Puccinia punctiformis
Puccinia punctiformis (F. Strauss) Röhl. – gatunek grzybów z rodziny rdzowatych (Pucciniaceae)[1]. Grzyb mikroskopijny pasożytujący na ostrożniu polnym (Cirsium arvense)[2]. Jest rozprzestrzeniony w Ameryce Północnej i Środkowej, Europie, Azji, Australii i Nowej Zelandii[3].
_R%C3%B6hl_214548.jpg) Dolna strona porażonych listków | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
Puccinia punctiformis |
| Nazwa systematyczna | |
| Puccinia punctiformis (F. Strauss) Röhl. Deutschl. Fl. (Frankfurt) 3(3): 132 (1813) | |
Systematyka i nazewnictwo edytuj
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Puccinia, Pucciniaceae, Pucciniales, Incertae sedis, Pucciniomycetes, Pucciniomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy zdiagnozował go w 1811 r. Friedrich von Strauss nadając mu nazwę Uredo punctiformis. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu Johann Christoph Röhling w 1813 r.[1]
- Caeoma obtegens Link 1809
- Caeoma suaveolens (Pers.) Schltdl. 1824
- Dicaeoma punctiforme Arthur 1920
- Dicaeoma suaveolens (Pers.) Kuntze 1898
- Hypodermium obtegens Link 1816
- Puccinia obtegens (Link) Tul. 1854
- Puccinia punctiformis Dietel & Holw. 1894
- Puccinia punctiformis var. karajensis Aliabadi & M. Abbasi 2013
- Puccinia punctiformis (F. Strauss) Röhl. 1813 var. punctiformis
- Puccinia suaveolens (Pers.) Rostr. 1874
- Puccinia suaveolens (Pers.) Rostr. 1874 f. suaveolens
- Trichobasis suaveolens (Pers.) Lév. 1849
- Uredo obtegens Link 1816
- Uredo punctiformis F. Strauss 1811
- Uredo suaveolens Pers. 1801
Morfologia i cykl życiowy edytuj
Jest pasożytem jednodomowym, tzn, że jego cykl życiowy odbywa się na jednym żywicielu. Jest rdzą pełnocyklową, wytwarzającą spermogonia ecja, uredinia i telia[2].
Strzępki rozwijają się między komórkami żywiciela, do wnętrza komórek wpuszczając ssawki pobierające substancje pokarmowe. Na dolnej stronie porażonych liści tworzą się bardzo liczne pomarańczowo-żółte spermogonia wydzielające charakterystyczny zapach miodu. Pomiędzy nimi występują jasnobrązowe ecja[2]. Również na dolnej stronie liści tworzą się wymieszane z sobą, rozproszone, grudkowate. ciemnobrązowe uredinia i telia o rozmiarach 0,09 × 0,2–0,3 mm. Urediniospory o kształcie od kulistego do jajowatego, rozmiarach 23–28 × 26–30 μm, jasnobrązowe do kasztanowobrązowych, jednolicie brodawkowane. Mają zazwyczaj 3, rzadko 4 pory rostkowe, przeważnie na równiku. ścianę o grubości 2–2,5 μm i krótką bezbarwną szypułkę. Teliospory elipsoidalne lub owalne, o zaokrąglonych końcach, drobno brodawkowane, dwukomórkowe, nieco zwężone na przegrodzie, jasnożółte do kasztanowobrązowych. Mają rozmiar 20–28 × 26–38 μm. Ściana o grubości 1,6–3 μm, na wierzchołku 2–5 μm. Pora rostkowa w górnej komórce znajduje się w okolicy wierzchołkowej lub podwierzchołkowej, w dolnej komórce w okolicy równikowej. Trzonki hialinowe, przeważnie ukośne, o rozmiarach 5–9 × 4–16 μm[5].
Puccinia punctiformis produkuje atraktanty, takie jak fenyloacetaldehyd , 2-fenyloetanol i benzaldehyd. Substancje te naśladują zapach kwiatów, przyciągając owady roznoszące zarodniki[6].
Zastosowanie edytuj
Ostrożeń polny jest uporczywym chwastem, zwłaszcza na pastwiskach. Puccinia punctiformis był stosowany w Ameryce Północnej i Nowej Zelandii do biologicznego zwalczania tego gatunku, często bowiem atakuje ostrożnia systemicznie, powodując jego obumarcie jeszcze przed kwitnieniem. Sukces był jednak umiarkowany, zbyt mała ilość ostrożni uległa porażeniu[7].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c Index Fungorum. indexfungorum.org. [dostęp 2018-03-15]. (ang.).
- ↑ a b c Plant Parasites of Europe. [dostęp 2018-03-15]. (ang.).
- ↑ Discover Life Maps. [dostęp 2018-03-15].
- ↑ Species Fungorum. speciesfungorum.org. [dostęp 2018-03-15]. (ang.).
- ↑ Mycobank. Puccinia punctiformis. [dostęp 2018-03-15].
- ↑ Robert A. Raguso and Barbara A. Roy (1998) Floral scent production by Puccinia rust fungi that mimic flowers. Molecular Ecology 7, 1127-1136
- ↑ A. M. Demers, D. K. Berner, P. A. Backman: Enhancing incidence of „Puccinia punctiformis“, through mowing, to improve management of Canada thistle („Cirsium arvense“). In: Biological Control. 39 2006, S. 481–488