Rożniatów (Ukraina)

Rożniatów (ukr. Рожнятів, Rożniatiw) – osiedle typu miejskiego na Ukrainie, stolica rejonu w obwodzie iwanofrankiwskim.

Rożniatów
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Ukraina

Obwód

 iwanofrankiwski

Rejon

rożniatowski

Populacja (2018)
• liczba ludności


3920[1]

Nr kierunkowy

+380 3474

Kod pocztowy

77600

Położenie na mapie obwodu iwanofrankiwskiego
Mapa konturowa obwodu iwanofrankiwskiego, blisko centrum na lewo u góry znajduje się punkt z opisem „Rożniatów”
Położenie na mapie Ukrainy
Mapa konturowa Ukrainy, po lewej znajduje się punkt z opisem „Rożniatów”
Ziemia48°56′11″N 24°09′17″E/48,936389 24,154722

Historia edytuj

Osada powstała w XII w. pod nazwą Stare Sioło. W dokumencie z 1411 r. występuje już jako Rożniatów. Następne wzmianki pochodzą z 1414 r. Arcybiskup lwowski Mikołaja Wyżycki erygował tu parafię rzymskokatolicką w 1738 r[2].

W 1782 r. powstała tu warzelnia soli, intensywnie rozwijało się rzemiosło. W 1785 r. Rożniatów otrzymał prawa miejskie[3]. W 1801 r. stał się własnością Stanisława Skarbka, przemysłowca i filantropa, który założył tu m.in. manufakturę tkacką. Był on też właścicielem cegielni, młyna wodnego, gorzelni i tartaku. Po jego bezpotomnej śmierci majątek przeszedł zgodnie z testamentem na rzecz Fundacji Skarbkowskiej, prowadzącej działalność charytatywną. W 1877 r. powstała w mieście pierwsza szkoła, którą w 1902 r. rozszerzono do 4 klas. W 1906 r. utworzono szkołę rzemieślniczą. Utworzono także oddział "Sokoła"[4].

Do roku 1914 w powiecie bolechowskim, w austriackiej prowincji (kraj koronny) Królestwa Galicji i Lodomerii.

Do roku 1945[5] w Polsce, w województwie stanisławowskim, w powiecie dolińskim, siedziba gminy Rożniatów[6].

W 1931 r. miasteczko liczyło 677 zagród i domów oraz 3638 mieszkańców, w tym ok. 700 Polaków. Pozostali mieszkańcy to Żydzi i Ukraińcy. W latach 1943–1945 nacjonaliści ukraińscy z OUN i UPA zamordowali 16 Polaków[7].

W 1989 liczyło 4259 mieszkańców[8].

Zamek[9] edytuj

W XV w. w mieście został zbudowany zamek warowny, który posiadał dwie wieże oraz dwa tunele do uroczyska Baturin i do klasztoru oo. bazylianów w ówczesnej miejscowości Podmonaster (Pidmonastyr). Zamek otoczony był głęboką fosą napełnioną wodą. Jego budowa związana jest z postacią hrabiego Stanisława Skarbka, który obok Potockich, Jabłonowskich, Koniecpolskich był jednym z największych galicyjskich magnatów. Na początku XX w. w zamku-pałacu znajdował sąd ziemski. Dziś użytkowany jest przez policję (ministerstwo spraw wewnętrznych). W latach 50. XX w. zamek został poddany renowacji. Ocalały łuki okien, ale nie ma już wież[10].

Kościół (nieistniejący) edytuj

Z fundacji Jana Aleksandra Koniecpolskiego wzniesiony w 20. i 30 latach XVIII w. pod wezwaniem Matki Bożej Bolesnej. Konsekrowany przez abp. Wacława Sierakowskiego w 1775 r. Zamknięty i zamieniony na magazyn w 1945 r, rozebrany w 1965 r. Obecnie na jego miejscu znajduje się pomnik Tarasa Szewczenki[11][12].

Pobliskie miejscowości edytuj

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. Чисельність наявного населення України на 1 січня 2018 року. Державна служба статистики України. Київ, 2018. стор.37
  2. ROŻNIATÓW. Dawny kościół p.w. Matki Bożej Bolesnej (172? - 173?). Iwano-Frankiwski obw., Kałuszski r-n (Rożniatynski r-n) | Kościoły i kaplice Ukrainy, rkc.in.ua [dostęp 2023-04-13].
  3. Redakcja, „Mosty pojednania”– Rożniatów - Bojkowskie piękno, Dziennik Polski, 19 lipca 2011 [dostęp 2023-04-13] (pol.).
  4. Historia miejscowości | Wirtualny Sztetl, sztetl.org.pl [dostęp 2023-04-13].
  5. Ustawa z dnia 31 grudnia 1945 r. o ratyfikacji podpisanej w Moskwie dnia 16 sierpnia 1945 r. umowy między Rzecząpospolitą Polską a Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich o polsko-radzieckiej granicy państwowej (Dz.U. z 1946 r. nr 2, poz. 5).
  6. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 14 lipca 1934 r. o podziale powiatu dolińskiego w województwie stanisławowskiem na gminy wiejskie (Dz.U. z 1934 r. nr 64, poz. 563).
  7. Szczepan Siekierka, Henryk Komański, Eugeniusz Różański, Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na Polakach w województwie stanisławowskim 1939-1946, 2009, s. 28, ISBN 978-83-85865-13-1.
  8. Всесоюзная перепись населения 1989 г. Численность городского населения союзных республик, их территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу
  9. Władysław Łozińskim Prawem i lewem. Obyczaje na Czerwonej Rusi w pierwszej połowie XVII wieku, 1903, str. 98
  10. ЗАМОК СКАРБКА
  11. ROŻNIATÓW. Dawny kościół p.w. Matki Bożej Bolesnej (172? - 173?). Iwano-Frankiwski obw., Kałuszski r-n (Rożniatynski r-n) | Kościoły i kaplice Ukrainy, rkc.in.ua [dostęp 2023-04-13].
  12. Curiae Metropolitanae Ritis Latini, Schematismus archidioecesis leopoliensis ritus latini, Lwów 1931, s. 83.

Linki zewnętrzne edytuj