Węzeł (jednostka prędkości)

jednostka prędkości

Węzeł (ang. knot), w skrócie w., kn[1] lub kt[2]– jednostka prędkości równa jednej mili morskiej na godzinę[1]:

1 w. = 1 Mm/h = 1,852 km/h = 0,51(4) m/s.

Stosowana do określania prędkości:

W żegludze śródlądowej używa się kilometrów na godzinę[3].

Pochodzenie nazwy edytuj

 
Log

W przeszłości pomiar prędkości na morzu odbywał się za pomocą linki logu (wyrzuconej za burtę boi lub kawałka drewna, który pozostaje względnie nieruchomy względem powierzchni wody[4]; drugi koniec linki nawinięty jest na swobodnie dający się rozwijać kołowrotek ustawiony na rufie statku), na której co 47 stóp i 3 cale (= 14,4018 metra) zawiązany był węzeł. Podczas pomiaru prędkości statku jeden marynarz trzymał przesuwającą się między palcami linkę z odwijającego się kołowrotka, a drugi mierzył czas standardową żeglarską klepsydrą (czas przesypywania się piasku w takiej klepsydrze wynosił 28 sekund)[5]. Liczba węzłów zliczonych przez marynarza w tym czasie określała prędkość statku (1 zliczony węzeł = 14,4018 m/28 s, czyli 1,85166 km/h). A zatem z błędem nie większym niż wspomniane 1,85166 km/h oddawała prędkość statku względem powierzchni wody w milach morskich na godzinę.

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. a b węzeł, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2023-09-25].
  2. Jednostki miar do wykorzystania podczas operacji powietrznych i naziemnych - ZAŁĄCZNIK 5 do Konwencji o międzynarodowym lotnictwie cywilnym, Urząd Lotnictwa Cywilnego, lipiec 2010 [dostęp 2023-09-26] (pol.).
  3. USTAWA z dnia 21 grudnia 2000 r. o żegludze śródlądowej, Internetowy System Aktów Prawnych, 21 grudnia 2000.
  4. Jacob Abbott: Rollo on the Atlantic. DeWolfe, Fiske, & Co., Publishers, 1858. [dostęp 2011-11-30].
  5. Peter Kemp (redaktor). The Oxford Companion to Ships and the Sea. Oxford university Press, 1976. ISBN 0-19-282084-2.

Bibliografia edytuj

  • Peter Kemp (redaktor). The Oxford Companion to Ships and the Sea. Oxford University Press, 1976. ISBN 0-19-282084-2.