Podział administracyjny Grecji

Podział administracyjny Grecji – od 1 stycznia 2011 Grecja jest podzielona na jednostki administracyjne trzech poziomów: 7 administracji zdecentralizowanych (αποκεντρωμένη διοίκηση – apokendromeni diikisi), które dzielą się na 13 regionów (περιφέρεια – periferia), w skład których wchodzą 332 gminy (δήμος – dimos).

Taki podział administracyjny został wprowadzony na podstawie tzw. Programu Kalikrates (Πρόγραμμα Καλλικράτης, N.3852/2010[1]), zastępującego obowiązujący w latach 1997–2010 podział na: 13 regionów, 54 nomosów (prefektur) i 1034 gminy. Dodatkowo gminy grupowane są w jednostki regionalne (περιφερειακή ενότητα), których utworzono 74; nie mają one jednak statusu jednostek administracyjnych. W języku formalnym, terytoria dawnych nomosów określane są teraz jako "nomarchiako diamerisma". Gdy w praktyce, wobec tych obszarów, także oficjalnie adresowo, w dalszym ciągu używane bywa słowo "nomos" i tworzone od niego formy przymiotników[2][3][4]

Administracje zdecentralizowane i regiony

edytuj
 
Podział Grecji na administracje zdecentralizowane.
 
Podział Grecji na regiony.

Dodatkowo w strukturze administracyjnej Grecji istnieje Autonomiczna Republika Góry Athos.

Podział administracyjny w latach 1997–2010

edytuj

Przed wprowadzeniem 1 stycznia 2011 nowego podziału administracyjnego Grecja dzieliła się na 13 regionów, które dzieliły się na 54 nomosów (prefektur) podzielonych następnie na 1034 gminy.

Umocowania prawne i ich zmiany

edytuj

Ustawa o regionach, która została przyjęta przez rząd Andreasa Papandreu (sygn. ustaw N.1622/86[5] i P.D.51/87[6]), ustanowiła regiony, które w istocie miały charakter pomocniczy w stosunku do rządu centralnego. W późnych latach 90. przeprowadzono reformy ich funkcjonowania przy jednoczesnym rozszerzeniu kompetencji (sygn. ustaw N.2503/97[7] i 2647/98). Mimo to, regiony nadal pozostawały w dużym stopniu uzależnione od rządu Grecji poprzez mianowanych przez niego sekretarzy generalnych.

Struktura podziału

edytuj

Szczegółowy podział administracyjny Grecji, obowiązujący do końca 2010 roku, przedstawiał się następująco:

  • 13 regionów (nwgr. περιφέρειαperiféria, l.mn. περιφέρειεςperiféries), z których 12 dzieli się na:
    • 54 nomosy (nwgr. νομόςnomós, l.mn. νομοίnomí), tłumaczonych czasem również jako prefektury lub departamenty. Nomosy dzielą się na:

Osobliwościami są:

  • region Attyka, składający się tylko z jednego nomosu – Attyka, tworzącego dość specyficzny administracyjnie ustrój stolicy kraju. Nomos ten dzieli się na:
    • 4 jednostki zwane nomarchia (νομαρχία), czasami tłumaczone jako półprefektury, dzielące się na:
      • gminy miejskie i wiejskie
  • specjalny status posiada Góra Athos, której teren stanowi obszar autonomiczny na Półwyspie Chalcydyckim.

Nazwy regionów i nomosów w Grecji

edytuj
 
Mapa regionów Grecji
 
Mapa nomosów Grecji
 
Mapa nomarchii Attyki

Numery kolejne odpowiadają numeracji na załączonej mapce regionów.

  1. region Attyka (περιφέρεια Αττικήςperiferia Attikí)
  2. region Grecja Środkowa (περιφέρεια Στερεά ΕλλάδαStereá Elláda)
  3. region Macedonia Środkowa (περιφέρεια Κεντρική ΜακεδονίαKendrikí Makedonía)
  4. region Kreta (περιφέρεια ΚρήτηKríti)
  5. region Macedonia Wschodnia i Tracja (περιφέρεια Ανατολική Μακεδονία και ΘράκηAnatolikí Makedonía kie Thráki)
  6. region Epir (περιφέρεια ΉπειροςÍpiros)
  7. region Wyspy Jońskie (περιφέρεια Ιόνια νησιάIónia Nisiá)
  8. region Wyspy Egejskie Północne (περιφέρεια Βόρειο Αιγαίο Vório Egéo)
  9. region Peloponez (περιφέρεια ΠελοπόννησοςPelopónnisos)
  10. region Wyspy Egejskie Południowe (περιφέρεια Νότιο ΑιγαίοNótio Egéo)
  11. region Tesalia (περιφέρεια ΘεσσαλίαThessalía)
  12. region Grecja Zachodnia (περιφέρεια Δυτική ΕλλάδαDitikí Elláda)
  13. region Macedonia Zachodnia (περιφέρεια Δυτική ΜακεδονίαDitikí Makedonía)


Przypisy

edytuj
  1. Ν. 3852/2010 «Νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης-Πρόγραμμα Καλλικράτης» (Nowa architektura administracji rządowej i programu decentralizacji Kallikratesa), (ΦΕΚ 87/τ.Α΄/07-06-2010) opublikowany w "Efimeris tis Kiwerniseos"
  2. Przykład aktów stanu cywilnego: W kwietniu 2015 r. nomos pojawia się w nich wielokrotnie, m.in. zaraz po godle państwa i słowach Republika Grecji. Przykład obowiązującego wzorca aktu urodzenia, na stroanie Ministerstwa Spraw Wewnętrznych (gr. Υπουργείο Εσωτερικών). "Nomarchia" (urząd nomosu, Urząd Wojewódzki), może pojawić się także w użytych następnie pieczęciach (przykład dokumentów z Aten).
  3. Przykład komunikatu oddziału Związku Zawodowego Pracowników Administracji Państwowej, w którym mimo wykorzystania nowej, oficjalnej tytulatury, doprecyzowanie (były) nomos także uznano za niezbędne.
  4. Przykład tytułu prasowego z roku 2015: Pismo burmistrza do radnych nomosu, w sprawie...
  5. Ν.1622/86 «Τοπική Αυτοδιοίκηση – Περιφερειακή Ανάπτυξη – Δημοκρατικός Προγραμματισμός» (Samorząd – Rozwój Regionalny – Planowanie Demokratyczne), (ΦΕΚ 92/τ.Α΄/14-7-1986) opublikowany w "Efimeris tis Kiwerniseos" (Εφημερίς της Κυβερνήσεως, Dziennik Ustaw)
  6. Π.Δ. 51/87 «Καθορισμός των Περιφερειών της Χώρας για το σχεδιασμό, προγραμματισμό και συντονισμό της Περιφερειακής Ανάπτυξης» (Definicja regionów w zakresie projektowania, planowania i koordynacji rozwoju regionalnego), (ΦΕΚ 26/τ.Α΄/06-03-1987) opublikowany w "Efimeris tis Kiwerniseos"
  7. Ν.2503/97 «Διοίκηση, οργάνωση, στελέχωση της Περιφέρειας, ρύθμιση θεμάτων για την τοπική αυτοδιοίκηση και άλλες διατάξεις» (Administracja, organizacja i obsada kadrowa w regionie, zagadnienia dotyczące samorządu terytorialnego i inne przepisy), (ΦΕΚ 107/τ.Α΄/30-05-1997) opublikowany w "Efimeris tis Kiwerniseos"