Rzygacz

dekoracyjne zakończenie rynny dachowej

Rzygacz, inaczej gargulec (łac. gargulio „gardło”)[1], także: garłacz, pluwacz, plwacz – dekoracyjne, ozdobne, wystające poza lico muru, zakończenie rynny dachowej, z którego woda deszczowa ma swobodny odpływ wodospadowy.

Początkowo kamienne, później wykonywane z blachy. W czasach gotyku we Francji przybierają fantazyjne formy: twarzy ludzkich, paszczy zwierzęcych, fantastycznych stworów (na przykład Katedra Notre-Dame w Paryżu). Z Francji rozpowszechniły się na całą Europę. W Polsce najciekawsze pochodzą z okresu renesansu. Były stosowane na budynkach świeckich i sakralnych.

Rzygacze, gargulce i maszkarony umieszczano zwykle na zewnętrznych łukach i dachach świątyń: ostrzegały przed złem, ale jednocześnie chroniły przed nim, gdyż – jak wierzono – demony muszą uciec, gdy zobaczą własny obraz[2].

Rzygaczami nazywani są również członkowie stowarzyszenia Akademia Rzygaczy działającego w Gdańsku i skupiającego miłośników tego miasta.

Galeria

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Sztuka świata. Słownik terminów A-K. Tom 17. Warszawa: Wydawnictwo Arkady, 2013, s. 216. ISBN 978-83-213-4726-4.
  2. Joanna Derdowska: Praskie przemiany: sacrum i desakralizacja przestrzeni miejskiej Pragi, Zakład Wydawniczy „Nomos”, Kraków 2006.

Bibliografia

edytuj