Ramienica delikatna

Ramienica delikatna
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Gromada	Charophyta
Klasa	Charophyceae
Rząd	ramienicowce (Charales)
Rodzina	Characeae
Rodzaj	Chara
Sekcja	Grovesia
Gatunek	ramienica delikatna
	Nazwa systematyczna
	Chara virgata ; Kütz. 1834: 705
Synonimy
	Chara delicatula; Ch. fragilis var. virgata; Ch. globularis var. virgata; Ch. pilifera; Ch. trichodes; Ch. verrucosa; Ch. fragilis var. delicatula; Ch. lamyana; Ch. fragilis f. verrucosa; Ch. globularis var. delicatula;
	Multimedia w Wikimedia Commons

Ramienica delikatna (Chara virgata) – gatunek ramienicy. Polska nazwa gatunkowa nawiązuje do nazwy naukowej Chara delicatula C. Agardh 1824, która została uznana za synonimiczną wobec Ch. virgata Kütz. 1834., ale wciąż jest często stosowana w polskiej literaturze naukowej, podczas gdy gatunek opisany jako Chara delicatula Desv. 1810 jest synonimem Ch. aspera Willd.

Morfologia

Pokrój

Mały makroglon (do kilkunastu – wyjątkowo 30^[1]–40^[3] – cm długości) o silnie rozgałęzionej plesze. Cienka (0,3-0,6 mm średnicy) nibyłodyga, cienkie nibyliście i krótkich (ok. 1 cm) międzywęźlach. Plecha od żywozielonej do szarozielonej, w zależności od stopnia inkrustowania węglanem wapnia, przez które jest krucha i delikatna. Tworzy różnego kształtu bulwki chwytnikowe. Często buduje wyraźne, niewielkie kępy. Roślina jednopienna^[3].

Okorowanie

Trójrzędowe. Rzędy główne przeważają nad bocznymi, choć w dolnych odcinkach mniej wyraźnie^[3].

Nibyliście

Krótkie (1–2 cm), choć zwykle dłuższe od międzywęźli i cienkie. W pewnych warunkach jednak mogą być znacznie od nich krótsze, zwłaszcza płodne. Proste, rzadko wygięte ku środkowi. 4–9 (częściej 5–7) członów. 6–8 w okółku. Ostatnie, 2– 3-komórkowe człony krótkie, nieokorowane i zaostrzone^[3].

Nibylistki

Wewnętrzne wykształcone wyraźniej niż zewnętrzne. Na płodnych nibyliściach wewnętrzne zwykle, choć nie zawsze, dłuższe od lęgni i cienkie, podczas gdy na zewnątrz słabiej wykształcone. Na nibyliściach płonnych wykształcone nierównomiernie, bardzo krótkie i cienkie, czasem wręcz brak^[3].

Kolce

Bardzo małe. Brodawkowate – na szczytowym międzywęźlu kuliste i najwyraźniejsze. Na pozostałych słabiej wykształcone, a na dolnych wręcz może być brak^[3].

Przylistki

Zróżnicowane. W dwurzędowych okółkach. Zwykle w górnym okółku dłuższe (o długości takiej jak średnica nibyłodygi) i zaostrzone, wygięte łukowato ku górze, a w dolnym brodawkowate. Rzadziej oba okółki brodawkowate, mało zróżnicowane^[3].

Plemnie

Pojedyncze. Zazwyczaj w trzech pierwszych węzłach nibyliści. Pomarańczowe. Wyraźnie mniejsze od lęgni^[3] (do 350 µm średnicy^[1]).

Lęgnie

Pojedyncze. Zazwyczaj w trzech pierwszych węzłach nibyliści. Zielone, ewentualnie pomarańczowe. Koronka w kształcie ściętego stożka, wyraźnie zamknięta^[3]. Do 1,1 mm długości i 0,7 mm szerokości. Oospory czarne^[1].

Zmienność

W wodach płytkich zwykle bardziej kępiasta, w głębszych wodach bądź na silnie uwodnionym podłożu organicznym formy bardziej wydłużone, o dłuższych międzywęźlach, ale krótszych nibyliściach^[3].

Podobne gatunki

Ramienica szorstka, ramienica krucha^[3]

Biologia

Rośliny po sezonie wegetacyjnym obumierają lub zimują^[3]. Zimozielone formy wiosną tworzą oospory. Zwykle są one jednak tworzone latem. Stosunkowo często dochodzi do zapłodnienia^[1].

Ekologia

Gatunek tak słodkowodny, jak i słonawowodny. Występuje w wodach różnych typów, od strumieni, przez zbiorniki astatyczne, torfianki, jeziora, aż po morza. Występuje głównie w jeziorach o umiarkowanej trofii. W układzie pasowym roślinności wodnej może zajmować zarówno najgłębszą strefę fitolitoralu (pod warunkiem małej mętności), jak i sięgać wypłyceń przy samym brzegu. Tworzy zespół roślinny Charetum delicatulae^[3].

Występowanie

Występuje w większej części Europy (w tym w Bałtyku), na Grenlandii, Alasce i Nowej Zelandii^[1]. W Polsce częstsza na zachodzie i północy^[3].

Zagrożenia i ochrona

Według Czerwonej listy roślin i grzybów Polski jest gatunkiem narażonym, ale nie podlega w Polsce ochronie gatunkowej^[3]. Jest natomiast gatunkiem reprezentatywnym siedlisk przyrodniczych 3140 (twardowodne oligo– i mezotroficzne zbiorniki z podwodnymi łąkami ramienic Charetea, w podtypie 3140–2 – zbiorowiska ramienic ze związku Nitellion flexilis w słabo zmineralizowanych wodach oligo– i mezotroficznych)^[4] oraz 3110 (jeziora lobeliowe)^[5] w systemie Natura 2000.

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Anders Langangen: Chara virgata Kützing. AlgaeBase. [dostęp 2012-01-04]. (ang.).
↑ Friedrich Traugott Kützing. Beschreibung einiger neuer Arten der Gattung Chara. „Flora”, s. 705–707, 1834.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o Mariusz Pełechaty, Andrzej Pukacz: Klucz do oznaczania gatunków ramienic (Characeae) w rzekach i jeziorach. Warszawa: Główny Inspektorat Ochrony Środowiska / Wydawnictwo Naukowe Gabriel Borowski, 2008, s. 37–39, seria: Biblioteka Monitoringu Środowiska. ISBN 978-83-7217-200-5.
↑ Ryszard Piotrowicz: 3140 – Twardowodne oligo– i mezotroficzne zbiorniki z podwodnymi łąkami ramienic Charetea. W: Poradniki ochrony siedlisk i gatunków Natura 2000 – podręcznik metodyczny. T. 2: Wody słodkie i torfowiska. Ministerstwo Środowiska, s. 48–58. ISBN 83-86564-43-1.
↑ Marek Kraska: 3110 – Jeziora lobeliowe. W: Poradniki ochrony siedlisk i gatunków Natura 2000 – podręcznik metodyczny. T. 2: Wody słodkie i torfowiska. Ministerstwo Środowiska, s. 29–36. ISBN 83-86564-43-1.

[AB-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Anders Langangen: Chara virgata Kützing. AlgaeBase. [dostęp 2012-01-04]. (ang.).

[kutz-2] Friedrich Traugott Kützing. Beschreibung einiger neuer Arten der Gattung Chara. „Flora”, s. 705–707, 1834.

[klucz-3] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o Mariusz Pełechaty, Andrzej Pukacz: Klucz do oznaczania gatunków ramienic (Characeae) w rzekach i jeziorach. Warszawa: Główny Inspektorat Ochrony Środowiska / Wydawnictwo Naukowe Gabriel Borowski, 2008, s. 37–39, seria: Biblioteka Monitoringu Środowiska. ISBN 978-83-7217-200-5.

[porR-4] Ryszard Piotrowicz: 3140 – Twardowodne oligo– i mezotroficzne zbiorniki z podwodnymi łąkami ramienic Charetea. W: Poradniki ochrony siedlisk i gatunków Natura 2000 – podręcznik metodyczny. T. 2: Wody słodkie i torfowiska. Ministerstwo Środowiska, s. 48–58. ISBN 83-86564-43-1.

[porL-5] Marek Kraska: 3110 – Jeziora lobeliowe. W: Poradniki ochrony siedlisk i gatunków Natura 2000 – podręcznik metodyczny. T. 2: Wody słodkie i torfowiska. Ministerstwo Środowiska, s. 29–36. ISBN 83-86564-43-1.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]