Wikipedia

Pomnik Jakowa Swierdłowa w Jekaterynburgu

Pomnik Jakowa Swierdłowa w Jekaterynburgu (ros. Памятник Якову М. Свердлову) – pomnik znajdujący się w Jekaterynburgu, w obwodzie swierdłowskim. Przedstawia on Jakowa Swierdłowa, bolszewicką głowę państwa sowieckiego w latach 1917-1919. Odsłonięty w 1927 roku.

Pomnik Jakowa Swierdłowa
Памятник Якову М. Свердлову
Ilustracja
Widok ogólny
Państwo

 Rosja

Obwód

 swierdłowski

Miejscowość

Jekaterynburg

Projektant

M. J. Charłamow (М. Я. Харламов)
S. W. Dombrowski (С. В. Домбровский)

Całkowita wysokość

5,20 m

Data odsłonięcia

1927

Położenie na mapie Jekaterynburga
Mapa konturowa Jekaterynburga, blisko centrum na prawo u góry znajduje się punkt z opisem „Pomnik Jakowa SwierdłowaПамятник Якову М. Свердлову”
Położenie na mapie Rosji
Mapa konturowa Rosji, po lewej znajduje się punkt z opisem „Pomnik Jakowa SwierdłowaПамятник Якову М. Свердлову”
Położenie na mapie obwodu swierdłowskiego
Mapa konturowa obwodu swierdłowskiego, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Pomnik Jakowa SwierdłowaПамятник Якову М. Свердлову”
Ziemia56°50′23,31″N 60°36′58,97″E/56,839808 60,616381
Multimedia w Wikimedia Commons

Historia edytuj

Pomnik Jakowa Swierdłowa w Jekaterynburgu położony jest w centrum miasta, w rejonie oktiabrskim, przy prospekcie Lenina[1]. Umiejscowiony został pomiędzy dwoma ważnymi budynkami użyteczności publicznej, siedzibą Uralskiego Uniwersytetu Federalnego im. Borysa Jelcyna i gmachem Jekaterynburskiego Teatru Opery i Baletu[2]. Jakow Swierdłow przebywał na ziemi uralskiej w latach 1905–1906, a już po przewrocie bolszewickim i zakończeniu rosyjskiej wojny domowej sowieckie władze miasta zaczęły planować uhonorowanie zmarłego niedawno Swierdłowa[3]. W marcu 1923 roku na spotkaniu władz partyjnych padła oficjalna propozycja wystawienia Jakowowi Swierdłowowi pomnika[4].

W tym samym roku rozpisano oficjalny konkurs na jego projekt. Na czele komisji konkursowej stanął węgierski działacz rewolucyjny, Béla Kun, który kierował wówczas komórką do spraw agitacji i propagandy przy uralskim biurze Rosyjskiej Partii Komunistycznej (bolszewików)[3]. Nadesłane projekty nie znalazły uznania wśród członków komisji (niektóre z nich zachowały się jednak do dziś) i ostatecznie zdecydowano się zwrócić o pomoc do specjalistów z Leningradu[3]. Jeszcze w 1919 roku na miejscu dzisiejszego pomnika stanęła stela poświęcona Komunie Paryskiej[2]. W 1927 roku władze Swierdłowska[a] zdecydowały o zastąpieniu jej pomnikiem Jakowa Swierdłowa, bolszewickiego patrona miasta[1]. Do wykonania pomnika wytypowany został leningradzki duet, rzeźbiarz M. J. Charłamow (М. Я. Харламов) i projektant S. W. Dombrowski (С. В. Домбровский)[2]. Rzeźbę wykonano w leningradzkich zakładach Krasnyj Wyborżec[1]. W celu konstrukcji pomnika zebrano łącznie około 200 tysięcy rubli[4]. Jest ona przykładem charakterystycznego dla lat dwudziestych XX wieku stylu romantyczno-rewolucyjnego, który cieszył się popularnością w ówczesnej sowieckiej architekturze[1].

Pomnik został odsłonięty 15 lipca 1927 roku i uświetnić miał on ósmą rocznicę odbicia miasta z rąk białej armii dowodzonej przez Aleksandra Kołczaka[3][4]. Uroczystości przewodniczył Nikołaj Szwernik, pełniący w tamtym czasie funkcję sekretarza uralskiego komitetu Wszechzwiązkowej Komunistycznej Partii (bolszewików)[3].

Charakterystyka edytuj

Wykonana z brązu rzeźba przedstawiająca Jakowa Swierdłowa mierzy 3,93 metry wysokości[4]. Swierdłow, znany orator, został przedstawiony w czasie jednej ze swych mów skierowanych do uralskich robotników[4]. Jego prawa ręka jest uniesiona, rysy postaci są żywe, co całości dodawać ma dynamizmu[4]. Postać Swierdłowa odwzorowana została w jego słynnej skórzanej kurtce[5]. Figura działacza bolszewickiego została umieszczona na skraju szarego głazu z szartaskiego granitu[4]. Łączna wysokość pomnika wynosi 5,20 metry[4]. Na cokole wyryta została następująca inskrypcja:

Jakowowi Michajłowiczowi
Swierdłowowi
(towarzyszowi Andriejowi)
uralscy robotnicy[6]

Pomnik w czasach sowieckich był jednym z symboli miasta[5]. Po rozpadzie Związku Radzieckiego zachowanie pomnika Swierdłowa, obarczanego odpowiedzialnością za mord Mikołaja II i rodziny cesarskiej, a także prześladowania Kozaków, uważane jest w niektórych kręgach za kontrowersyjne[7]. Pomnik był parokrotnie celem aktów wandalizmu, m.in. oblewano go farbą[8][9].

Uwagi edytuj

  1. ↑ W latach 1924-1991 Jekaterynburg nosił nazwę Swierdłowsk.

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b c d Ekbsl.ru: Памятник Я. М. Свердлову. [dostęp 2013-04-13]. (ros.).
  2. ↑ a b c Ekatgid.ru: Памятник Я. М. Свердлову. [dostęp 2013-04-13]. (ros.).
  3. ↑ a b c d e Bgekb.ru: 15 июля 1927, 85 лет назад, открыт памятник Якову Михайловичу Свердлову. [dostęp 2013-04-13]. (ros.).
  4. ↑ a b c d e f g h Semantic.uraic.ru: Памятник Я. М. Свердлову, 1927 г.. [dostęp 2013-04-13]. (ros.).
  5. ↑ a b Tyr66.ru: Памятник Я. М. Свердлову. [dostęp 2013-04-13]. (ros.).
  6. ↑ Eburg.mk.ru: Ровно 85 лет назад в столице Урала был открыт памятник Якову Свердлову. [dostęp 2013-04-13]. (ros.).
  7. ↑ Turometr.ru: Памятник Якову Свердлову. [dostęp 2013-04-13]. (ros.).
  8. ↑ Nr2.ru: Памятник Свердлову в центре Екатеринбурга стал жертвой вандалов. [dostęp 2013-04-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-05-13)]. (ros.).
  9. ↑ Nr2.ru: Яков Свердлов стал негром. [dostęp 2013-04-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-05-12)]. (ros.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Pomnik_Jakowa_Swierdłowa_w_Jekaterynburgu&oldid=64807482”