Rhynchocyclus
Rhynchocyclus – rodzaj ptaków z podrodziny oliwiaków (Rhynchocyclinae) w obrębie rodziny muchotyranikowatych (Pipromorphidae).
| Rhynchocyclus[a] | |||
| Cabanis & F. Heine Sr., 1859[1] | |||
 Przedstawiciel rodzaju – oliwiak zielonawy (R. olivaceus) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj |
Rhynchocyclus | ||
| Typ nomenklatoryczny | |||
|
Platyrhynchos olivaceus Temminck, 1820 | |||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Gatunki | |||
| |||
Zasięg występowania
edytujRodzaj obejmuje gatunki występujące w południowym Meksyku, Ameryce Centralnej i Południowej[4][5].
Morfologia
edytujDługość ciała 13,5–17 cm; masa ciała 14–26,5 g[5].
Systematyka
edytujRodzaj zdefiniował w 1836 roku szwedzki zoolog Carl Jakob Sundevall w artykule poświęconym systematyce ornitologicznej, opublikowanym w czasopiśmie Kungl. Svenska Vetenskapsakademiens Handlingar[2]. Sundevall wymienił dwa gatunki – Platyrhynchos olivaceus Temminck, 1820 i Muscicapa flaviventris Vieillot, 1807 – z których gatunkiem typowym jest (późniejsze oznaczenie) Platyrhynchos olivaceus Temminck, 1820 (oliwiak zielonawy)[6]. Jednak w 1859 roku niemieccy ornitolodzy Jean Cabanis i Ferdinand Heine zauważyli podobieństwo nazwy ukutej przez Sundevalla – Cyclorhynchus – do nazwy Cyclorrhynchus, której użył w 1829 roku niemiecki zoolog i paleontolog Johann Jakob Kaup do opisania innego rodzaju ptaków, dlatego rodzajowi opisanemu przez Sundevalla nadali nową nazwę Rhynchocyclus[1]. Nazwa Rhynchocyclus obowiązuje obecnie[7][5][4], ponieważ nazwa Cyclorhynchus nie była używana przez społeczność zoologiczną przez ponad 100 lat, wobec czego stanowi nomen oblitum[8].
Etymologia
edytuj- Cyclorhynchus: gr. ῥυγχος rhunkhos ‘dziób’; κυκλος kuklos ‘obręcz, tarcza’[9].
- Rhynchocyclus: anagram nazwy rodzaju Cyclorhynchus Sundevall, 1836[8].
- Craspedoprion: gr. κρασπεδον kraspedon ‘krawędź, granica’; πριων priōn, πριονος prionos ‘piła’[10]. Gatunek typowy: Cyclorhynchus aequinoctialis[c] P.L. Sclater, 1858.
Podział systematyczny
edytujDo rodzaju należą następujące gatunki[7]:
- Rhynchocyclus brevirostris (Cabanis, 1847) – oliwiak okularowy
- Rhynchocyclus pacificus (Chapman, 1914) – oliwiak kolumbijski
- Rhynchocyclus aequinoctialis (P.L. Sclater, 1858) – oliwiak wąwozowy
- Rhynchocyclus fulvipectus (P.L. Sclater, 1860) – oliwiak rdzawogardły
- Rhynchocyclus olivaceus (Temminck, 1820) – oliwiak zielonawy
Uwagi
edytuj- ↑ Nowa nazwa dla Cyclorhynchus Sundevall, 1836.
- ↑ Nomen oblitum.
- ↑ Podgatunek R. olivaceus.
Przypisy
edytuj- ↑ a b J. Cabanis & F. Heine: Museum Heineanum: Verzeichniss der ornithologischen Sammlung des Oberamtmann Ferdinand Heine, auf Gut St. Burchard vor Halberstadt. Wyd. In Commission bei R. Frantz. Cz. 2: Schreivögel. Halberstadt: 1859–1860, s. 56. (niem.).
- ↑ a b C.J. Sundevall. Ornithologiskt System. „Kungl. Svenska Vetenskapsakademiens Handlingar”. 23, s. 83, 1835. (łac. • szw.).
- ↑ E. Hartert. Some further notes on the birds north-west Ecuador. „Novitates Zoologicae”. 9, s. 609, 1902. (ang.).
- ↑ a b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Tyrant flycatchers. IOC World Bird List (v13.2). [dostęp 2024-03-02]. (ang.).
- ↑ a b c D.W. Winkler, S.M. Billerman & I.J. Lovette, Tyrant Flycatchers (Tyrannidae), version 1.0, [w:] S.M. Billerman, B.K. Keeney, P.G. Rodewald & T.S. Schulenberg (red.), Birds of the World, Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY 2021, DOI: 10.2173/bow.tyrann2.01 [dostęp 2021-03-17] (ang.), Rhynchocyclus.
- ↑ G.R. Gray: A list of the genera of birds: with their synonyma an indication of the typical species of each genus. London: R. and J.E. Taylor, 1840, s. 31. (ang.).
- ↑ a b Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Rhynchocyclinae von Berlepsch, 1907 (1854) – oliwiaki (wersja: 2023-12-31). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2024-03-02].
- ↑ a b The Key to Scientific Names ↓, Rhynchocyclus [dostęp 2022-01-15].
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Cyclorhynchus [dostęp 2022-01-15].
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Craspedoprion [dostęp 2022-01-15].
Bibliografia
edytuj- The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).