SM U-72
SM U-72 – niemiecki oceaniczny jednokadłubowy podwodny stawiacz min, drugi okręt typu UE 1, zbudowany w stoczni Vulcan w Hamburgu w roku 1915[2]. Zwodowany 31 października 1915 roku, wszedł do służby w Kaiserliche Marine 26 stycznia 1916 roku. W czasie swojej służby SM U-72[a] odbył 4 patrole bojowe[2]. Zatopił 21 statków o łącznej pojemności 38 596 BRT, uszkodził pięć statków o pojemności 21 513 BRT[3].
| Klasa | |
|---|---|
| Typ | |
| Projekt |
Werk 56 |
| Historia | |
| Stocznia | |
| Początek budowy |
6 stycznia 1915 |
| Wodowanie |
31 października 1915 |
 Kaiserliche Marine
| |
| Wejście do służby |
26 stycznia 1916 |
| Los okrętu |
samozatopiony w Kotorze 1 listopada 1918 |
| Dane taktyczno-techniczne | |
| Wyporność • na powierzchni • w zanurzeniu |
|
| Długość |
56,8 metra |
| Szerokość |
5,9 m |
| Zanurzenie testowe |
50 m |
| Napęd | |
| 2 6-cylindrowe, czterosuwowe silniki wysokoprężne Benz (2 × 450 KM), 2 silniki/generatory elektryczne SSW (2 x 330 KM), 2 wały | |
| Prędkość • na powierzchni • w zanurzeniu |
|
| Zasięg |
powierzchnia: 7880 Mm / 7 węzłów |
| Uzbrojenie | |
| 2 zewnętrzne wyrzutnie torpedowe 500 mm (rufowa i dziobowa, zapas 4 torpedy), działo pokładowe 88 mm (od 1917 roku dodatkowo działo 105 mm[1]), 2 aparaty minowe (34 miny kotwiczne) | |
| Załoga |
32 |
Budowa
edytujSM U-72 był drugim z dziesięciu okrętów typu UE 1. Był jednokadłubowym okrętem przeznaczonym do działań oceanicznych, ze zbiornikami siodłowymi, o długości 56,8 metra, wyporności w zanurzeniu 755 ton i zasięgu 5800 Mm[4] przy prędkości 7 węzłów na powierzchni oraz 83 Mm przy prędkości 4 węzły w zanurzeniu[5]. Załoga składała się z 32 osób: 28 marynarzy i 4 oficerów[6]. Okręt był wyposażony początkowo w działo pokładowe o kalibrze 88 mm, a w 1917 roku dodano drugie działo o kalibrze 105 mm[1]. Wewnątrz kadłuba sztywnego okręt przewoził 34 kotwiczne miny morskie[4], stawiane z dwóch rufowych aparatów minowych o średnicy 100 cm. Każdy z nich mieścił po trzy miny. Po ich otwarciu, masa wody (w sumie 6 ton) musiała być kompensowana zalewaniem dziobowych zbiorników balastowych. Wygospodarowanie miejsca dla min oznaczało również przesunięcie przedziału silnikowego w kierunku dziobu[7]. Uzbrojenie torpedowe to dwie wyrzutnie (dziobowa i rufowa) kalibru 500 mm typu zewnętrznego, z zapasem 4 torped.
Służba
edytujPierwszym dowódcą okrętu został 28 stycznia 1916 roku mianowany Ernst Krafft[b][8]. Pod jego dowództwem SM U-72 zatopił 10 statków oraz cztery uszkodził, udało mu się również zatopić trzy małe łodzie motorowe i 8 żaglowców[3].
11 kwietnia 1916 roku jednostka została przydzielona do I Flotylli. W czasie służby w tym związku jednostka odbyła jeden patrol u wybrzeży Algierii. 7 września 1916 roku SM U-72 zaminował wejście do portu w Oranie. Tego dnia na postawione przez okręt miny wpadły dwa statki oraz trzy towarzyszące im łodzie motorowe[3]. Pierwszym był brytyjski parowiec „Achaia” (2733 BRT). Statek płynął z Karaczi do Cardiff z ładunkiem zboża. Na jego pokładzie znajdowały się trzy łodzie motorowe, które zatonęły wraz ze statkiem[9]. Drugim był norweski parowiec „Hiso” (1562 BRT), płynący także z ładunkiem zboża z Oranu do Marsylii[10]. 2 grudnia 1916 roku załoga SM U-72 zatopiła największy ze wszystkich statków, które padły jej ofiarą: wybudowany przez Palmers Shipbuilding and Iron Company w 1899 roku w Newcastle dla British Shipowners Co. Ltd. SS „British Princess” (9203 BRT). Od 1906 roku należał on do włoskiego armatora Navigazione Generale Italiana, w 1916 roku przemianowany na „Palermo”[11]. Statek płynął z Nowego Jorku do Genui z ładunkiem koni, amunicji oraz drobnicy[12].
18 lipca 1917 roku na stanowisku dowódcy okrętu nastąpiła zmiana. Ernst Krafft, który 26 lipca 1916 roku został przeniesiony na stanowisko dowódcy SM UB-51[13], został zastąpiony przez kpt. mar. Johannesa Feldkirchnera[c][14]. Fedelkirchner dowodził okrętem do 5 listopada 1917 roku. Pod jego dowództwem SM U-72 zatopił jeden i uszkodził jeden statek brytyjski[3]. Zatopionym statkiem był zbudowany w 1913 roku brytyjski parowiec „British Monarch” (5749 BRT). Wpadł na minę dwie mile na południowy zachód od latarni morskiej na Île de Porquerolles[15].
Ostatnim dowódcą jednostki został Hermann Bohm[16], mianowany na to stanowisko 1 stycznia 1918 roku. Pod jego dowództwem okręt nie odniósł dalszych sukcesów. 1 listopada 1918 roku U-72 został samozatopiony u wejścia do zatoki Kotor[1].
Uwagi
edytuj- ↑ SM – Seiner Majestät.
- ↑ Ernst Krafft (28 lutego 1885 r. - 27 lipca 1954 r.). Następnie dowódca SM UB-51. Odznaczony dwukrotnie Krzyżem Żelaznym i orderem Hohenzollernów.
- ↑ Johannes Feldkirchner (6 listopada 1884 r. - 10 lipca 1950 r.) w czasie I wojny światowej dowódca SM U-17, SM UC-24, SM U-72 i SM U-47. Odznaczony dwukrotnie Krzyżem Żelaznym i Krzyżem Fryderyka Augusta.
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Robert Gardiner (red.): Conway's All the World Fighting Ships 1906-1921. s. 178.
- ↑ a b WWI U-boats U 72. [w:] The U-boats of World War One 1914-1918 [on-line]. u-boat.net. [dostęp 2016-01-08]. (ang.).
- ↑ a b c d Ships hit by U 72. [w:] WWI U-boat Successes [on-line]. u-boat.net. [dostęp 2016-01-08]. (ang.).
- ↑ a b Paul E. Fontenoy: Submarines: An Illustrated History of Their Impact... s. 102.
- ↑ Type UE 1 UE ocean minelayers class. u-boat.net. [dostęp 2015-12-20]. (ang.).
- ↑ Eberhard Moller, Werner Brack: The Encyclopedia of U-Boats From 1904 to the Present. s. 32.
- ↑ Jak Mallmann Showell: The U-boat century. s. 58.
- ↑ Kapitänleutnant Ernst Krafft. [w:] WWI U-boat commanders [on-line]. u-boat.net. [dostęp 2016-01-08]. (ang.).
- ↑ Achaia. [w:] Ships hit during WWI [on-line]. u-boat.net. [dostęp 2016-01-08]. (ang.).
- ↑ Hiso. [w:] Ships hit during WWI [on-line]. u-boat.net. [dostęp 2016-01-08]. (ang.).
- ↑ SS Palermo (+1916). [w:] Wreck site [on-line]. www.wrecksite.eu. [dostęp 2016-01-09]. (ang.).
- ↑ Palermo. [w:] Ships hit during WWI [on-line]. u-boat.net. [dostęp 2016-01-09]. (ang.).
- ↑ WWI U-boats UB 51. [w:] The U-boats of World War One 1914-1918 [on-line]. u-boat.net. [dostęp 2016-01-09]. (ang.).
- ↑ Johannes Feldkirchner. [w:] WWI U-boat commanders [on-line]. u-boat.net. [dostęp 2016-01-09]. (ang.).
- ↑ BRITISH MONARCH. [w:] The Clyde Built Ships [on-line]. Caledonian Maritime Research Trust. [dostęp 2016-01-09]. (ang.).
- ↑ Hermann Bohm. [w:] WWI U-boat commanders [on-line]. u-boat.net. [dostęp 2016-01-09]. (ang.).
Bibliografia
edytuj- Eberhard Moller, Werner Brack: The Encyclopedia of U-Boats From 1904 to the Present. Londyn: Greenhill Books Lionel Leventhal Ltd., 2004. ISBN 1-85367-623-3. (ang.).
- Robert Gardiner (red.): Conway's All the World Fighting Ships 1906-1921. Londyn: Conway Maritime Press Ltd., 1985, s. 178. ISBN 0-85177-245-5. (ang.).
- Paul E. Fontenoy: Submarines: An Illustrated History of Their Impact (Weapons and Warfare). Santa Barbara, California: ABC-CLIO, marzec 2007. ISBN 1-85367-623-3.
- Jak Mallmann Showell: The U-boat century. Londyn: Chatham Publishing, 2006, s. 57-59. ISBN 978-1-86176-241-2.