Rewolucyjna Marynarka Wojenna Kuby

Marina de Guerra Revolucionaria (Rewolucyjna Marynarka Wojenna) – marynarka wojenna Kuby, część sił zbrojnych tego państwa. Do 1959 roku nosiła nazwę Armada Constitucional de Cuba (Konstytucyjna Marynarka Wojenna Kuby).

Marina de Guerra Revolucionaria
Rewolucyjna Marynarka Wojenna
Państwo

 Kuba

Siły zbrojne

Rewolucyjne Siły Zbrojne Kuby

Nazwa skrócona

MGR

Data utworzenia

1909

Bandera

Proporzec

Historia

edytuj

I połowa XX wieku

edytuj
 
Kanonierka (krążownik) „Cuba”

Kuba uzyskała niepodległość od Hiszpanii po wojnie amerykańsko-hiszpańskiej w 1898 roku, lecz przez kolejne lata pozostawała zależna od USA, które kilkakrotnie podejmowały tam interwencje[1]. Początkowo siły morskie Kuby miały postać służby ochrony wybrzeża podległej Ministerstwu Finansów, a w 1909 roku utworzono oficjalnie marynarkę wojenną[2]. Marynarka kubańska głównie opierała się na kanonierkach, z których pierwszą była 500-tonowa „Baire” zbudowana w 1906 roku w niemieckim Gdańsku[2]. W 1910 roku, za rządów prezydenta Gómeza, przyjęto duży jak na Amerykę Środkową program rozbudowy floty[2][3]. W jego wykonaniu zbudowano w USA dużą kanonierkę „Cuba” o wyporności ponad 2000 ton, klasyfikowaną lokalnie jako krążownik, oraz kanonierkę szkolną „Patria” i dwie mniejsze w Wielkiej Brytanii[2]. W 1910 roku także utworzono akademię marynarki wojennej w Hawanie[3]. W kolejnych latach jednak marynarkę uzupełniły już tylko nieliczne małe jednostki[2]. W 1912 roku zbudowano dwie małe drewniane kanonierki, jako pierwsze na miejscu w Hawanie[1]. Ponadto służba ochrony wybrzeża posiadała do kilkunastu jednostek patrolowych różnej wielkości[1].

Podczas I wojny światowej, 7 kwietnia 1917 roku Kuba w ślad za USA wypowiedziała wojnę Niemcom[1]. Jej marynarka wraz z amerykańską patrolowała wokół Karaibów, bez starć z wrogiem[1]. W listopadzie 1918 roku otrzymała cztery amerykańskie ścigacze okrętów podwodnych typu SC[1]. W okresie międzywojennym Kuba nie nabyła żadnych nowych okrętów, poza jednym patrolowcem straży wybrzeża zbudowanym w Hawanie[4]. Pod koniec tego okresu jej marynarka liczyła tylko ok. 1200 personelu[5].

W trakcie II wojny światowej, Kuba również w ślad za USA w grudniu 1941 roku wypowiedziała wojnę państwom Osi[2]. Rdzeń jej floty nadal stanowiło dotychczasowe kilka kanonierek z początku wieku[6]. Podczas wojny główne okręty zmodernizowano w USA, a w 1943 roku marynarka została wzmocniona 16 amerykańskimi patrolowcami przekazanymi w ramach umowy Lend-Lease[2]. W połowie 1944 roku zmobilizowano jeszcze około 60 jachtów[2]. Marynarka kubańska wraz z amerykańską pełniła zadania eskortowe i patrolowe na Karaibach, będąc prawdopodobnie najbardziej aktywną z marynarek państw Ameryki Łacińskiej[2]. Największym sukcesem było zatopienie okrętu podwodnego U-176 15 maja 1943 roku przez patrolowiec CS-13[2].

 
Fregata „Antonio Maceo” amerykańskiego typu Tacoma w 1950

Po wojnie, od 1947 roku Kuba zaczęła otrzymywać okręty z nadwyżek wojennych od USA[7]. Oprócz małych jednostek były to trzy fregaty typu Tacoma i dwa eskortowce typu PCE[7]. Szkolenie zapewniali amerykańscy doradcy. Sprawność bojową marynarki obniżały jednak niepokoje polityczne w kraju i zamach stanu Fulgencio Batisty, połączony z usuwaniem mniej lojalnych wobec władzy oficerów[7]. Posiadane okręty słabo się też nadawały do walki z rewolucjonistami toczącymi w latach 50. wojnę domową[7].

II połowa XX wieku

edytuj
 
Kubańska fregata „Mariel” projektu 1159 w 1984

W 1959 roku rząd Batisty został obalony przez rewolucję Fidela Castro, po czym marynarka przybrała nazwę rewolucyjnej. Z powodu zagrożenia dla interesów amerykańskich, doszło do wzajemnej wrogości w stosunkach z USA, a rewolucyjna Kuba znalazła oparcie w ZSRR. Od 1962 roku do końca dekady miały miejsce pierwsze dostawy okrętów radzieckich, przede wszystkich lekkich sił uderzeniowych – 18 kutrów rakietowych proj. 183R (Komar), będących pierwszymi jednostkami tej klasy na półkuli zachodniej, 24 kutrów torpedowych projektów 123 (P4) i 183 (P6), oraz patrolowców[7]. Od początku lat 70. dostarczono partiami 19 kutrów rakietowych proj. 205 (Osa I i II), 9 wodolotów torpedowych proj. 206M i trałowce[7].

Na przełomie lat 70/80. kubańska marynarka osiągnęła nowy poziom możliwości, przejmując od 1979 roku trzy okręty podwodne projektu 641 (Foxtrot), oraz od 1981 roku trzy małe fregaty rakietowe projektu 1159 (Koni) („Mariel”, „Moncada” i „356”)[7][8]. Nabyła też w latach 80. dwa okręty desantowe polskiej budowy projektu 771 (Polnocny B)[7]. Ostatnim większym nabytkiem była radziecka korweta projektu 1241PE (Pauk II) z 1990 roku[9]. Marynarka w szczycie swojego rozwoju sięgnęła liczebności 13 000 personelu, w tym 1000 piechoty morskiej[7].

W latach 90. rozpoczął się permanentny kryzys ekonomiczny państwa, związany z rozpadem ZSRR jako wspierającego Kubę państwa komunistycznego[7]. Większość okrętów stopniowo utraciła sprawność lub została wykorzystana na części, a liczebność marynarki spadła do 7500 w 1996 roku[9]. Zdolności operacyjne pozostałych okrętów ograniczał brak części i paliwa[10]. Do 1998 roku wycofano okręty podwodne, fregaty i okręty desantowe oraz część mniejszych jednostek[10]. Dłużej sprawność utrzymała najnowsza korweta „321” projektu 1241PE[11]. Od 2008 roku marynarka kubańska przejęła trzy duże okręty patrolowe przebudowane z łatwiejszych w utrzymaniu trawlerów rybackich, uzbrojonych w działa i przestarzałe wyrzutnie rakiet P-15 zdjęte z kutrów rakietowych[11]. W 2015 roku liczebność marynarki była szacowana na 2800 ludzi[11].

Przypisy

edytuj
  1. a b c d e f Gardiner, Gray (red.) 1985 ↓, s. 413-414
  2. a b c d e f g h i j Patianin, Barabanow i Mitiukow 2008 ↓, s. 26-28
  3. a b Launching of Cuba′s ship, "Cuba" and "Patria". „Bulletin of the Pan American Union”. XXXIII (5), s. 865-870, listopad 1911. (ang.). 
  4. Jane’s Fighting Ships 1940, s. 141.
  5. Jane’s Fighting Ships 1940, s. 140.
  6. Gardiner, Chesneau (red.) 1980 ↓, s. 424.
  7. a b c d e f g h i j Gardiner, Chumbley (red.) 1995 ↓, s. 71-72
  8. Robert Rochowicz. Fregaty na eksport. „Morze, Statki i Okręty”. Nr 1-2/2020. XXV (196), s. 53-54, styczeń – luty 2020. 
  9. a b Jane’s Fighting Ships 1996–97, s. 153-154.
  10. a b Jane’s Fighting Ships 2000–2001, s. 161-163.
  11. a b c Jane’s Fighting Ships 2015–2016, s. 191-192.

Bibliografia

edytuj
  • Conway's All the world’s fighting ships 1906–1921. Robert Gardiner, Randal Gray (red.). Londyn: Conway Maritime Press, 1985. ISBN 0-85177-245-5. (ang.).
  • Conway’s All the world’s fighting ships 1922–1946. Robert Gardiner, Roger Chesneau (red.). London: Conway Maritime Press, 1980. ISBN 0-85177-146-7. (ang.).
  • Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995. Robert Gardiner, Stephen Chumbley (red.). Annapolis: Naval Institute Press, 1995. ISBN 1-55750-132-7. (ang.).
  • Jane’s Fighting Ships 1940. Francis McMurtrie (red.). Londyn: Sampson Low, Marston & Co, 1940. (ang.).
  • Jane’s Fighting Ships 1996-97. Richard Sharpe (red.). Londyn: Jane’s Information Group, 1986. ISBN 0-7106-1355-5. (ang.).
  • Jane’s Fighting Ships 2000–2001. Richard Sharpe (red.). Jane’s Information Group Ltd, 2000. ISBN 0-7106-2018-7. (ang.).
  • IHS Jane’s Fighting Ships 2015–2016. Stephen Saunders (red.). IHS, 2015. ISBN 978-0-7106-3143-5. (ang.).
  • Siergiej Patianin, Michaił Barabanow, Nikołaj Mitiukow. Korabli Wtoroj mirowoj wojny. WMS stran Łatinskoj Amieriki i Azji. „Morskaja Kampanija”. 04(17)/2008, maj 2008. Moskwa: Izdatielstwo Kollekcyja. (ros.).