Świerklaniec

	Świerklaniec
	Świerklaniec
	Herb Świerklańca
	; Ulica Główna w Świerklańcu
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Powiat	tarnogórski
Gmina	Świerklaniec
Sołectwo	Świerklaniec
Liczba ludności (2008)	3786
Strefa numeracyjna	(+48) 32
Kod pocztowy	42-622
Tablice rejestracyjne	STA
SIMC	0222232
	Położenie na mapie gminy Świerklaniec Świerklaniec
	Położenie na mapie Polski Świerklaniec
	Położenie na mapie województwa śląskiego Świerklaniec
	Położenie na mapie powiatu tarnogórskiego Świerklaniec
	50°26′29″N 18°56′13″E/50,441389 18,936944
	Multimedia w Wikimedia Commons

Świerklaniec (niem. Neudeck^[2]) – wieś w Polsce położona w województwie śląskim, w powiecie tarnogórskim, w gminie Świerklaniec, siedziba tejże gminy oraz sołectwa Świerklaniec. Wieś gminna została utworzona 1 października 1924 r. ze zlikwidowanego obszaru dworskiego Świerklaniec^[3]. Zasadniczą część siedliska wsi Świerklaniec stanowi dawna wieś Stare Chechło.

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa katowickiego.

Historyczny podział administracyjnyEdytuj

W skład wsi Świerklaniec wchodzą miejscowości^[4]:

z dawnego obszaru dworskiego Świerklaniec (uznawane do dziś jako odrębne miejscowości)

Bizja (niem. Bisia, zabudowania nadgraniczne obszaru dworskiego Świerklaniec),
Ostrożnica (niem. Ostrosnitza, zabudowania obszaru dworskiego Świerklaniec),
Świerklaniec (niem. Neudeck, zamek i obszar dworski z dworem, folwarkiem i leśniczówką, od 1924 r. wieś),

dawna gmina wiejska Stare Chechło (w całości wcielona do wsi Świerklaniec)

Stare Chechło (niem. Alt-Chechlau, wieś, jej oś stanowi ul. Główna),
Żabieniec (niem. Zabinietz, część Starego Chechła).

Urzędowe części wsiEdytuj

Integralne części wsi Świerklaniec^[5]^[6]
SIMC	Nazwa	Rodzaj
0222249	Bizja	część wsi
0222255	Ostrożnica	część wsi

PołożenieEdytuj

Widok z lotu ptaka na Świerklaniec

Świerklaniec jest położony na obszarze Garbu Tarnogórskiego, w rejonie przecięcia doliny rzeki Brynicy. Historycznie leży w większości na Górnym Śląsku, jedynie niezamieszkałe wschodnie brzegi Zbiornika Kozłowa Góra należą do Małopolski.

RekreacjaEdytuj

W pobliżu Świerklańca znajduje się zbiornik wodny Kozłowa Góra oraz zalew w Chechle.

NazwaEdytuj

Topograficzny opis Górnego Śląska z 1865 roku notuje miejscowość jako Schloss Neudeck (polnisch Schwirklinietz (Tannenberg)^[7].

CiekawostkiEdytuj

Pałac Kawalera

Kościół w parku pałacowym

43% gminy zajmują lasy. Jednym z najbardziej znanych kompleksów leśnych jest park Świerklaniecki. Ma on powierzchnię 154 ha. Są to historyczne założenia pałacowe-parkowe powstałe wokół piastowskiego Zamku i pałacu zwanego Małym Wersalem. Występują tam 120-letnie dęby, sosny wejmutki i wiele cennych gatunków drzew. W Parku w Świerklańcu kręcony był teledysk do utworu „Dawna Dziewczyno” w wykonaniu Macieja Maleńczuka.

W Świerklańcu urodziła się aktorka Dorota Pomykała oraz Joachim Brudziński – w latach 2018–2019 minister spraw wewnętrznych i administracji.

ZabytkiEdytuj

istniejące

nieistniejące

Pałac w Świerklańcu wybudowany na polecenie Guida von Donnersmarcka popularnie zwany Śląskim lub Małym Wersalem, spalony w 1945 r.
Zamek piastowski w Świerklańcu, spalony w 1945 r.

Wspólnoty wyznanioweEdytuj

Kościół rzymskokatolicki:

parafia Chrystusa Króla

Świadkowie Jehowy:

zbór, Sala Królestwa^[8].

PrzypisyEdytuj

↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych poprzez wyszukiwarkę. Poczta Polska S.A., styczeń 2013. [dostęp 2015-03-26].
↑ Deutsche Verwaltungsgeschichte Schlesien, Kreis Tarnowitz, www.verwaltungsgeschichte.de:80 [dostęp 2018-09-27] [zarchiwizowane z adresu 2018-03-23] .
↑ Rozporządzenie Śląskiej Rady Wojewódzkiej z dnia 9 września 1924 r. w przedmiocie zniesienia obszarów dworskich w powiecie Tarnowskie Góry, "Dziennik Ustaw Śląskich", R. III, nr 21, poz. 86, 03.10.1924 [skorygowana na 30.09.1924].
↑ Mapa szczegółowa Polski 1:25000, P47-S28-A, Tarnowskie Góry, 1933; Topographische Karte 1:25000 (Meßtischblatt), 5579, Tarnowitz, 1925.
↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
↑ GUS. Rejestr TERYT
↑ Felix Triest 1865 ↓, s. 404.
↑ Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2014-05-22] .

BibliografiaEdytuj

Felix Triest: Topographisches Handbuch von Oberschlesien. Breslau: Verlag von Wilh. Gottl. Korn, 1865.

Linki zewnętrzneEdytuj

Górnośląski Wersal - Stare fotografie
Świrkliniec, niem Neudeck w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego. T. XI: Sochaczew – Szlubowska Wola. Warszawa 1890.

[poczta-1] Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych poprzez wyszukiwarkę. Poczta Polska S.A., styczeń 2013. [dostęp 2015-03-26].

[2] Deutsche Verwaltungsgeschichte Schlesien, Kreis Tarnowitz, www.verwaltungsgeschichte.de:80 [dostęp 2018-09-27] [zarchiwizowane z adresu 2018-03-23] .

[3] Rozporządzenie Śląskiej Rady Wojewódzkiej z dnia 9 września 1924 r. w przedmiocie zniesienia obszarów dworskich w powiecie Tarnowskie Góry, "Dziennik Ustaw Śląskich", R. III, nr 21, poz. 86, 03.10.1924 [skorygowana na 30.09.1924].

[4] Mapa szczegółowa Polski 1:25000, P47-S28-A, Tarnowskie Góry, 1933; Topographische Karte 1:25000 (Meßtischblatt), 5579, Tarnowitz, 1925.

[R2013-5] Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)

[teryt-6] GUS. Rejestr TERYT

[CITEREFFelix_Triest1865404-7] Felix Triest 1865 ↓, s. 404.

[8] Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2014-05-22] .

[2]

[3]

[1]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]