Polarność

zjawisko występowania elektrycznego momentu dipolowego, którego obecność wynika z nierównomiernego rozłożenia cząstkowych ładunków elektrycznych w cząsteczce

Polarność – właściwość indywiduów chemicznych polegająca na występowaniu w nich elektrycznego momentu dipolowego w wyniku nierównomiernego rozłożenia cząstkowych ładunków elektrycznych w ich objętości.

Cząsteczka wody jest polarna; jej moment dipolowy wynosi 1,85 D
Cząsteczka CO
2
jest apolarna, czyli jej moment dipolowy wynosi 0

Większość cząsteczek jest obojętna elektrycznie. Jednak w wielu z nich występują wiązania chemiczne z elektronami mocno przesuniętymi w stronę jednego ze związanych atomów. Powoduje to występowanie w cząsteczce większej gęstości ładunku ujemnego w jednym miejscu i mniejszej w innym, dzięki czemu staje się ona dipolem elektrycznym.

Przykładem takiej cząsteczki jest woda HOH (H
2
O
). Elektrony w wiązaniach HO są silnie przesunięte w stronę atomu tlenu, co powoduje, że na tym atomie zbiera się cząstkowy ładunek ujemny, a na atomach wodoru cząstkowy dodatni. Kąt wiązań HOH to ok. 104,5°. To powoduje, że od strony atomu tlenu cząsteczka wody jest naładowana ujemnie, a od strony atomów wodoru dodatnio.

W przypadku wielu związków chemicznych pomimo tego, że wiązania są spolaryzowane, na skutek symetrii budowy cząsteczka może pozostawać apolarna, np. dwutlenek węgla CO
2
, tetrachlorek węgla CCl
4
, benzen C
6
H
6
.

Polarne związki mają szereg własności, których nie mają cząsteczki apolarne. Są one np. w stanie solwatować, czyli otaczać inne cząsteczki, o ile te inne cząsteczki też wykazują własności polarne, co powoduje, że ciekłe związki polarne są dobrymi rozpuszczalnikami związków jonowych i innych związków polarnych. Cząsteczki polarne mają zwykle wyższe temperatury przejść fazowych (topnienie, krystalizacja, wrzenie itp.) niż analogiczne cząsteczki apolarne o zbliżonej budowie i masie cząsteczkowej. Najczęściej jest to efektem tworzenia przez nie wiązań wodorowych i silnych oddziaływań typu dipol–dipol.

Jako miarę polarności rozpuszczalników wykorzystuje się czasem wartość ich względnej przenikalności elektrycznej[1].

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Michal Sobkowski, Jacek Stawinski, Adam Kraszewski, Stereochemistry of internucleotide bond formation by the H-phosphonate method. 6. Optimization of the reaction conditions towards highest stereoselectivity, „Tetrahedron: Asymmetry”, 19 (21), 2008, s. 2508–2518, DOI10.1016/j.tetasy.2008.11.002 (ang.).