Scutellinia umbrorum
Scutellinia umbrorum (Berk. & Broome) Lambotte – gatunek grzybów z rodziny Pyronemataceae[1].
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
Scutellinia umbrorum |
| Nazwa systematyczna | |
| Scutellinia umbrorum (Berk. & Broome) Lambotte Mém. Soc. roy. Sci. Liège, Série 2 14: 300 [prepr.] (1887) [1888] | |
_Lambotte_808615.jpg)
_Lambotte_809081.jpg)
Systematyka i nazewnictwo
edytujPozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Scutellinia, Pyronemataceae, Pezizales, Pezizomycetidae, Pezizomycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy opisał go w 1823 r. Elias Fries, nadając mu nazwę Peziza umbrorum. Obecną nazwę nadał mu Jean Baptiste Émil Lambotte w 1887 r.[1] Ma kilkanaście synonimów. Niektóre z nich[2][1]:.
- Patella umbrorum (Fr.) Seaver 1928
- Scutellinia pseudoumbrarum J. Moravec 1971
- Scutellinia pseudoumbrarum var. kurilensis Kullman 1982
Polska nazwa według M.A. Chmiel[3].
Morfologia
edytujTypu apotecjum bez trzonu, o średnicy 4,0–7,7 µm i wysokości i krążkowatym kształcie. Powierzchnia hymenialna gładka, jaskrawoczerwona, powierzchnia zewnętrzna tej samej barwy, brzeg regularny. Włoski obfite, brązowe, na powierzchni zewnętrznej krótkie, na brzegu dłuższe. Zapach znikomy[4].
- Cechy mikroskopowe
Worki cylindryczne, 8-zarodnikowe, jednorzędowe, nieamyloidowe, z nabrzmiałą podstawą, 204,6–302,8 × 13,0–21,5 µm. Askospory elipsoidalne, szkliste, z wieloma gutulami, ornamentowane guzkowatymi brodawkami o wymiarach 1,5–2,5 × 0,5–1,5 µm, Q = 1,3–1,7, Qe = 1,6, objętość 2,191 μm³ bez brodawek. Parafizy cylindryczne, septowane, u nasady rozwidlone, inkrustowane żółtoczerwonym barwnikiem, z pogrubionym wierzchołkiem 5,0-1,8 µm. Włoski grubościenne, septowane, ze spiczastym wierzchołkiem, u nasady rozszerzone, pojedynczo rozwidlonw, 257,1–539,2 × 18,8–29,5 µm[4].
- Gatunki podobne
W Polsce występuje około 30 gatunków włośniczek[5]. Wszystkie są morfologicznie bardzo podobne, jedyną różniącą je cechą, którą można dostrzec bez użycia mikroskopu, jest długość rzęsek, nie wystarcza to jednak do rozróżnienia gatunków. Pewne ich rozróżnienie możliwe jest tylko badaniami mikroskopowymi[6]. Scutellinia umbrosum charakteryzuje się elipsoidalnymi zarodnikami, ich grudkowato-brodawkowatą, niesiatkową ornamentacją, izolowanymi brodawkami o wymiarach 2,5 × 1-2 µm. Podobny gatunek Scutellinia heterosculpturata ma mniejsze zarodniki, 18,8–21,7 × 11,1–13,5 µm[4].
Występowanie i siedlisko
edytujWystępuje w Ameryce Północnej, Środkowej i Południowej, w Europie i Azji. W Europie występuje na całym obszarze, z wyjątkiem Europy Południowo-wschodniej[7]. Występuje również w Polsce[3][5], a najbardziej aktualne stanowiska podaje internetowy atlas grzybów. Znajduje się w nim na liście gatunków zagrożonych i wartych objęcia ochroną[8].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d Index Fungorum [online] [dostęp 2024-04-21] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2024-04-21] (ang.).
- ↑ a b c Maria Alicja Chmiel, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów workowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany PAN, 2006, s. 117, ISBN 978-83-89648-46-4.
- ↑ a b c Demetrio Merino Alcántara, Scutellinia umbrorum [online] [dostęp 2024-04-21] (hiszp.).
- ↑ a b Taksony z referencjami w bibliografii grzybowej [online], grzyby.pl [dostęp 2024-04-21] (pol.).
- ↑ Andreas Gminder, Atlas grzybów. Jak bezbłędnie oznaczać 340 gatunków grzybów Europy Środkowej, 2008, s. 354, ISBN 978-83-258-0588-3.
- ↑ Występowanie Scutellinia umbrorum na świecie (mapa) [online], gbif.org [dostęp 2024-04-18].
- ↑ Aktualne stanowiska Scutellinia umbrorum w Polsce [online], grzyby.pl [dostęp 2024-04-21] (pol.).