Marsylia

Ten artykuł dotyczy miasta. Zobacz też: marsylia – rodzaj paproci z rodziny marsyliowatych.

Marsylia (fr. Marseille, wł. Marsiglia, oksytański Marselha lub Marsiho) – miasto w południowej Francji, nad Morzem Śródziemnym, drugie co do wielkości w kraju i trzeci zespół miejski. Położona jest w regionie Prowansja-Alpy-Lazurowe Wybrzeże, w departamencie Delta Rodanu, którego jest stolicą. Założona przez Greków z Fokai ok. roku 600 p.n.e. jako Μασσαλία (Massalia). W Marsylii działa polski konsulat honorowy.

Marsylia
Marseille
Ilustracja
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo  Francja
Region  Prowansja-Alpy-Lazurowe Wybrzeże
Departament Delta Rodanu
Mer Benoît Payan[1]
Powierzchnia 240,62 km²
Wysokość 0–652 m n.p.m.
Populacja (2018)
• liczba ludności
• gęstość
868 277[2]
3600 os./km²
Nr kierunkowy 491
Kod pocztowy 13001-13016
Tablice rejestracyjne 13
Położenie na mapie Francji
Mapa konturowa Francji, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Marsylia”
Położenie na mapie Europy
Mapa konturowa Europy, na dole po lewej znajduje się punkt z opisem „Marsylia”
Położenie na mapie regionu Prowansja-Alpy-Lazurowe Wybrzeże
Mapa konturowa regionu Prowansja-Alpy-Lazurowe Wybrzeże, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Marsylia”
Ziemia43°17′N 5°22′E/43,283333 5,366667
Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku
Informacje w Wikipodróżach
Strona internetowa
Portal Francja

DemografiaEdytuj

Według danych na rok 2013 miasto zamieszkiwało 855 393 osób[3]. Gęstość zaludnienia wynosiła 3555 osób/km². Wśród 963 gmin regionu Marsylia plasuje się na pierwszym miejscu pod względem liczby ludności.

W wyniku imigracji głównie ludności arabskiej do Francji, która znacząco nasiliła się od lat 70. XX wieku zmieniła się znacząco demografia tego miasta. Niegdyś miasto zamieszkiwała ludność głównie wyznania chrześcijańskiego, a na początku XXI wieku szacuje się, że już co trzeci mieszkaniec Marsylii jest wyznawcą islamu[4][5]. Patrząc na trendy demograficzne w najbliższym czasie Marsylia stanie się miastem, w którym islam będzie religią dominującą, zapowiada się, że będzie to również pierwsze miasto zdominowane przez islam w Europie Zachodniej[6][7].

GeografiaEdytuj

Marsylia jest drugim, po Paryżu największym miastem we Francji i trzecią, po Paryżu i Lyonie aglomeracją w kraju. Wśród gmin regionu Prowansja-Alpy-Lazurowe Wybrzeże Marsylia jest czwartą gminą pod względem powierzchni.

Od południa i zachodu miasto oblewają wody Morza Śródziemnego, a dokładniej Zatoki Lwiej w przypadku zachodniego wybrzeża miasta. Na wschód od miasta rozciągają się Calanque, środziemnomorskie fiordy, strome wcięcia w skałach wapiennych tworzące dolinki. W pobliżu znajduje się masyw Sainte-Baume, którego szczyt ma wysokość 1147 metrów, a także wybrzeże Riwiery Francuskiej. Od północy miasto otaczają niewielkie masywy górskie Garlaban i Étoile.

Marsylia jest dużym ośrodkiem przemysłowym i handlowym. Wraz z miastami Fos i Berre tworzy Okręg Przemysłowy Marsylii. Miasto jest jednym z głównych ośrodków przemysłu hutniczego we Francji. Rozwinięty jest również przemysł stoczniowy, lotniczy, rafineryjny, petrochemiczny, włókienniczy i spożywczy. Znaczną część gospodarki miasta stanowi turystyka.

Marsylia to ważny węzeł drogowy, kolejowy i lotniczy. Znajduje się tu międzynarodowy port lotniczy Aéroport de Marseille Provence. W Marsylii istnieją dwie linie metra. Marsylia jest również czwartym pod względem wielkości portem Europy.

KlimatEdytuj

Marsylia znajduje się w strefie klimatu subtropikalnego[8][9] typu śródziemnomorskiego[10], z łagodnymi zimami i ciepłymi, miejscami gorącymi latami. Średnia roczna temperatura wynosi prawie 20 °C w dzień i 11 °C w nocy[11][12].

Średnia temperatura i opady dla Marsylii
Miesiąc Sty Lut Mar Kwi Maj Cze Lip Sie Wrz Paź Lis Gru Roczna
Średnie temperatury w dzień [°C] 11.8 12.9 15.5 17.9 22.2 25.7 29.1 28.7 25.0 20.4 15.0 12.6 19,7
Średnie dobowe temperatury [°C] 8.4 9.1 11.2 13.4 17.5 20.8 24.0 23.7 20.4 16.3 11.5 9.3 15,5
Średnie temperatury w nocy [°C] 4.9 5.3 6.9 8.9 12.7 16.0 18.9 18.7 15.8 12.3 7.9 6.0 11,2
Opady [mm] 65.4 47.3 48.7 55.2 41.0 26.8 9.1 34.0 65.5 91.6 55.2 52.3 592,2
Średnia liczba dni deszczowych 5 5 4 6 5 3 1 3 5 6 6 6 53
Średnie usłonecznienie (w godzinach) 150 156 215 245 293 326 366 327 254 205 156 143 2836
Źródło: infoclimat.fr[13]

HistoriaEdytuj

Marsylia została założona ok. 600 p.n.e. przez Greków z Fokai i początkowo nosiła nazwę Massalia. Była pierwszym greckim polis w zachodniej Europie. W 49 p.n.e. została zdobyta przez Juliusza Cezara, a w 476 przez Wizygotów, następnie przez Burgundów i Ostrogotów. Od VI wieku należała do państwa Franków. Za panowania Karola Wielkiego stała się głównym średniowiecznym frankońskim portem handlowym. W 879 roku została podporządkowana królestwu Arelat, a w X wieku Prowansji. W średniowieczu miała status wolnego miasta. W 1481 roku została zajęta przez Francuzów. Podczas II wojny światowej została zbombardowana i znaczna jej część uległa zniszczeniu.

Atrakcje turystyczneEdytuj

  • Kościół St. Victor (1365)
  • Bazylika Notre-Dame z lat 1853–1864,
  • Stara katedra La Major z XII wieku,
  • Nowa katedra La Mayor z lat 1852–1896,
  • Zamek d’If (1531),
  • Muzeum Starej Marsylii (Maison Diamantée Musée du Vieux Marseille) z 1576,
  • Fort św. Jana w starym porcie z XVII wieku,
  • Ratusz XVII wieku,
  • Blok mieszkalny Unité d'habitation (1952) inspirowany formą i funkcją transatlantyku[14] autorstwa Le Corbusiera będący przykładem ikonicznego oraz wpływowego budynku modernistycznego XX wieku (jest na liście UNESCO od 2016)[15],
  • Musée d’Histoire de Marseille (1983).

Ponadto na turystyczną atrakcyjność miasta wpływ ma również to, że hymn Francji nosi nazwę Marsylianka.

W maju 2009 Rada Unii Europejskiej wybrała Marsylię jako jedną (obok słowackich Koszyc) z Europejskich Stolic Kultury na 2013 rok[16].

Urodzeni w MarsyliiEdytuj

Miasta partnerskieEdytuj

Zobacz teżEdytuj

PrzypisyEdytuj

  1. ↑ Le socialiste Benoît Payan élu maire de Marseille, www.lemonde.fr, 21 grudnia 2020 [dostęp 2021-01-11].
  2. ↑ Populations légales 2018 [dostęp 2021-03-22].
  3. ↑ Insee – Chiffres clés: Commune de Marseille (13055), www.insee.fr [dostęp 2016-09-26].
  4. ↑ „Research suggests that somewhere between 30 per cent and 40 per cent of the population is Muslim”, „Muslims make up almost one-third of Marseille’s population”, Muslims in Marseille, Open Society Foundations, 20 September 2011 by Vincent Geisser, a scholar of Islam and immigration at the French National Centre for Scientific Research and Françoise Lorcerie.
  5. ↑ A survey of high-school students carried out in 2000–2001 suggests that 30–40 per cent of young people have a Muslim background, F. Lorcerie, „Cités cosmopolites. Sur les identités sociales des lycéens marseillais” (Cosmopolitan estates. On the social identities of high-school students of Marseille), Report for FASILD, IREMAMCNRS, Aix-en-Provence, January 2005. Survey carried out with V. Geisser and L. Panafit.
  6. ↑ Marseille’s Melting Pot, National Geographic, marzec 2012, by Christopher Dickey.
  7. ↑ Heart And Soul – Marseille: France’s Muslim City, BBC, czerwiec 2012.
  8. ↑ Climatic map by Istituto Geografico De Agostini.
  9. ↑ Die Klimatypen der Erde – Pädagogische Hochschule in Heidelberg.
  10. ↑ World Map of Köppen–Geiger Climate Classification.
  11. ↑ ServizioMeteorologico1.
  12. ↑ ServizioMeteorologico2.
  13. ↑ Info Climat France (fr.).
  14. ↑ https://www.bauwelt.de/artikel/Paradies-56-Meter-ueber-dem-Erdboden-Ausstellung-Kunsthaus-Dresden-Kindergartenkonzepte-20.-Jahrhundert-2588767.html
  15. ↑ https://www.franceculture.fr/architecture/le-corbusier-sexprime-sur-sa-cite-radieuse
  16. ↑ Future European Capitals of Culture. ec.europa.eu. [dostęp 2011-10-12].

BibliografiaEdytuj

Linki zewnętrzneEdytuj


 
Stary Port w Marsylii, widok nocą z parku Pharo
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Marsylia&oldid=64552116”