Rycerz Święty Jerzy
Rycerz Święty Jerzy – polski galeon, zbudowany w latach 1625-1627 w Pucku. W niektórych źródłach może występować pod nazwą niemiecką Sankt Georg lub Ritter Sankt Georg.
.jpg) Obarczona błędami wizja artystyczna okrętu | |
| Klasa | |
|---|---|
| Historia | |
| Stocznia |
w Pucku |
| Wodowanie |
1625 |
 I Rzeczpospolita
| |
| Wejście do służby |
1627 |
| Zatopiony |
6 lipca 1628 |
| Los okrętu |
spłonął 6 lipca 1628 |
| Dane taktyczno-techniczne | |
| Wyporność |
400 ton |
| Długość |
34 metry |
| Szerokość |
7,6 metra |
| Załoga |
50 marynarzy + 100 żołnierzy piechoty morskiej |
Historia
edytuj„Rycerz Święty Jerzy”, zwykle zapisywany w źródłach w formie skróconej jako „Święty Jerzy”, był galeonem średniej wielkości zbudowanym dla polskiej floty Zygmunta III[1]. Wodowany został prawdopodobnie w Pucku w 1625 roku, a wyposażony ostatecznie w 1627 roku[2]. Był jednym z dwóch największych polskich okrętów tego okresu[3].
„Rycerz Święty Jerzy” był okrętem admiralskim (flagowym) polskiej floty podczas zwycięskiej bitwy z eskadrą szwedzką pod Oliwą 28 listopada 1627 roku[4]. Dowodził nim wtedy admirał Arend Dickmann, na jego pokładzie znajdował się też kapitan Jan Storch dowodzący polską piechotą morską, a szyprem był Hieronim Teschke[5]. Podczas bitwy „Święty Jerzy” ostrzelał i dokonał abordażu szwedzkiego okrętu admiralskiego – galeonu „Tigern”. Walka wręcz zakończyła się zdobyciem „Tigerna”. „Święty Jerzy” oddał też w tej bitwie celną salwę burtową do szwedzkiego galeonu wiceadmiralskiego „Pelikanen”[6]. Pod koniec bitwy admirał Dickmann poniósł śmierć na pokładzie „Tigerna” trafiony przypadkową kulą armatnią z „Pelikanen”; w jej toku zginął też trafiony z muszkietu kapitan Jan Storch[7]. Sam okręt odniósł w bitwie uszkodzenia, w tym trzy trafienia poniżej linii wodnej[8].
2 maja 1628 r. nowym kapitanem okrętu został dotychczasowy szyper Hieronim Teschke[9]. Po północy 6 lipca 1628 roku, podczas ataku szwedzkich wojsk na polskie okręty u ujścia Wisły koło twierdzy Latarnia (Wisłoujście) , „Święty Jerzy” wszedł na mieliznę, z której w końcu zszedł, lecz został w tym czasie poważnie uszkodzony przez szwedzką artylerię polową, nabrał wody i ponownie osiadł na dnie[10]. W czasie walki zginął kapitan Teschke[11]. Nad ranem 6 lipca „Święty Jerzy” został opuszczony przez załogę i spłonął, kiedy reszta polskich okrętów wycofała się w górę rzeki[10].
Dane
edytuj- pojemność: 200 łasztów (ok. 400 ton)[3]
- długość kadłuba między stewami - ok. 34 m (120 stóp amsterdamskich)[3]
- szerokość kadłuba - ok. 7,4 m (26 stóp amsterdamskich)[3]
- załoga: 50 marynarzy i do 100 żołnierzy piechoty morskiej[12]
- uzbrojenie: 31 dział różnych wagomiarów w baterii burtowej[12]
Przypisy
edytuj- ↑ Koczorowski 1968 ↓, s. 56.
- ↑ Koczorowski 1968 ↓, s. 45-47.
- ↑ a b c d Koczorowski 1968 ↓, s. 59.
- ↑ Koczorowski 1968 ↓, s. 133.
- ↑ Koczorowski 1968 ↓, s. 133, 162.
- ↑ Koczorowski 1968 ↓, s. 147.
- ↑ Koczorowski 1968 ↓, s. 146-147.
- ↑ Koczorowski 1968 ↓, s. 155.
- ↑ Koczorowski 1968 ↓, s. 162.
- ↑ a b Pertek 1981 ↓, s. 158-159.
- ↑ Koczorowski 1968 ↓, s. 164.
- ↑ a b Koczorowski 1968 ↓, s. 76.
Bibliografia
edytuj- Eugeniusz Koczorowski: Bitwa pod Oliwą. Gdynia: Wydawnictwo Morskie, 1968.
- Jerzy Pertek: Polacy na morzach i oceanach. Tom 1. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1981. ISBN 83-210-0141-6. OCLC 749548852.