Świerklaniec
Świerklaniec (niem. Neudeck[2]) – wieś w Polsce, położona w województwie śląskim, w powiecie tarnogórskim, w gminie Świerklaniec[3][4]. Siedziba gminy Świerklaniec oraz sołectwa Świerklaniec. Wieś gminna została utworzona 1 października 1924 r. ze zlikwidowanego obszaru dworskiego Świerklaniec[5]. Zasadniczą część siedliska wsi Świerklaniec stanowi dawna wieś Stare Chechło.
| Artykuł |
50°26′29″N 18°56′13″E |
|---|---|
| - błąd |
39 m |
| WD |
50°25'59.9"N, 18°57'0.0"E, 50°30'N, 18°54'E |
| - błąd |
14 m |
| Odległość |
1360 m |
| wieś | |
 Ulica Główna w Świerklańcu | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Sołectwo |
Świerklaniec |
| Liczba ludności (2008) |
3786 |
| Strefa numeracyjna |
32 |
| Kod pocztowy |
42-622[1] |
| Tablice rejestracyjne |
STA |
| SIMC |
0222232 |
Położenie na mapie gminy Świerklaniec  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu tarnogórskiego  | |
 50°26′29″N 18°56′13″E/50,441389 18,936944
| |
W latach 1975–1998 wieś należała administracyjnie do województwa katowickiego.
Historyczny podział administracyjnyEdytuj
W skład wsi Świerklaniec wchodzą miejscowości[6]:
- z dawnego obszaru dworskiego Świerklaniec (uznawane do dziś jako odrębne miejscowości)
- Bizja (niem. Bisia, zabudowania nadgraniczne obszaru dworskiego Świerklaniec),
- Ostrożnica (niem. Ostrosnitza, zabudowania obszaru dworskiego Świerklaniec),
- Świerklaniec (niem. Neudeck, zamek i obszar dworski z dworem, folwarkiem i leśniczówką, od 1924 r. wieś),
- dawna gmina wiejska Stare Chechło (w całości wcielona do wsi Świerklaniec)
- Stare Chechło (niem. Alt-Chechlau, wieś, jej oś stanowi ul. Główna),
- Żabieniec (niem. Zabinietz, część Starego Chechła).
Integralne części wsiEdytuj
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0222249 | Bizja | część wsi |
| 0222255 | Ostrożnica | część wsi |
PołożenieEdytuj
Świerklaniec jest położony na obszarze Garbu Tarnogórskiego, w rejonie przecięcia doliny rzeki Brynicy. Historycznie leży w większości na Górnym Śląsku, jedynie niezamieszkałe wschodnie brzegi Zbiornika Kozłowa Góra należą do Małopolski.
RekreacjaEdytuj
W pobliżu Świerklańca znajduje się zbiornik wodny Kozłowa Góra oraz zalew w Chechle.
NazwaEdytuj
Nazwa Świerklaniec (zapis Schwierklinietz 1507) pochodzi od śl. gwarowej formy świerkla = świerk. Jest to nazwa topograficzna[7].
43% gminy zajmują lasy. Jednym z najbardziej znanych kompleksów leśnych jest park Świerklaniecki. Ma on powierzchnię 154 ha. Są to historyczne założenia pałacowe-parkowe powstałe wokół piastowskiego Zamku i pałacu zwanego Małym Wersalem. Występują tam 120-letnie dęby, sosny wejmutki i wiele cennych gatunków drzew.
W Świerklańcu urodzili się aktorka Dorota Pomykała, artysta plastyk Leszek Lewandowski oraz Joachim Brudziński – w latach 2018–2019 minister spraw wewnętrznych i administracji.
ZabytkiEdytuj
istniejące
nieistniejące
- Pałac w Świerklańcu wybudowany na polecenie Guida von Donnersmarcka w prezencie dla jego żony Blanki de Paivy. popularnie zwany Śląskim lub Małym Wersalem, spalony w 1945 r.
- Zamek piastowski w Świerklańcu, spalony w 1945 r.
Wspólnoty wyznanioweEdytuj
PrzypisyEdytuj
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1270 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ Deutsche Verwaltungsgeschichte Schlesien, Kreis Tarnowitz, www.verwaltungsgeschichte.de:80 [dostęp 2018-09-27] [zarchiwizowane z adresu 2018-03-23].
- ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
- ↑ a b GUS. Rejestr TERYT.
- ↑ Rozporządzenie Śląskiej Rady Wojewódzkiej z dnia 9 września 1924 r. w przedmiocie zniesienia obszarów dworskich w powiecie Tarnowskie Góry, „Dziennik Ustaw Śląskich”, R. III, nr 21, poz. 86, 03.10.1924 [skorygowana na 30.09.1924].
- ↑ Mapa szczegółowa Polski 1:25 000, P47-S28-A, Tarnowskie Góry, 1933; Topographische Karte 1:25 000 (Meßtischblatt), 5579, Tarnowitz, 1925.
- ↑ Stanisław Rospond, Słownik etymologiczny miast i gmin PRL, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich Wydawnictwo, 1984, s. 390, ISBN 83-04-0190-9.
- ↑ Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2014-05-22].
BibliografiaEdytuj
- Felix Triest: Topographisches Handbuch von Oberschlesien. Breslau: Verlag von Wilh. Gottl. Korn, 1865.
Linki zewnętrzneEdytuj
- Górnośląski Wersal – Stare fotografie
- Świrkliniec, niem ''Neudeck'', [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XI: Sochaczew – Szlubowska Wola, Warszawa 1890, s. 715.