Platypteryg
Platypteryg (Platypterygius) – ichtiozaur prawdopodobnie należący do rodziny Ophthalmosauridae. Z analizy kladystycznej przeprowadzonej przez Michaela Caldwella (1997) wynikała jego przynależność do rodziny Leptonectidae[1]; jednak późniejsza analiza Maischa i Matzkego (2000) wykazała jego przynależność do Ophthalmosauridae[2]. Także późniejsi autorzy (np. Maisch, 2010[3] czy Fischer, 2012[4]) zaliczają rodzaj Platypterygius do Ophthalmosauridae.
| Platypterygius | |
| von Huene, 1922 | |
 Platypterigius longmani | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Podtyp | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadrząd | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj |
platypteryg |
Żył w okresie wczesnej kredy (ok. 112-100 mln lat temu) w okolicach Azji, Ameryki Północnej, Australii i obecnej Europy. Długość ciała ok. 7 m, masa ok. 200 kg. Jego szczątki znaleziono w Australii, Nowej Zelandii, Europy Zachodniej, Rosji i Stanów Zjednoczonych.
Posiadał szczątkowy palec przy przedniej płetwie. Miał stosunkowo małe oczy i mocne zęby. W wodzie rozwijał prędkość 30-45 km/h.
W 2008 roku naukowcy z Instytutu Paleobiologii PAN, Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej i Speleoklubu Beskidzkiego odnaleźli w starej kopalni fosforytów w Annopolu nad Wisłą szczątki ichtiozaura z gatunku Platypterygius campylodon[5].
Gatunki platypteryga[6]:
- Platypterygius platydactylus (Broili, 1907) (typowy)
- Platypterygius australis (M'Coy, 1867) = Ichthyosaurus australis M'Coy, 1867 = ?Platypterygius longmani Wade, 1990[7]
- Platypterygius hauthali (von Huene, 1927)
- Platypterygius americanus (Nace, 1939)
- Platypterygius hercynicus Kuhn, 1946
- Platypterygius kiprijanoffi Romer, 1968
- Platypterygius birjukovi (Ochev i Efimov, 1985) = Simbirskiasaurus birjukovi Ochev i Efimov, 1985
- Platypterygius bedengensis (Efimov, 1997) = Plutoniosaurus bedengensis Efimov, 1997
- Platypterygius sachicarum Paramo, 1997
- Platypterygius bannovkensis Archangielski, 1998
- Platypterygius ochevi Archangielski vide Archangielski et al., 2008 =?Maiaspondylus cantabrigiensis (Lydekker, 1888)[8]
Zdaniem Fischera (2012) z opisu holotypu gatunku Platypterygius campylodon (Carter, 1846) nie wynika, że ma on jakiekolwiek cechy diagnostyczne; zbadanie holotypu nie jest zaś możliwe, gdyż najprawdopodobniej zaginął[4]. Dodatkowo z badań Fischera wynika, że domniemane autapomorfie rodzaju Platypterygius w rzeczywistości albo nie występują u wszystkich gatunków zaliczanych do tego rodzaju, ale występują także u innych przedstawicieli rodziny Ophthalmosauridae. Co za tym idzie, konieczne są badania skamieniałości wszystkich gatunków z rodzaju Platypterygius dla stwierdzenia, czy istotnie zasadne jest zaliczanie ich wszystkich do jednego rodzaju[4].
Przypisy edytuj
- ↑ Michael W. Caldwell. Modified perichondral ossification and the evolution of paddle-like limbs in ichthyosaurs and plesiosaurs. „Journal of Vertebrate Paleontology”. 17 (3), s. 534–547, 1997. (ang.).
- ↑ Michael W. Maisch, Andreas T. Matzke. The Ichthyosauria. „Stuttgarter Beiträge zur Naturkunde Serie B (Geologie und Paläontologie)”. 298, s. 1–159, 2000. (ang.).
- ↑ Michael W. Maisch. Phylogeny, systematics, and origin of the Ichthyosauria – the state of the art. „Palaeodiversity”. 3, s. 151–214, 2010. (ang.).
- ↑ a b c Valentin Fischer. New data on the ichthyosaur Platypterygius hercynicus and its implications for the validity of the genus. „Acta Palaeontologica Polonica”. 57 (1), s. 123-134, 2012. DOI: 10.4202/app.2011.0007. (ang.).
- ↑ Małgorzata T. Załoga. Skarby z kopalni widmo. „National Geografic Polska”. Nr 11 (122), 2009-11. Warszawa: Wydawnictwo G+J RBA.
- ↑ Za: Michael W. Maisch. Phylogeny, systematics, and origin of the Ichthyosauria – the state of the art. „Palaeodiversity”. 3, s. 151–214, 2010. (ang.).
- ↑ Christopher McGowan, Ryosuke Motani: Handbook of Paleoherpetology. Part 8: Ichthyopterygia. München: Verlag Dr. Friedrich Pfeil, 2003. ISBN 3-89937-007-4.
- ↑ Nikolay G. Zverkov, Dmitry V. Grigoriev. An unrevealed lineage of platypterygiines (Ichthyosauria) with peculiar forefin structure and semiglobal distribution in the mid-Cretaceous (Albian–Cenomanian). „Cretaceous Research”, w druku. DOI: 10.1016/j.cretres.2020.104550. (ang.).
Linki zewnętrzne edytuj
- platypterygius na Dino Fact File. home.scarlet.be. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-09-29)]. (ang.)