Wikipedia

Pomnik Wilhelma I w Gdańsku

Pomnik Wilhelma I w Gdańsku (niem. Kaiser-Wilhelm-Denkmal) – pomnik pierwszego cesarza zjednoczonych Niemiec, Wilhelma I Hohenzollerna. Znajdował się do 1945 na placu przed Bramą Wyżynną, na obecnej ul. Wały Jagiellońskie w Gdańsku.

Pomnik Wilhelma I w Gdańsku
Kaiser-Wilhelm-Denkmal zu Danzig
Ilustracja
Państwo

 Cesarstwo Niemieckie

Miejscowość

Danzig

Miejsce

Rechtstadt

Typ obiektu

pomnik konny

Data odsłonięcia

1 września 1903

Data likwidacji

1945

brak współrzędnych

Historia edytuj

Po śmierci Wilhelma I (ur. 1797, zm. 1888) w Niemczech otaczano go państwowym kultem i stawiano mu liczne pomniki[1].

 
Brama Wyżynna w 2006. Pomnik stał w przybliżeniu tam, gdzie szary słup trakcyjny po lewej
 
Pomnik, przy froncie cokołu figura Borussii, po lewej nieistniejący hotel Danzigerhof, po prawej Brama Wyżynna

Pomnik zbudowano w miejscu dawnej fosy (Opływu Motławy), dlatego posiadał fundament sięgający ok. 14 metrów w głąb ziemi. Uroczyste odsłonięcie odbyło się 1 września 1903 w obecności cesarza Wilhelma II, wnuka Wilhelma I. Autorem elementów rzeźbiarskich był profesor sztuki Eugen Brömel z Królewca. Pomnik miał formę wysokiego cokołu z fińskiego granitu, na którym osadzono brązowa postać cesarza na koniu, w polowym mundurze i charakterystycznym hełmie (pikielhauba) na głowie.

U stóp cokołu znalazły się trzy alegoryczne postacie: Borussia – personifikacja Prus (dziewczyna z długim warkoczem i mieczem w dłoni), Vistula – personifikacja rzeki Wisły oraz Ägir – germański bóg morza. Ponad Vistulą umieszczono relief z zamkiem w Malborku i barką na Nogacie, natomiast nad Ägirem okręty wojenne.

Skwer z pomnikiem był popularnym wśród gdańszczan miejscem spotkań. Ponieważ koń miał zadarty ogon, na spotkania umawiano się „unter’m Schwanz” („pod ogonem”)[2]. Odbywały się tu także manifestacje oraz demonstracje, m.in. przeciwko postanowieniom traktatu wersalskiego, odłączającego Gdańsk od Rzeszy Niemieckiej. W 1944 urządzono pod pomnikiem manifestację z okazji nieudanego zamachu na Adolfa Hitlera. W 1944 na cokole nie było już postaci Borussii ani zwieńczonej cesarską koroną tablicy z inskrypcją – być może oddano je na przetopienie.

W marcu 1945 pomnik został zniszczony przez sowieckich żołnierzy, którzy przy pomocy liny ciągniętej przez czołg zrzucili figurę Wilhelma I z cokołu. Przez jakiś czas leżała ona w prowizorycznym zbiorniku przeciwpożarowym na Targu Węglowym, potem zaginęła (przypuszczalnie przetopiono ją). Uszkodzony pociskami cokół po pewnym czasie również zniknął.

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. ↑ Polityka. Pomocnik historyczny Historia Prus. Prusy wzlot i upadek, s. 90, wyd. 2012 r.
  2. ↑ Brunon Zwarra Wspomnienia gdańskiego bówki – tom I., s. 212., Wydawnictwo Morskie Gdańsk, 1984 r.

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Pomnik_Wilhelma_I_w_Gdańsku&oldid=73010912”