Przepękla indochińska

Przepękla indochińska
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	dyniowce
Rodzina	dyniowate
Rodzaj	przepękla
Gatunek	przepękla indochińska
	Nazwa systematyczna
	Momordica cochinchinensis (Lour.) Spreng.; Syst. veg. 3:14. 1826
Synonimy
	Momordica ovata Cogn.; Muricia cochinchinensis Lour.;
	Momordica ovata Cogn.; Muricia cochinchinensis Lour.;
	Multimedia w Wikimedia Commons

Przepękla indochińska^[4] (Momordica cochinchinensis (Lour.) Spreng.) – gatunek roślin z rodziny dyniowatych. Występuje w południowych Chinach, Wietnamie, północno-wschodniej Australii.

Morfologia

Pokrój: Drewniejące pnącze do 15 m długości czepiające się podpór za pomocą wąsów czepnych.
Liście: Szorstko owłosione, blaszki 3-5-klapowe z sercowatą nasadą i ząbkowanym brzegiem. Średnicy 5–20 cm.
Kwiaty: Żółte, na długich szypułkach. Wyrastają pojedynczo w kątach liści.
Owoce: Wrzecionowata lub kulista jagoda pokryta kolczastymi wyrostkami. W stanie dojrzałym pomarańczowa. Okrywa twarda i gruba, miąższ soczysty, krwistoczerwony^[4].

Zastosowanie

W krajach Azji Południowo-Wschodniej traktowany jest zarówno jako owoc, jak i lekarstwo. Charakteryzuje się krótkim okresem owocowania, ze szczytem w grudniu i styczniu, i dlatego stosowany jest jedynie przy specjalnych okazjach, takich jak wietnamskie święto Tết (Nowy Rok) lub też jako potrawa weselna. Najczęściej jest serwowany jako xôi gấc, czyli słodki ryż serwowany z nasionami i owocnią. Poza Azją najczęściej sprzedawany jest jako suplement diety w postaci soku lub ekstraktu w kapsułkach.

Owoc stosowany jest w medycynie chińskiej, ale pojawiają się też doniesienia naukowe o jego działaniu przeciwnowotworowym^[5]. Owoce zawierają więcej likopenu (200–230mg likopenu/100g owoców) niż pomidory (4,2mg likopenu/100g) i 10-krotnie więcej karotenu niż marchew. Ponadto powyższe substancje występują w łatwo przyswajalnej formie, z długołańcuchowymi kwasami tłuszczowymi^[6].

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-01-03] (ang.).
↑ Cucurbita. Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-01-03]. (ang.).
↑ ^a ^b Jolanta Węglarska, Karol Węglarski: Użyteczne rośliny tropików. Szkice etnobotaniczne. Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe, 2008. ISBN 978-8361320173.
↑ Inhibition of tumor growth and angiogenesis by water extract of Gac fruit (Momordica cochinchinensis Spreng)".
↑ Tomasz Czernecki: Od pomidorów lepszy jest sok pomidorowy i Gac. 2012-08-12. [dostęp 2012-12-18]. (pol.).

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-01-03] (ang.).

[grin-3] Cucurbita. Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-01-03]. (ang.).

[weglarscy-4] Jolanta Węglarska, Karol Węglarski: Użyteczne rośliny tropików. Szkice etnobotaniczne. Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe, 2008. ISBN 978-8361320173.

[5] Inhibition of tumor growth and angiogenesis by water extract of Gac fruit (Momordica cochinchinensis Spreng)".

[gac_t.cz-6] Tomasz Czernecki: Od pomidorów lepszy jest sok pomidorowy i Gac. 2012-08-12. [dostęp 2012-12-18]. (pol.).

[4]

[1]

[2]

[3]

[5]

[6]