Rada Koordynacyjna (Białoruś)

Rada Koordynacyjna ds. Przekazania Władzy na Białorusi[1] (biał. Каардынацыйная рада па перадачы ўлады ў Беларусі; ros. Координационный совет по передаче власти в Беларуси)[2] – organ utworzony przez kandydatkę na prezydenta Swiatłanę Cichanouską podczas białoruskich protestów w 2020 roku[3], które miały miejsce po spornych wyborach prezydenckich na Białorusi w 2020 roku[4]. Głównym celem Rady jest opracowanie i rozwijanie bezpiecznych mechanizmów zapewniających transfer władzy na Białorusi[5]. Pierwsze posiedzenie Rady odbyło się 18 sierpnia[6][7].

Rada Koordynacyjna ds. Przekazania Władzy na Białorusi
Каардынацыйная рада па перадачы ўлады ў Беларусі
Logotyp / flaga
Język roboczy

białoruski, rosyjski

Członkowie

70 członków

Utworzenie

14.08.2020

Strona internetowa
Białoruś
Godło Białorusi
Ten artykuł jest częścią serii:
Ustrój i polityka
Białorusi

Utworzenie edytuj

Utworzenie Rady Koordynacyjnej zostało ogłoszone w wideo opublikowanym przez Swiatłanę Cichanouską 14 sierpnia 2020 roku, w którym stwierdziła również, że zwyciężyła w wyborach prezydenckich na Białorusi w 2020 r., zdobywając od 60 do 70% głosów oraz zaapelowała do społeczności międzynarodowej o rozpoznanie jej zwycięstwa[8]. Cichanouska zapowiedziała, że celem rady jest koordynacja pokojowego i uporządkowanego odebrania władzy od urzędującego prezydenta Alaksandra Łukaszenki[9] oraz jak najszybsze przeprowadzenie nowych, wolnych i uczciwych wyborów prezydenckich. 17 sierpnia Cichanouska opublikowała wideo, w którym oświadczyła, że jest gotowa do kierowania rządem przejściowym[10]. Rada odbyła swoją pierwszą konferencję prasową 18 sierpnia 2020 r., podczas której odpowiedzi na pytania udzielali Wolha Kawalkowa, Maksim Znak, Maryja Kalesnikawa, Pawieł Łatuszka i Siarhiej Dyleuski[11].

Członkostwo edytuj

Cichanouska oświadczyła, że do rady będą mogli zgłaszać się obywatele Białorusi, którzy darzeni są zaufaniem grup społecznych i jednocześnie uznają, że oficjalnie ogłoszone wyniki wyborów zostały sfałszowane. Do zgłoszeń zaproszono grupy robocze, partie, związki zawodowe i inne organizacje społeczeństwa obywatelskiego oraz autorytatywne osobistości, takie jak lekarze, nauczyciele, liderzy biznesu, autorzy lub sportowcy. Wolha Kawalkowa i prawnik Maksim Znak są odpowiedzialni za zbieranie i zatwierdzanie wniosków o członkostwo[12].

Członkowie edytuj

Wstępna lista 35 członków została rozesłana 17 sierpnia 2020 r. i zaktualizowana do 51 członków 18 sierpnia[13][14]. Wśród członków znaleźli się laureatka Nagrody Nobla Swiatłana Aleksijewicz, sportowiec Nadzieja Astapczuk, reżyser filmowy Jury Chaszczawacki, obywatelski przywódca Aleś Bialacki, polityk Jury Hubarewicz, fizyk Alaksandr Dabrawolski, polityk Andrej Jahorau, Mikałaj Kazłow ze Zjednoczonej Partii Obywatelskiej Białorusi, reżyser Andrej Kurejczyk, polityk Wital Rymaszeuski, malarz Uładzimir Cesler i przedstawicielka wspólnej siedziby opozycji Maryja Kalesnikawa[12]. Kawalkowa i Znak również są członkami rady[15].

Przywództwo edytuj

Rada wybiera siedmioosobowe prezydium, które następnie wybierze przewodniczącego spośród swoich członków[16]. Dnia 19 Sierpnia Rada Koordynacyjna w formie głosowania wyłoniła 7 członków prezydium z 14 nominowanych do tego kandydatów[17]. Aktualnymi członkami prezydium są[18]:

Reakcje edytuj

Prezydent Białorusi Alaksandr Łukaszenka powiedział, że utworzenie przez opozycję rady koordynacyjnej jest „próbą przejęcia władzy ze wszystkimi wynikającymi z tego konsekwencjami”. Głowa państwa ostrzegła, że kierownictwo republiki „podejmie odpowiednie kroki, ale tylko zgodnie z konstytucją i prawem”[19]. Prezydent Białorusi powiedział również o radzie koordynacyjnej: „Niektórzy z nich byli kiedyś u władzy lub byli blisko władzy. Zostali wyrzuceni, żyli urazą. Inni są jawnymi nazistami. Wystarczy spojrzeć na nazwiska”[20].

Były kandydat na prezydenta Białorusi Waleryj Capkała powiedział, że nie rozumie kryteriów powołania i zadań nowo powstałej Rady Koordynacyjnej białoruskiej opozycji. Ubolewał, że nie został tam zaproszony[21].

20 sierpnia Biuro prokuratora generalnego na Białorusi rozpoczęło postępowanie kryminalne ws. Rady Koordynacyjnej. Prokurator generalny ocenił, że Rada została powołana w celu przejęcia władzy i zagraża bezpieczeństwu narodowemu. Prezydent Aleksander Łukaszenko jeszcze wcześniej określił powołanie Rady jako "próbę przejęcia władzy" przez opozycję[22].

W styczniu 2023 r. Ministerstwo Spraw Wewnętrznych Białorusi uznało Radę Koordynacyjną za ugrupowanie ekstremistyczne. Zgodnie z białoruskim ustawodawstwem członkom ugrupowań ekstremistycznych grozi więzienie[23][24]. Wcześniej, w latach 2021—2022, białoruskie sądy uznały zasoby internetowe Rady za materiały ekstremistyczne[25].

Międzynarodowe wsparcie edytuj

Cichanouska zwróciła się do społeczności międzynarodowej o uznanie jej za zwyciężczynię białoruskich wyborów prezydenckich w 2020 r. I wsparcie wysiłków rady koordynacyjnej[26].

Kraje, które zaoferowały wsparcie dla Cichanouskiej lub rady edytuj

Przypisy edytuj

  1. Kandydatka opozycji powołuje Radę Koordynacyjną. „Ma rozwijać mechanizmy zapewniające transfer władzy na Białorusi” [online], TVN24 [dostęp 2020-08-19].
  2. Штаб Тихановской набирает участников в координационный совет по передаче власти [online], www.znak.com [dostęp 2020-08-19].
  3. Tłumy na ulicach Białorusi wręczają kwiaty milicji. Skandują do Łukaszenki: wypuść ich i odejdź! [online], wiadomosci.onet.pl [dostęp 2020-08-19].
  4. Sławomir Sierakowski | Socjolog i inni, Wybory w Białorusi już są sfałszowane [online], KrytykaPolityczna.pl, 8 sierpnia 2020 [dostęp 2020-08-19] (pol.).
  5. Kandydatka opozycji powołuje Radę Koordynacyjną. "Ma rozwijać mechanizmy zapewniające transfer władzy na Białorusi". TVN24, 15 sierpnia 2020. [dostęp 2020-09-06].
  6. W środę pierwsze posiedzenie białoruskiej Rady Koordynacyjnej. Cel: Pokojowy transfer władzy [online], www.gazetaprawna.pl [dostęp 2020-08-19].
  7. Mateusz Kucharczyk, Białoruś: Dziś pierwsze posiedzenie opozycyjnej Rady Koordynacyjnej. „Będziemy działać zgodnie z konstytucją” [online], www.euractiv.pl, 19 sierpnia 2020 [dostęp 2020-08-19] (pol.).
  8. https://wiadomosci.gazeta.pl/wiadomosci/7,114881,26197493,reuters-swiatlana-cichanouska-uwaza-sie-za-zwyciezczynie-wyborow.html.
  9. Białoruś. Powstała Rada Koordynacyjna, która być może będzie nadzorować przekazanie władzy w kraju [online], wiadomosci.onet.pl [dostęp 2020-08-19].
  10. NEXTA Live Translated to English [online], Telegram [dostęp 2020-08-19].
  11. Создание Координационного Совета: итоги пресс-конференции [online], Rada.vision, 18 sierpnia 2020 [dostęp 2020-08-19] (ros.).
  12. a b Białoruś. Powstała Rada Koordynacyjna, która być może będzie nadzorować przekazanie władzy w kraju [online], Onet Wiadomości, 18 sierpnia 2020 [dostęp 2020-08-19] (pol.).
  13. Члены Координационного Совета [online], Rada.vision [dostęp 2020-08-19] (ros.).
  14. Вольга Кавалькова [online], www.facebook.com [dostęp 2020-08-19] (pol.).
  15. Стали известны фамилии первых белорусов, включенных в координационный совет для обеспечения трансфера власти [online], BiełaPAN [dostęp 2020-08-19] [zarchiwizowane z adresu 2020-08-17] (ros.).
  16. Структура Координационного Совета [online], Rada.vision [dostęp 2020-08-19] (ros.).
  17. Powołana przez Cichanouską Rada Koordynacyjna wybrała prezydium. W składzie noblistka, dyplomata, robotnik [online], TVN24 [dostęp 2020-08-19].
  18. Президиум Координационного Совета [online], Rada.vision [dostęp 2020-08-19] (ros.).
  19. Łukaszenka rozmieścił wojsko przy granicy z Polską. Ostrzega członków Rady Koordynacyjnej [online], Wprost, 18 sierpnia 2020 [dostęp 2020-08-19] (pol.).
  20. Opposition’s coordinating council described as attempt to seize power in Belarus [online], eng.belta.by, 18 sierpnia 2020 [dostęp 2020-08-19] (ang.).
  21. Цепкало пожаловался, что его не пригласили в координационный совет Белоруссии [online], www.mk.ru [dostęp 2020-08-19] (ros.).
  22. Białoruś: Prokuratura wszczyna postępowanie przeciw opozycji. Rzeczpospolita, 2020-08-20. [dostęp 2020-09-06].
  23. puts several Tikhanovskaya organizations on its list of extremist groups
  24. Сотрудников Офиса Тихановской записали в экстремисты
  25. Республиканский список экстремистских материалов
  26. Cichanouska: nie uznawajcie tych sfałszowanych wyborów. „To się dzieje w środku Europy” [online], TVN24 [dostęp 2020-08-19].
  27. Lithuanian president supports Belarus opposition plan for power transition council | Politics [online], Devdiscourse [dostęp 2020-08-19] (ang.).
  28. Baltic States Urge New Election In Belarus, Call For EU Sanctions [online], Radio Wolna Europa [dostęp 2020-08-19] (ang.).
  29. Linas Linkevicius, Twitter: „Former president of #Belarus now asks Putin for help.” [online], Twitter, 15 sierpnia 2020 [dostęp 2020-08-19] (ang.).

Linki zewnętrzne edytuj