Schronisko w dolinie Świcy
Schronisko w dolinie Świcy – nieistniejące obecnie schronisko turystyczne położone w Gorganach na wysokości 930 m n.p.m.[1][2]
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Pasmo | |
| Wysokość |
930 m n.p.m. |
| Data otwarcia |
16 października 1932 |
| Właściciel |
Oddział Lwowski PTT |
Położenie na mapie Gorganów  | |
Położenie na mapie Karpat  | |
Położenie na mapie Beskidów Wschodnich  | |
 48°40′20″N 23°46′50″E/48,672222 23,780556
| |
Historia edytuj
Schronisko wzniesiono w dolinie rzeki Świcy, na zachodnim skraju Gorganów (dolina ta stanowi umowną granicę pomiędzy tym pasmem a Bieszczadami Wschodnimi). Stało w osadzie Świca (wcześniej także pod nazwą Klauza Świca) położonej w pobliżu dawnej klauzy o tej samej nazwie znajdującej się u ujścia do Świcy potoku Tysowiec. Oprócz schroniska składała się ona z gajówki przedsiębiorstwa leśnego Silvinia i pawilonu myśliwskiego. Do osady prowadziła droga kołowa, jednak istniała również możliwość dotarcia do niej koleją – regularne pociągi kursowały do stacji Wygoda, gdzie należało przesiąść się na kolejkę leśną dojeżdżającą do oddalonej o 3,5 km gajówki Mündung (Myndung)[1][2][3][4][5][6].
Schronisko należące do Oddziału Lwowskiego Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego wzniesiono w oparciu o projekt Tadeusza Soleckiego. Architekt nie tylko bezpłatnie sporządził plany budynku, ale też jako wolontariusz nadzorował prace w terenie. Środki finansowe na budowę pochodziły – oprócz kasy Oddziału Lwowskiego – także z subwencji przekazanych przez Zarząd Główny PTT, jego oddziały Warszawski i Tarnowski oraz Ministerstwo Komunikacji[6]. Przygotowania do budowy, w tym do zakupu parceli rozpoczęto w lipcu 1931 roku, a na miejscu ruszyły one wiosną 1932 roku. Poświęcenie i uroczyste otwarcie schroniska odbyło się już 16 października 1932 r. W ceremonii uczestniczyło ok. 150 osób, w tym Mieczysław Orłowicz (jako przedstawiciel Ministerstwa), Wacław Majewski z Zarządu Głównego PTT oraz Adam Lenkiewicz z Oddziału Lwowskiego, przedstawiciele innych oddziałów Towarzystwa, a także starosta miejscowego powiatu. Łączny koszt budowy wraz z wyrównaniem terenu i wyposażeniem wnętrza wyniósł 30 tys. zł[2][3][4][5][7].
Otwarty wówczas budynek wykonany był z drewna i mieścił dziesięć pomieszczeń użytkowych: na parterze zlokalizowano hol, jadalnię, kuchnię i dużą wspólną sypialnię, z kolei na piętrze oprócz holu – siedem niewielkich sypialni, w tym cztery w mansardach. Początkowo urządzono jedynie wspólną sypialnię z 17 łóżkami. Z czasem liczba ta zwiększyła się do 20, a ponadto oferowano 10 miejsc na siennikach[1][7]. Podaje się też, że schronisko w pewnym momencie oferowało nawet 34 miejsca noclegowe, w tym 21 na łóżkach[5]. Budynek posiadał podpiwniczenie oraz wysoki strych. W pobliżu głównego budynku postawiono niewielki garaż oraz obiekt gospodarczy, zaś w drugiej połowie lat 30. w schronisku uruchomiono pośrednictwo pocztowe[1][5][7]. Obiekt czynny był przez cały rok, a jego zarządczynią była Paulina Podberezka[7].
Budynek nie przetrwał II wojny światowej[5][7].
Szlaki turystyczne edytuj
Stan na lata 1933–1937.
Główny Szlak Karpacki
- na Gorgan Wyszkowski,
- na Ukiernię i dalej na Sywanię Lolińską, przełęcz Sołotwinka oraz Wierch Mołody,
do gajówki Mündung[a],
- odgałęzienie na Jajko Ilemskie,
- na przełęcz Sołotwinka,
do doliny Mołody- na Megłę Wielką przez Megłę Małą i dalej na Menczył[b][11][12][13].
Uwagi edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d Henryk Gąsiorowski, Przewodnik po Beskidach Wschodnich, Polskie Towarzystwo Tatrzańskie, t. 1 cz. 2: Gorgany, Lwów – Warszawa: Książnica-Atlas, 1933, s. 41–42, ISBN 83-909612-7-X, OCLC 749855740 (pol.).
- ↑ a b c Zbigniew Grabowski (red.), Kronika | Schroniska P. T. T., „Przegląd Turystyczny” (3), Kraków: Polskie Towarzystwo Tatrzańskie, 1 grudnia 1932, s. 6 (pol.).
- ↑ a b Jan Gwalbert Pawlikowski, Walery Goetel (red.), Sprawozdania oddziałów, kół i sekcyj Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego z działalności za rok 1931 | Oddział we Lwowie [online], Wierchy 1932 ↓, s. XXXVI.
- ↑ a b Jan Gwalbert Pawlikowski, Walery Goetel (red.), Kronika | Nowe schronisko w Gorganach [online], Wierchy 1932 ↓, s. 190.
- ↑ a b c d e Dariusz Dyląg, Gorgany. Przewodnik, Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 2008, s. 91, ISBN 978-83-89188-74-8, OCLC 297550353 (pol.).
- ↑ a b Bogdziewicz 2012 ↓, s. 223.
- ↑ a b c d e Bogdziewicz 2012 ↓, s. 224.
- ↑ a b Józef Moszczeński, Adam Lenkiewicz (red.), Mapa Gorgany, załącznik do „Przewodnika historyczno-turystycznego po Gorganach i Czarnohorze : Szlakiem II Brygady Legionów Polskich w Karpatach Wschodnich”, Warszawa: Wojskowy Instytut Naukowo-Oświatowy, 1937, OCLC 69280318 (pol.).
- ↑ Adam Zieliński, Aleksander Wasung, Bieszczady i Gorgany. Mapa znakowanych szlaków turystycznych od Ustrzyk Gr. po Rafajłowę, Lwów: Książnica-Atlas, 1933, OCLC 1299139987 (pol.).
- ↑ Henryk Gąsiorowski, Kronika | Piśmiennictwo | „Bieszczady i Gorgany“, Mapa znakowanych szlaków turystycznych od Ustrzyk Górnych po Rafajłowę; opracowali dr. A. Zieliński i A. Wasung, Jan Gwalbert Pawlikowski, Walery Goetel (red.), „Wierchy”, Zarząd Główny i Oddział Lwowski Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego (11), Kraków: Gebethner i Wolff, 1933, s. 259 (pol.).
- ↑ Regulamin GOT, s. 62, 64, Polskie Towarzystwo Tatrzańskie, 1935.
- ↑ Mapa topograficzna 1:100 000, arkusz Seneczów (pas 54, słup 37), Wojskowy Instytut Geograficzny, 1937 (pol.).
- ↑ Mapa topograficzna 1:100 000, arkusz Porohy (pas 54, słup 38), Wojskowy Instytut Geograficzny, 1935 (pol.).
Bibliografia edytuj
- Ryszard Bogdziewicz, Schroniska karpackie od Beskidu Śląskiego do Czarnohory w latach 1874–1945, wyd. I, Lublin: Drukarnia i Wydawnictwo Akademickie WSSP im. Wincentego Pola, 2012, s. 221–223, ISBN 978-83-60594-24-7, OCLC 956614813 (pol.).
- „Wierchy”, Zarząd Główny i Oddział Lwowski Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego (10), Kraków: Gebethner i Wolff, 1932 (pol.).