Samodzielny Korpus Litewski
Samodzielny Korpus Litewski (Korpus Litewski[1], ros. Литовский отдельный корпус, Oddzielny Korpus Litewski) – korpus Armii Imperium Rosyjskiego utworzony w 1817 r., przemianowany na 6 Korpus Armijny po wojnie rosyjsko-tureckiej 1828/29. Specyfiką korpusu było to, że służyli w nim w większości rdzenni mieszkańcy Ziem Zabranych.
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3b/%D0%98%D0%BB%D0%BB%D1%8E%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B0%D1%86%D0%B8%D0%B8_%D0%BA_%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%82%D1%8C%D0%B5_%C2%AB%D0%9B%D0%B8%D1%82%D0%BE%D0%B2%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D0%BE%D1%82%D0%B4%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D1%8B%D0%B9_%D0%BA%D0%BE%D1%80%D0%BF%D1%83%D1%81%C2%BB_%D0%B8_%D0%B4%D1%80._%D0%92%D0%BE%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D1%8D%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F_%D0%A1%D1%8B%D1%82%D0%B8%D0%BD%D0%B0_%28%D0%A1%D0%B0%D0%BD%D0%BA%D1%82-%D0%9F%D0%B5%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%B1%D1%83%D1%80%D0%B3%2C_1911-1915%29.jpg/220px-thumbnail.jpg)
Historia jednostki
edytujKorpus powstał na fali liberalnej polityki cara Aleksandra I jako jeden z szeregu przyjaznych wobec Polaków gestów, które miały pobudzać ich nadzieje na powiększenie Królestwa Kongresowego o ziemie guberni zachodnich. Na mocy ukazu z 17 lipca 1817 r. powołano osobny Korpus Litewski, który od 1819 r. wraz z rosyjskim korpusem rezerwowym gwardii i Wojskiem Polskim znajdował się pod wspólną komendą wielkiego księcia Konstantego.
Rekrutów (Polaków, Litwinów, Rusinów) do korpusu powoływano wyłącznie z guberni wileńskiej, grodzieńskiej, mińskiej, obwodu białostockiego, guberni wołyńskiej i podolskiej.
Część personelu Korpusu Litewskiego związana była z ruchem dekabrystów. W styczniu 1826 r. oficerowie i żołnierze stacjonującego w Brańsku batalionu saperów odmówili złożenia przysięgi na wierność carowi Mikołajowi I. Bunt został stłumiony, a przywódcy skazani na karę śmierci, którą zamieniono na zesłanie na Syberię[2].
Za panowaniu Mikołaja I korpus został poddany intensywnej rusyfikacji. W 1827 r. jego bezpośrednim dowódcą mianowano gen. Grigorija Rosena, a w 1829 r. zmieniono nazwę jednostki na 6 Korpus Armijny.
W okresie powstania listopadowego pojawiły się propozycje przeciągnięcia żołnierzy korpusu na stronę powstańców. Jednak Józef Chłopicki i Rada Administracyjna celowo zrezygnowali z tego pomysłu. W konsekwencji pod dowództwem Rosena jednostka uczestniczyła w tłumieniu powstania, walcząc m.in. pod Wawrem, Dębem Wielkim i Iganiami.
Po stłumieniu powstania 6 korpus rozwiązano.
Skład
edytujW skład korpusu wchodziły ówczesne 18 i 27 Dywizje Piechoty, 29 Brygada Artylerii oraz pułki lejbgwardii: Litewski, Wołyński (Волынский лейб-гвардии полк), Podolski Pułk Kirasjerów (лейб-гвардии Подольский кирасирский полк), Pułk Ułanów Jego Wysokości (уланский цесаревича Константина Павловича) i Grodzieński Pułk Huzarów[3]. Według Wacława Tokarza korpus składał się z 24 i 25 Dywizji Piechoty, brygady grenadierów litewskich, litewskiej brygady artylerii i dywizji ułanów[4]. Wraz ze swoją gwardią liczył 17 pułków piechoty, 7 pułków jazdy i 11 baterii artylerii[5].
Dowódcy
edytuj- wielki książę Konstanty Pawłowicz Romanow (od 1817)
- generał piechoty Grigorij Rosen (od 1827)
Umundurowanie
edytujOddzielny Korpus Litewski został umundurowany na wzór Wojska Polskiego w Kongresówce. Na sztandarze umieszczono dwugłowego srebrnego orła z Pogonią na piersiach[5]. Wyróżnikiem żołnierzy korpusu były srebrny kolor oporządzenie i żółte wyłogi, kołnierze, wypustki.
Zobacz też
edytuj- gen. Fiodor Geismar
Przypisy
edytuj- ↑ Korpus Litewski, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2022-01-15] .
- ↑ Zbigniew Romaniuk: Historia Brańska. [dostęp 2011-05-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-07-22)].
- ↑ Литовский отдельный корпус. [dostęp 2011-05-21]. (ros.).
- ↑ Wacław Tokarz: Wojna polsko-rosyjska 1830 i 1831. Warszawa: 1994, s. 56.
- ↑ a b Dariusz Ostapowicz: Boreml 1831. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 2010, s. 45. ISBN 978-83-11-11708-2.