Marsylia
Marsylia (fr. Marseille, wł. Marsiglia, prow. Marselha lub Marsiho) – miasto w południowej Francji, nad Morzem Śródziemnym, drugie co do wielkości w kraju i trzeci zespół miejski. Położona jest w regionie Prowansja-Alpy-Lazurowe Wybrzeże, w departamencie Delta Rodanu, którego jest stolicą. Założona przez Greków z Fokai ok. roku 600 p.n.e. jako Μασσαλία (Massalia). W Marsylii działa polski konsulat honorowy.
| |||||
| |||||
| |||||
| Państwo |  Francja
| ||||
| Region |  Prowansja-Alpy-Lazurowe Wybrzeże
| ||||
| Departament | Delta Rodanu | ||||
| Burmistrz | Jean-Claude Gaudin | ||||
| Powierzchnia | 240,62 km² | ||||
| Wysokość | 0-652 m n.p.m. | ||||
| Populacja (2013) • liczba ludności • gęstość |
855 393 3555 os./km² | ||||
| Nr kierunkowy | 491 | ||||
| Kod pocztowy | 13001-13016 | ||||
| Tablice rejestracyjne | 13 | ||||
Położenie na mapie Francji   Marsylia | |||||
 43°17′N 5°22′E/43,283333 5,366667
| |||||
| Strona internetowa | |||||
Portal  Francja
| |||||
Spis treści
DemografiaEdytuj
Według danych na rok 2013 miasto zamieszkiwało 855 393 osób[1]. Gęstość zaludnienia wynosiła 3555 osób/km². Wśród 963 gmin regionu Marsylia plasuje się na pierwszym miejscu pod względem liczby ludności.
W wyniku imigracji głównie ludności arabskiej do Francji, która znacząco nasiliła się od lat 70. XX wieku zmieniła się znacząco demografia tego miasta. Niegdyś miasto zamieszkiwała ludność głównie wyznania chrześcijańskiego, a na początku XXI wieku szacuje się, że już co trzeci mieszkaniec Marsylii jest wyznawcą islamu[2][3]. Patrząc na trendy demograficzne w najbliższym czasie Marsylia stanie się miastem, w której islam będzie religią dominującą, zapowiada się, że będzie to również pierwsze miasto zdominowane przez islam w Europie Zachodniej[4][5].
GeografiaEdytuj
Marsylia jest drugim, po Paryżu największym miastem we Francji i trzecią, po Paryżu i Lyonie aglomeracją w kraju. Wśród gmin regionu Prowansja-Alpy-Lazurowe Wybrzeże Marsylia jest czwartą gminą pod względem powierzchni.
Od południa i zachodu miasto oblewają wody Morza Śródziemnego, a dokładniej Zatoki Lwiej w przypadku zachodniego wybrzeża miasta. Na wschód od miasta rozciągają się Calanque, środziemnomorskie fiordy, strome wcięcia w skałach wapiennych tworzące dolinki. W pobliżu znajduje się masyw Sainte-Baume, którego szczyt ma wysokość 1147 metrów, a także wybrzeże Riwiery Francuskiej. Od północy miasto otaczają niewielkie masywy górskie Garlaban i Étoile.
Marsylia jest dużym ośrodkiem przemysłowym i handlowym. Wraz z miastami Fos i Berre tworzy Okręg Przemysłowy Marsylii. Miasto jest jednym z głównych ośrodków przemysłu hutniczego we Francji. Rozwinięty jest również przemysł stoczniowy, lotniczy, rafineryjny, petrochemiczny, włókienniczy i spożywczy. Znaczną część gospodarki miasta stanowi turystyka.
Marsylia to ważny węzeł drogowy, kolejowy i lotniczy. Znajduje się tu międzynarodowy port lotniczy Aéroport de Marseille Provence. W Marsylii istnieją dwie linie metra. Marsylia jest również czwartym pod względem wielkości portem Europy.
KlimatEdytuj
Marsylia znajduje się w strefie klimatu subtropikalnego[6][7] typu śródziemnomorskiego[8], z łagodnymi zimami i ciepłymi, miejscami gorącymi latami. Średnia roczna temperatura wynosi prawie 20 °C w dzień i 11 °C w nocy[9][10].
| Miesiąc | Sty | Lut | Mar | Kwi | Maj | Cze | Lip | Sie | Wrz | Paź | Lis | Gru | Roczna |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Średnie temperatury w dzień [°C] | 11.8 | 12.9 | 15.5 | 17.9 | 22.2 | 25.7 | 29.1 | 28.7 | 25.0 | 20.4 | 15.0 | 12.6 | 19,7 |
| Średnie dobowe temperatury [°C] | 8.4 | 9.1 | 11.2 | 13.4 | 17.5 | 20.8 | 24.0 | 23.7 | 20.4 | 16.3 | 11.5 | 9.3 | 15,5 |
| Średnie temperatury w nocy [°C] | 4.9 | 5.3 | 6.9 | 8.9 | 12.7 | 16.0 | 18.9 | 18.7 | 15.8 | 12.3 | 7.9 | 6.0 | 11,2 |
| Opady [mm] | 65.4 | 47.3 | 48.7 | 55.2 | 41.0 | 26.8 | 9.1 | 34.0 | 65.5 | 91.6 | 55.2 | 52.3 | 592,2 |
| Średnia liczba dni deszczowych | 5 | 5 | 4 | 6 | 5 | 3 | 1 | 3 | 5 | 6 | 6 | 6 | 53 |
| Średnie usłonecznienie (w godzinach) | 150 | 156 | 215 | 245 | 293 | 326 | 366 | 327 | 254 | 205 | 156 | 143 | 2836 |
| Źródło: infoclimat.fr[11] | |||||||||||||
HistoriaEdytuj
Marsylia została założona ok. 600 p.n.e. przez Greków z Fokai i początkowo nosiła nazwę Massalia. Była pierwszym greckim polis w zachodniej Europie. W 49 p.n.e. została zdobyta przez Juliusza Cezara, a w 476 przez Wizygotów, następnie przez Burgundów i Ostrogotów. Od VI wieku należała do państwa Franków. Za panowania Karola Wielkiego stała się głównym średniowiecznym frankońskim portem handlowym. W 879 roku została podporządkowana królestwu Arelat, a w X wieku Prowansji. W średniowieczu miała status wolnego miasta. W 1481 roku została zajęta przez Francuzów. Podczas II wojny światowej została zbombardowana i znaczna jej część uległa zniszczeniu.
Atrakcje turystyczneEdytuj
- Kościół St. Victor,
- Bazylika Notre-Dame z lat 1853–1864,
- Stara katedra La Major z XII wieku,
- Nowa katedra La Mayor z lat 1852–1893,
- Zamek d’If,
- Fort św. Jana w starym porcie z XVII wieku,
- Ratusz XVII wieku,
- Musée d’Histoire de Marseille,
- Maison Diamantée Musée du Vieux Marseille.
Ponadto na turystyczną atrakcyjność miasta wpływ ma również to, że hymn Francji nosi nazwę Marsylianka.
W maju 2009 Rada Unii Europejskiej wybrała Marsylię jako jedną (obok słowackich Koszyc) z Europejskich Stolic Kultury na 2013 rok[12].
Urodzeni w MarsyliiEdytuj
- Antonin Artaud – francuski aktor, dramaturg i reżyser
- Djamel Bakar – piłkarz
- Darius Milhaud – francuski kompozytor
- Zinédine Zidane – piłkarz
- Samir Nasri – piłkarz
- Éric Cantona – piłkarz
- Soprano (raper) – raper
Miasta partnerskieEdytuj
Zobacz teżEdytuj
PrzypisyEdytuj
- ↑ Insee – Chiffres clés : Commune de Marseille (13055), www.insee.fr [dostęp 2016-09-26].
- ↑ „Research suggests that somewhere between 30 per cent and 40 per cent of the population is Muslim”, „Muslims make up almost one-third of Marseille’s population”, Muslims in Marseille, Open Society Foundations, 20 September 2011 by Vincent Geisser, a scholar of Islam and immigration at the French National Centre for Scientific Research and Françoise Lorcerie.
- ↑ A survey of high-school students carried out in 2000–2001 suggests that 30–40 per cent of young people have a Muslim background, F. Lorcerie, „Cités cosmopolites. Sur les identités sociales des lycéens marseillais” (Cosmopolitan estates. On the social identities of high-school students of Marseille), Report for FASILD, IREMAMCNRS, Aix-en-Provence, January 2005. Survey carried out with V. Geisser and L. Panafit.
- ↑ Marseille’s Melting Pot, National Geographic, March 2012, by Christopher Dickey.
- ↑ Heart And Soul – Marseille: France’s Muslim City, BBC, June 2012.
- ↑ Climatic map by Istituto Geografico De Agostini.
- ↑ Die Klimatypen der Erde – Pädagogische Hochschule in Heidelberg.
- ↑ World Map of Köppen–Geiger Climate Classification.
- ↑ ServizioMeteorologico1.
- ↑ ServizioMeteorologico2.
- ↑ Info Climat France (fr.).
- ↑ Future European Capitals of Culture. ec.europa.eu. [dostęp 2011-10-12].
BibliografiaEdytuj
Linki zewnętrzneEdytuj
- Marsylia.pl – pierwszy i jedyny w Polsce portal w pełni poświęcony Marsylii (pl)
- Marsylia w sieci (fr)
- Capitale culturelle européenne 2013 (fr)
- Marseille City of Culture (ang.)
