Polska Akcyjna Spółka Telefoniczna
Polska Akcyjna Spółka Telefoniczna (PAST) – polskie przedsiębiorstwo telekomunikacyjne z siedzibą w Warszawie utworzone w formie spółki akcyjnej w 1922.
| ||
| ||
| Państwo |  Polska
| |
| Adres | Warszawa ul. Zielna 37 | |
| Data założenia | 1 lipca 1922 | |
| Forma prawna | spółka akcyjna | |
OpisEdytuj
Mieszana, państwowo-prywatna, spółka powstała w 1922, po wygaśnięciu przedłużonej koncesji szwedzkiego Towarzystwa „Cedergren”. Od pierwszych liter nazwy była nazywa PAST-ą[1]. Siedziba spółki mieściła się w budynku Cedergrenu przy ul. Zielnej 37. Od nazwy spółki pochodzi potoczna nazwa sąsiedniego gmachu centrali telefonicznej, wzniesionej przez Cedergren w latach 1906–1908 przy ul. Zielnej 39.
PAST-a otrzymała koncesję na 25 lat, tj. do 1947[2]. Skarb Państwa i „Cedergren” otrzymały po 3/7 akcji, a 1/7 akcji zostało przeznaczonych do sprzedaży osobom prywatnym (zostały one później także wykupione przez szwedzkiego akcjonariusza)[2].
Spółka działała w Warszawie (sieć wniesiona przez „Cedergren”) oraz we Lwowie, Łodzi, Lublinie, Białymstoku oraz w Zagłębiu Sosnowiecko-Dąbrowskim i Zagłębiu Borysławskim (sieci wniesione przez Skarb Państwa)[2]. W Warszawie, w związku z rosnącym popytem na usługi telefoniczne, stworzyła sieć składającą się z sześciu central automatycznych, zlokalizowanych m.in. przy ul. Zielnej 39, ul. Piusa XI 19, ul. Brzeskiej 24, ul. A. Felińskiego 39 i na Tłomackiem 10[1][3].
W końcu 1930 liczba abonentów w Warszawie wynosiła 44,2 tys[4]. W 1939 wszystkie warszawskie centrale miały pojemność 90 tys. numerów, a przyłączono do nich ok. 75 tys. abonentów[2]. PAST wybudowała także budynek centrali telefonicznej w Łodzi.
1 października 1940 przedsiębiorstwo przeszło pod zarząd Deutsche Post Osten[5]. Zwolniono część pracowników, a z pozostałymi podpisano nowe umowy o pracę na gorszych warunkach[5].
W czasie II wojny światowej centrale telefoniczne PAST w Warszawie zostały zniszczone w 100%, a kablowe sieci telefoniczne – w 70%[6].
Majątek spółki został przejęty przez państwo w 1948[7].
Zobacz teżEdytuj
PrzypisyEdytuj
- ↑ a b Ryszard Mączewski: Warszawa między wojnami. Łódź: Księży Młyn, 2009, s. 43. ISBN 978-83-61253-51-8.
- ↑ a b c d Henryk Janczewski: Warszawa. Geneza i rozwój inżynierii miejskiej. Warszawa: Arkady, 1971, s. 457.
- ↑ Tomasz Pawłowski, Jarosław Zieliński: Żoliborz. Przewodnik historyczny. Warszawa: Rosner & Wspólnicy, 2008, s. 460. ISBN 978-83-60336-27-4.
- ↑ Marian Marek Drozdowski: Warszawiacy i ich miasto w latach Drugiej Rzeczypospolitej. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1973, s. 159.
- ↑ a b Barbara Ratyńska: Ludność i gospodarka Warszawy i okręgu pod okupacją hitlerowską. Książka i Wiedza, 1982, s. 411.
- ↑ Henryk Janczewski: Warszawa. Geneza i rozwój inżynierii miejskiej. Warszawa: Arkady, 1971, s. 458.
- ↑ Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 656. ISBN 83-01-08836-2.
Linki zewnętrzneEdytuj
- Spis Abonentów Warszawskiej Sieci Telefonów Polskiej Akcyjnej Spółki Telefonicznej 1930-1931
- Spis abonentów Państwowych i Koncesjonowanych Sieci Telefonicznych w Polsce (z wyjątkiem m. st. Warszawy) 1931/32 r.
- Spis Abonentów Warszawskiej Sieci Telefonów Polskiej Akcyjnej Spółki Telefonicznej 1935-1936
- Spis Abonentów Warszawskiej Sieci Telefonów Polskiej Akcyjnej Spółki Telefonicznej 1937-1938
- Spis abonentów warszawskiej sieci telefonów Polskiej Akcyjnej Spółki Telefonicznej (1938/1939)
- Spis abonentów warszawskiej sieci telefonów Polskiej Akcyjnej Spółki Telefonicznej i Rządowej Warszawskiej Sieci Okręgowej 1938-39
- Dodatek do spisu abonentów sieci telefonicznych Dyrekcji Okręgu Poczt i Telegrafów w Warszawie (z wyjątkiem m.st. Warszawy) i Polskiej Akcyjnej Spółki Telefonicznej w miastach: Białymstoku i Łodzi z okolicą na rok 1938
- Spis abonentów sieci telefonicznej m.st. Warszawy P.A.S.T. Warszawskiej Sieci Okręg P.P.T.T. rok 1939/40