym urządzeniem Planetarium Śląskiego jest potężny projektor, noszący również nazwę „planetarium” lub nazywany inaczej „UPP” (ang. Universal Projection Planetarium). Projektor został wyprodukowany przez zakłady Zeissa w Jenie. Waży on ponad 2 tony, natomiast wysokość przy pionowym ustawieniu wynosi 5 m. Odtwarza on wygląd nieba z dowolnego miejsca na Ziemi o dowolnej porze, naśladując rzeczywisty firmament. Ekranem projekcji jest największa w kraju kopuła o średnicy 23 metrów. Widownia może pomieścić 400 osób.
W zespole budynków Planetarium Śląskiego znajduje się także obserwatorium astronomiczne (z największym w Polsce 30-centymetrowym refraktorem), kilkumetrowy zegar słoneczny, stacja klimatologiczna i stacja sejsmologiczna.
W lipcu 2018 r. ruszyła modernizacja Planetarium Śląskiego, która planowo zakończy się w 2021 roku[2].
FilatelistykaEdytuj
Poczta Polska wyemitowała 15 września 1966 r. znaczek pocztowy przedstawiający Planetarium Śląskie o nominale 1,55 zł, w serii Turystyka. Autorem projektu znaczka był Cz. Kaczmarczyk, ryt wykonał B. Brandt. Znaczek wydrukowano techniką stalorytu, na papierze niepowlekanym, w nakładzie 102.020.100 szt. Pozostawał w obiegu do 31 grudnia 1994[3].
GaleriaEdytuj
Planetarium Śląskie
Planetarium Śląskie
Planetarium Śląskie
Obserwatorium astronomiczne w Planetarium Śląskim
Sejsmografy krótkookresowe w Planetarium Śląskim
Poziomy Sejsmograf Wiecherta w Planetarium Śląskim
Teleskop w Obserwatorium Astronomicznym Planetarium Śląskiego
Zegar słoneczny na dziedzińcu
Zobacz teżEdytuj
- Spodek (hala widowiskowa)
- Olimpiada astronomiczna organizowana przez Planetarium Śląskie
PrzypisyEdytuj
- ↑ Wczoraj. Planetarium Śląskie. [dostęp 2018-11-18].
- ↑ Olga Krzyżyk, Przebudowa Planetarium Śląskiego. Powstaje Śląski Park Nauki. Planowe zakończenie prac to sierpień 2021 roku, Dziennik Zachodni, 1 kwietnia 2020 [dostęp 2020-09-17] (pol.).
- ↑ Marek Jedziniak: Turystyka (pol.). www.kzp.pl. [dostęp 2018-06-03].
BibliografiaEdytuj
- Sztuka Górnego Śląska od średniowiecza do końca XX wieku, red. Ewa Chojecka, wydawca: Muzeum Śląskie, Katowice 2004, ISBN 83-87455-77-6, s. 450.
- Zdjęcia panoramiczne wnętrz planetarium