Sajmiri (rodzaj)
rodzaj ssaka naczelnego
(Przekierowano z Saimiri)
Sajmiri[6] (Saimiri) – rodzaj ssaków naczelnych z podrodziny sajmiri (Saimiriinae) w obrębie rodziny płaksowatych (Cebidae).
| Saimiri | |||
| Voigt, 1831[1] | |||
 Przedstawiciel rodzaju – sajmiri rdzawogrzbieta (S. oerstedii) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Infrarząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj |
sajmiri | ||
| Typ nomenklatoryczny | |||
|
Simia sciurea Linnaeus, 1758 | |||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Gatunki | |||
| |||
Zasięg występowania edytuj
Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Ameryce Środkowej i Południowej[7][8][9].
Morfologia edytuj
Długość ciała 22–42 cm, ogona 33–47 cm; masa ciała samic 550–1200 g, samców 550–1400 g[9][10].
Systematyka edytuj
Rodzaj zdefiniował w 1831 roku niemiecko-duński botanik Joachim Johann Otto Voigt w książce Das Thierreich, geordnet nach seiner Organisation: als Grundlage der Naturgeschichte der Thiere und Einleitung in die vergleichende Anatomie[1]. Na gatunek typowy Voigt wyznaczył (oznaczenie monotypowe) sajmiri wiewiórczą (S. sciureus).
Etymologia edytuj
- Saimiri (Samiris, Saimiris): lokalna nazwa znad Amazonki Caymiri dla sajmiri, zaadaptowana przez Buffona w 1767 roku. Być może pochodzi od brazylijskiego sai lub gai „małpa”[11].
- Chrysothrix: gr. χρυσος khrusos „złoto”; θριξ thrix, τριχος trikhos „włosy”[12]. Gatunek typowy: Simia sciurea Linnaeus, 1758.
- Pithesciurus: gr. πιθηκος pithēkos „małpa”; łac. sciurus „wiewiórka”, od gr. σκίουρος skiouros „wiewiórka”[13]. Gatunek typowy: Pithesciurus saimiri Lesson, 1840 (= Simia sciurea Linnaeus, 1758).
Podział systematyczny edytuj
Do rodzaju należą następujące gatunki[14][10][7][6]:
- Saimiri oerstedii (Reinhardt, 1872) – sajmiri rdzawogrzbieta
- Saimiri cassiquiarensis (Lesson, 1840) – sajmiri wenezuelska – takson wyodrębniony ostatnio z S. sciureus[15]
- Saimiri macrodon D.G. Elliot, 1907 – sajmiri równikowa – takson wyodrębniony ostatnio z S. sciureus[16]
- Saimiri ustus (I. Geoffroy Saint-Hilaire, 1843) – sajmiri nagoucha
- Saimiri collinsi Osgood, 1916 – takson wyodrębniony na podstawie danych molekularnych i morfologicznych z S. sciureus[17]
- Saimiri sciureus (Linnaeus, 1758) – sajmiri wiewiórcza
- Saimiri boliviensis (I. Geoffroy Saint-Hilaire & de Blainville, 1834) – sajmiri czarnołbista
- Saimiri vanzolinii Ayres, 1985 – sajmiri czarna
Uwagi edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ a b J.J.O. Voigt: Nach der zweiten, vermehrten Ausgabe übersetzt und durch Zusätze erweitert. W: G. Cuvier: Das Thierreich, geordnet nach seiner Organisation: als Grundlage der Naturgeschichte der Thiere und Einleitung in die vergleichende Anatomie. Cz. 1: Die Säugthiere und Vögel. Leipzig: F. A. Brockhaus, 1831, s. 95. (niem.).
- ↑ J.J. Kaup: Das Thierreich in seinen Hauptformen. Cz. 1: Naturgeschichte der Menschen und der Säugetherie. Darmstatd: Verlag von Johann Philipp Dieh, 1835, s. 50. (niem.).
- ↑ R.P. Lesson: Species des mammifères bimanes et quadrumanes; suivi d'un mémoire sur les Oryctéropes. Paris: J.B. Baillière, 1840, s. 116, 157. (fr.).
- ↑ E. Blyth: Cuvier’s Animal kingdom: arranged according to its organization, forming the basis for a natural history of animals, and an introduction to comparative anatomy: illustrated by three hundred engravings on wood. London: W.S. Orr and Co., 1840, s. 61. (ang.).
- ↑ I. Geoffroy Saint-Hilaire. Sur les Singes amricains composant les genres Nyctipithéque, Saimiri et Callitriche. „Comptes rendus hebdomadaires de l’Académie des Sciences”. 16, s. 1151, 1743. (fr.).
- ↑ a b Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 39. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ a b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 186. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
- ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (red.): Genus Saimiri. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-11-05].
- ↑ a b Rylands i in. 2013 ↓, s. 391–396.
- ↑ a b Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 120–121. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 617.
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 189.
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 540.
- ↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-09-13]. (ang.).
- ↑ Rylands i in. 2013 ↓, s. 392.
- ↑ Rylands i in. 2013 ↓, s. 393.
- ↑ M.P. Mercês, J.W. Lynch, A. Wallax, A.S.Ferreira, M.L. Harada & J.de S. Silva Júnior. Morphology and mitochondrial phylogenetics reveal that the Amazon River separates two eastern squirrel monkey species: Saimiri sciureus and S. collinsi. „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 82 (B), s. 426–435, 2015. DOI: 10.1016/j.ympev.2014.09.020. (ang.).
Bibliografia edytuj
- T.S. Palmer: Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. Waszyngton: Government Printing Office, 1904, s. 71-718, seria: North American Fauna. (ang.).
- A.B. Rylands, R.A. Mittermeier, B.M. Bezerra, F.P. Paim & H.L. Queiroz: Family Cebidae (Squirrel Monkeys and Capuchins). W: R.A. Mittermeier, A.B. Rylands & D.E. Wilson: Handbook of the Mammals of the World. Cz. 3: Primates. Barcelona: Lynx Edicions, 2013, s. 348–413. ISBN 978-84-96553-89-7. (ang.).