Wikipedia

Schronisko na Tomaszówkach Dolnych Pierwsze

Schronisko na Tomaszówkach Dolnych Pierwsze – schronisko znajdujące się w górnej części Doliny Będkowskiej[1], na terenie wsi Bębło w województwie małopolskim, w powiecie krakowskim, w gminie Wielka Wieś[2].

Schronisko na Tomaszówkach Dolnych Pierwsze
Plan jaskini
Plan jaskini
Państwo

 Polska

Województwo

 małopolskie

Położenie

Tomaszówki Dolne, Dolina Będkowska

Długość

10 m

Głębokość

3 m

Deniwelacja

5

Wysokość otworów

ok. 426 m n.p.m.

Ekspozycja otworów

ku N, 2 – ku NW; 3 i 4 – ku W; 5 i 6 – ku E

Odkrywca

znana od dawna

Kod

J.Olk.I-07.55

Położenie na mapie gminy Wielka Wieś
Mapa konturowa gminy Wielka Wieś, u góry nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Schronisko na Tomaszówkach Dolnych Pierwsze”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Schronisko na Tomaszówkach Dolnych Pierwsze”
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, u góry nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Schronisko na Tomaszówkach Dolnych Pierwsze”
Położenie na mapie powiatu krakowskiego
Mapa konturowa powiatu krakowskiego, blisko centrum na lewo u góry znajduje się punkt z opisem „Schronisko na Tomaszówkach Dolnych Pierwsze”
Ziemia50°11′33″N 19°46′41″E/50,192500 19,778056
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Położenie

edytuj

Schronisko znajduje się w drugiej od dołu grupie skałek na Tomaszówkach Dolnych. Położone jest w niedużej odległości od udostępnionej turystycznie Jaskini Nietoperzowej. Oprócz tego schroniska w Tomaszówkach Dolnych znajduje się jeszcze 6 innych jaskiń lub schronisk[1]. Pod względem geograficznym jest to obszar Wyżyny Olkuskiej w obrębie Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej[3]

Opis jaskini

edytuj

Schronisko składa się z salki o rozmiarach 4 × 3 m, wychodzących z niej trzech krótkich korytarzyków i 6 otworów. Salka ma wysokość 2,5 m, w jej ścianie północnej, na wysokości około 2 m, znajduje się mniej więcej okrągły otwór. Drugi otwór znajduje się na ścianie północno-zachodniej, w pochyłym, 1,5 metrowej wysokości progu, w dno którego wcina się rynna. Na ścianie zachodniej, za kilkumetrowej długości szczelinowatymi korytarzykami znajdują się dwa następne otwory wychodzące na strome zbocze. Na ścianie wschodniej znajdują się jeszcze dwa spore otwory wychodzące na trawiaste wschodnie zbocze[1].

Schronisko jest pochodzenia krasowego. Powstało w twardych wapieniach skalistych późnej jury. Jest silnie zerodowane. Na jego ścianach występują liczne jamkowate wgłębienia i wżery, koliste kanaliki i kotły wirowe. Brak szaty naciekowej. Dno jest przeważnie skaliste, niewielkie ilasto-próchniczne namulisko z wapiennym gruzem występuje tylko na dnie salki i wschodnich otworów. Do schroniska często wiatr nawiewa liści, a na jego ścianach są ślady po palonych w nim ogniskach[1].

Schronisko jest w całości oświetlone światłem słonecznym, a jego mikroklimat jest zmienny, uzależniony od klimatu zewnętrznego. Występuje w nim silny przewiew, a na lepiej oświetlonych ścianach rozwijają się glony[1]. W 1981 r. E. Sanocka-Wołoszynowa badała florę pajęczaków. W schronisku znalazła 1 gatunek kosarzy i 3 inne gatunki pająków[4].

Schronisko znane było od dawna, często też odwiedzane. Po raz pierwszy opisał go Kazimierz Kowalski w 1951 r. Aktualną dokumentację sporządził A. Górny w listopadzie 2009 r.[1]

Przypisy

edytuj
  1. ↑ a b c d e f Andrzej Górny, Jaskinie Polski. Schronisko na Tomaszówkach Dolnych I [online], Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy [dostęp 2019-03-26].
  2. ↑ Geoportal. Mapa topograficzna i lotnicza [online] [dostęp 2019-02-03].
  3. ↑ Jerzy Kondracki, Geografia regionalna Polski, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN, 1998, ISBN 83-01-12479-2.
  4. ↑ E. Sanocka-Wołoszynowa, Badania pajęczaków jaskiń Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej, Wrocław: Acta Univ. Wratislav. 548. Prace Zoologiczne, 1981, nr 11, s. 1–92.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Schronisko_na_Tomaszówkach_Dolnych_Pierwsze&oldid=69814378”