Przepękla indochińska

Przepękla indochińska[4] (Momordica cochinchinensis (Lour.) Spreng.) – gatunek roślin z rodziny dyniowatych. Występuje w południowych Chinach, Wietnamie, północno-wschodniej Australii.

Przepękla indochińska
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

różopodobne

Rząd

dyniowce

Rodzina

dyniowate

Rodzaj

przepękla

Gatunek

przepękla indochińska

Nazwa systematyczna
Momordica cochinchinensis (Lour.) Spreng.
Syst. veg. 3:14. 1826[3]
Synonimy
  • Momordica ovata Cogn.
  • Muricia cochinchinensis Lour.

Morfologia

edytuj
Pokrój
Drewniejące pnącze do 15 m długości czepiające się podpór za pomocą wąsów czepnych.
Liście
Szorstko owłosione, blaszki 3-5-klapowe z sercowatą nasadą i ząbkowanym brzegiem. Średnicy 5–20 cm.
Kwiaty
Żółte, na długich szypułkach. Wyrastają pojedynczo w kątach liści.
Owoce
Wrzecionowata lub kulista jagoda pokryta kolczastymi wyrostkami. W stanie dojrzałym pomarańczowa. Okrywa twarda i gruba, miąższ soczysty, krwistoczerwony[4].

Zastosowanie

edytuj

W krajach Azji Południowo-Wschodniej traktowany jest zarówno jako owoc, jak i lekarstwo. Charakteryzuje się krótkim okresem owocowania, ze szczytem w grudniu i styczniu, i dlatego stosowany jest jedynie przy specjalnych okazjach, takich jak wietnamskie święto Tết (Nowy Rok) lub też jako potrawa weselna. Najczęściej jest serwowany jako xôi gấc, czyli słodki ryż serwowany z nasionami i owocnią. Poza Azją najczęściej sprzedawany jest jako suplement diety w postaci soku lub ekstraktu w kapsułkach.

Owoc stosowany jest w medycynie chińskiej, ale pojawiają się też doniesienia naukowe o jego działaniu przeciwnowotworowym[5]. Owoce zawierają więcej likopenu (200–230mg likopenu/100g owoców) niż pomidory (4,2mg likopenu/100g) i 10-krotnie więcej karotenu niż marchew. Ponadto powyższe substancje występują w łatwo przyswajalnej formie, z długołańcuchowymi kwasami tłuszczowymi[6].

Przypisy

edytuj
  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-01-03] (ang.).
  3. Cucurbita. Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-01-03]. (ang.).
  4. a b Jolanta Węglarska, Karol Węglarski: Użyteczne rośliny tropików. Szkice etnobotaniczne. Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe, 2008. ISBN 978-8361320173.
  5. Inhibition of tumor growth and angiogenesis by water extract of Gac fruit (Momordica cochinchinensis Spreng)".
  6. Tomasz Czernecki: Od pomidorów lepszy jest sok pomidorowy i Gac. 2012-08-12. [dostęp 2012-12-18]. (pol.).