Sengge Rinchen
Sengge Rinchen (chiń. 僧格林沁; pinyin Sēnggélínqìn); ur. 1811, zginął 19 maja 1865) – arystokrata mongolski, dowódca wojskowy dynastii Qing, który odznaczył się w walce z tajpingami i Nian.
Urodzony w książęcym klanie Borżyginów, wywodzącym się od Czyngis-chana, w Mongolii Wewnętrznej; w 1825 otrzymał od cesarza tytuł księcia drugiego stopnia. Jako jeden z licznych Mongołów w służbie qingowskiej, wyróżnił się w 1853, gdy zatrzymał północną armię tajpingów i pojmał jej przywódcę, Li Kaifanga, za co w 1855 otrzymał tytuł księcia pierwszej rangi.
W 1859, podczas II wojny opiumowej dowodził obroną fortów Dagu, skutecznie odpierając natarcie brytyjsko-francuskie (25 czerwca jego siły zatopiły cztery brytyjskie kanonierki)[1]. Zwycięstwo to miało też wpływ na utwardzenie chińskiej pozycji podczas negocjacji traktatu z Aigun z Rosjanami oraz bezpośrednich rozmów z Brytyjczykami i Francuzami. Jednak gdy ci wylądowali ponownie pod Dagu w 1860 siły Senggena zostały pobite[1], w następstwie czego wojska kolonialne miały otwartą drogę na Pekin.
5 listopada 1860 został wyznaczony na głównego komisarza cesarskiego i wysłany z niemal trzydziestotysięczną armią przeciw Nian. Po początkowej klęsce pod Leshan (1860)[2], Senge Rinchen osiągnął pewne sukcesy w walce z rebeliantami. Wygrawszy w 1862 bitwę pod Bozhou zmusił do kapitulacji Nian znad rzeki Wu i ruszył na południe. Okrążywszy po zaciętych walkach oddziały Zhang Lexinga, w 1863 dostał go w swoje ręce i stracił, podobnie jak kilkunastu innych przywódców. Zdarzenie to rzuca cień na postać księcia, jako że stracił on zarówno Zhanga, jak i grupę powstańców, którzy go schwytali i pragnęli się poddać, wydając swego dawnego przywódcę[2].
Nie zdążył skonsolidować panowania nad ledwo podbitym terytorium Nian, ponieważ musiał ruszyć na Shandong. Tam okrążył i zdławił powstanie Liu Depeia, lokalnego uczonego konfucjańskiego, który zbuntował się przeciw wysokim podatkom i ustanowił własną administrację. Następnie zwrócił się przeciw sekcie, której przewodził Song Jipeng (wywodzącej się z Sekty Białego Lotosu), masakrując ponad 30 tys. jej zwolenników. W obu starciach wykazał się sprawną organizacją działań oblężniczych. Potem zniszczył siły dwóch lokalnych watażków, którzy kilkukrotnie przechodzili ze strony powstańców na rządową, tylko po to by się ponownie zbuntować: Songa Zhinshi i Miao Peili (1863)[1]. W nagrodę za sukcesy przywrócono mu utracone (po porażce z 1860 r.) tytuły.
Mimo niewątpliwej odwagi, słabością Sengge Rinchena była nieumiejętność współpracy z innymi dowódcami, co ostatecznie doprowadziło go do zguby: wpadł w pułapkę zastawioną przez Zhang Zongyu, siostrzeńca Zhang Lexinga, i zginął w 1865; powstańcy przechwycili większość jego pięciotysięcznej grupy kawalerii. Już wcześniej jego niezdyscyplinowana i skorumpowana armia nie budziła zaufania ludności lokalnej, często cierpiącej więcej od oddziałów rządowych niż rebeliantów[3].
Po śmierci, w uznaniu zasług, dwór qingowski proklamował dziedziczność jego tytułu książęcego, a w 1889, cesarzowa Cixi nakazała wznieść świątynię ku jego czci, która zachowała się do dnia dzisiejszego (Xianzhongci 顯忠祠, w dzielnicy Dongcheng w Pekinie).
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ a b c John K. Fairbank, Kwang-Ching Liu: The Cambridge History of China. T. 12: Late Ch'ing, 1800-1911. Cambridge: Cambridge University Press, 1980.
- ↑ a b Bruce A. Elleman: Modern Chinese Warfare, 1795-1989. London i New York: Routledge, 2001, s. 60-62. ISBN 978-0415214742.
- ↑ Jonathan Spence: Search for Modern China. New York: Norton, 1990. ISBN 0-393-02708-2.