Probostwo Kościoła św. Krzyża w Krakowie
Probostwo Kościoła św. Krzyża – zabytkowa kamienica znajdująca się w Krakowie, w dzielnicy I Stare Miasto przy ulicy św. Krzyża 23, na Starym Mieście.
 nr rej. A-240 z 6 grudnia 1937[1]
| |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Adres | |
Położenie na mapie Starego Miasta w Krakowie  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie Krakowa  | |
 50°03′47,08″N 19°56′36,05″E/50,063078 19,943347
| |
Historia
edytujBudynek został wzniesiono około 1300 jako murowany, jednopiętrowy, szerokofrontowy. Początkowo pełnił funkcje obronne. Od 1367 był własnością klasztoru Benedyktynek w Staniątkach. W 1648, po ofiarowaniu benedyktynkom przez komornika wielickiego M. Świechowskiego sąsiedniego domu, który przebudowano na kościół św. Scholastyki, budynek został zaadaptowany na cele klasztorne. W 1782 klasztor zlikwidowano, a budynek został opuszczony. W 1827 przekazano go parafii św. Krzyża z przeznaczeniem na probostwo. W tym czasie założono przy nim obszerny ogród, pomniejszony w latach 1896–1898 podczas regulacji otoczenia. W 1909 kamienica została gruntownie odrestaurowana według projektu Jana Zawiejskiego z wydobyciem gotyckich detali elewacji[2].
Jest najstarszym budynkiem mieszkalnym w Krakowie. W 2015 rozpoczęto remont konserwatorski, połączony z adaptacją piwnic na cele muzealne[3].
6 grudnia 1937 kamienica została wpisana do rejestru zabytków[4]. Znajduje się także w gminnej ewidencji zabytków[5].
Architektura
edytujBudynek reprezentuje styl wczesnogotycki. Ma dwie kondygnacje. Elewacje wykonane są z kamienia łamanego z wąskimi ceglanymi blendami dekoracyjnymi. Układ okien jest nieregularny, co jest związane z pierwotną obronną funkcją budynku. Dom nakryty jest dwuspadowym, kalenicowym dachem[2].
Przypisy
edytuj- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 31 stycznia 2025 [dostęp 2021-08-01].
- ↑ a b Ryszard Burek (red. nacz.): Encyklopedia Krakowa. Kraków: PWN, 2000, s. 971.
- ↑ Kraków: Powstanie muzeum w najstarszym budynku mieszkalnym. krakow.tvp.pl, 2018-11-30. [dostęp 2019-09-06].
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 31 stycznia 2025 [dostęp 2024-10-07].
- ↑ Gminna ewidencja zabytków Krakowa. Biuletyn Informacji Publicznej Miasta Krakowa. [dostęp 2024-10-07].