Serdar Berdimuhamedow

turkmeński polityk, 3. prezydent Turkmenistanu (od 2022)

Serdar Gurbangulyýewiç Berdimuhamedow (ur. 22 września 1981 w Aszchabadzie) – turkmeński polityk, prezydent Turkmenistanu od 19 marca 2022[1]. Syn Gurbanguly’ego Berdimuhamedowa, będącego prezydentem Turkmenistanu w latach 2006–2022[2][3].

Serdar Berdimuhamedow
Ilustracja
Serdar Berdimuhamedow (2022)
Data i miejsce urodzenia

22 września 1981
Aszchabad

3. Prezydent Turkmenistanu
Okres

od 19 marca 2022

Przynależność polityczna

Demokratyczna Partia Turkmenistanu

Poprzednik

Gurbanguly Berdimuhamedow

Wczesna kariera i edukacja edytuj

Serdar Berdimuhamedow urodził się 22 września 1981 w Aszchabadzie[4]. W latach 1987–1997 uczył się w Szkole Średniej nr 43 w Aszchabadzie[4]. W latach 1997–2001 studiował na Turkmeńskim Uniwersytecie Rolniczym, uzyskując tytuł inżyniera-technologa[5].

Od lipca do listopada 2001 pracował w Dyrekcji Zagranicznych Stosunków Gospodarczych Stowarzyszenia Przetwórstwa Spożywczego, po czym odbył dwuletnią obowiązkową służbę wojskową[5][6]. W latach 2003–2008 ponownie pracował w Stowarzyszeniu Przetwórstwa Spożywczego w dziale owoców i warzyw oraz w dziale piwa bezalkoholowego i wina[5].

W latach 2008–2011 Berdimuhamedow studiował w Akademii Dyplomatycznej Ministerstwa Spraw Zagranicznych Rosji, uzyskując dyplom w dziedzinie stosunków międzynarodowych. W tym okresie był również przydzielony do ambasady Turkmenistanu w Moskwie jako radca ambasady[5]. W latach 2011–2013 studiował w Genewskim Centrum Polityki Bezpieczeństwa, uzyskując dyplom studiów podyplomowych w dziedzinie bezpieczeństwa europejskiego i międzynarodowego. Jednocześnie był przydzielony do turkmeńskiej misji przy Organizacji Narodów Zjednoczonych w Genewie jako radca ambasady[5][7].

Od sierpnia do grudnia 2013 pełnił funkcję szefa Departamentu Europejskiego turkmeńskiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych. W latach 2013–2016 był zastępcą dyrektora Państwowej Agencji Zarządzania i Wykorzystania Zasobów Węglowodorowych. W latach 2016–2017 był przewodniczącym Departamentu Informacji Międzynarodowej turkmeńskiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych[5].

W dniu 18 sierpnia 2014 Serdar Berdimuhamedow obronił rozprawę doktorską w Turkmeńskiej Akademii Nauk, uzyskując stopień kandydata nauk[8]. W lipcu 2015 otrzymał tytuł doktora nauk technicznych[9].

Przez państwowe media w Turkmenistanie był często określany mianem „syna narodu”[10].

Służba wojskowa edytuj

Berdimuhamedow odbył dwuletnią obowiązkową służbę wojskową w latach 2001–2003. W dniu 27 października 2017 r. Berdimuhamedow został awansowany ze stopnia majora na podpułkownika. Ceremonia jego awansu była transmitowana w telewizji państwowej. Jego gałąź służby jest nieznana[9], ale 7 marca 2021 został pokazany w telewizji państwowej w mundurze z naszywką na ramieniu Sił Zbrojnych Turkmenistanu. Ten sam film pokazał go w naramiennikach wskazujących na stopień pułkownika, a dekret przyznający mu honorowy tytuł „Obrońcy Ojczyzny Turkmenistanu” odnosił się do niego jako pułkownika[11]. W dniu 26 stycznia 2023 r. Medżlis Turkmenistanu przyjął uchwałę promującą Serdara Berdimuhamedowa w jego roli „naczelnego dowódcy sił zbrojnych” do stopnia generała armii[12][13].

Kariera polityczna edytuj

 
Serdar Berdymuhamedow z kurtuazyjną wizytą u sekretarza wykonawczego Organizacji Traktatu o całkowitym zakazie prób jądrowych, 3 lipca 2018

W listopadzie 2016 Berdimuhamedow zdobył mandat w Medżlisie, reprezentując 25. okręg parlamentarny z siedzibą w Duszak, mieście w prowincji Ahal[14][15]. W marcu 2018 roku został ponownie wybrany do Zgromadzenia Turkmenistanu z ponad 90% głosów oddanych w jego okręgu[16]. Od marca 2017 przewodniczył komisji ds. ustawodawstwa i norm[17].

Berdimuhamedow znalazł się w centrum uwagi politycznej po mianowaniu go wiceministrem spraw zagranicznych w marcu 2018[18][19][20]. W styczniu 2019 Berdimuhamedow został przeniesiony na stanowisko zastępcy gubernatora prowincji Ahal, rodzinnego regionu większości turkmeńskiej elity[21][22]. W czerwcu 2019 Berdimuhamedow został podniesiony do rangi gubernatora (häkim) prowincji Ahal[23][6][24]. W lutym 2020 Berdimuhamedow został mianowany ministrem przemysłu i materiałów budowlanych Turkmenistanu[25][26].

 
Berdimuhamedow (z prawej) na posiedzeniu Euroazjatyckiej Rady Międzyrządowej w 2021

W dniu 11 lutego 2021 Berdimuhamedow został awansowany na wiceprzewodniczącego Gabinetu Ministrów ds. innowacji i cyfryzacji, nowe stanowisko. Jednocześnie został powołany do Rady Bezpieczeństwa Państwowego i przewodniczącym Najwyższej Izby Kontroli Turkmenistanu[10][27][28]. W dniu 9 lipca 2021 Berdimuhamedow został zwolniony ze swoich stanowisk w Radzie Bezpieczeństwa Państwowego i Najwyższej Izbie Kontroli, a jako wiceprzewodniczący otrzymał tekę ekonomii i finansów ze szczególną odpowiedzialnością za „kwestie gospodarcze i bankowe oraz międzynarodowe organizacje finansowe”[29][30][31].

Jest przewodniczącym Turkmeńskiego Stowarzyszenia Psów Alabay[37] i prezesem Międzynarodowego Stowarzyszenia Hodowli Koni Ahal Teke[32].

Prezydent Turkmenistanu (od 2022) edytuj

 
Serdar Berdimuhamedow i Władimir Putin, 10 czerwca 2022

W lutym 2022 potwierdzono, że Berdimuhamedow będzie kandydował w przedterminowych wyborach prezydenckich 12 marca, podsycając spekulacje, że zostanie następcą swojego ojca na stanowisku prezydenta Turkmenistanu[33]. Wygrał wybory z 72,97% głosów i został następcą swojego ojca na stanowisku prezydenta, ustanawiając dynastię polityczną[34]. Wybory były postrzegane przez wielu międzynarodowych obserwatorów jako ani wolne, ani uczciwe[35][36].

Serdar Berdimuhamedow został zaprzysiężony 19 marca 2022 w Pałacu Ruhyýet[37][38]. Złożył przysięgę narodowi na Konstytucję Turkmenistanu i Koran. Następnie starszyzna turkmeńska wręczyła mu odznakę prezydencką. Z pałacu Berdimuhamedow w towarzystwie konnej eskorty przejechał na plac Galkynysh, a następnie do kompleksu pałacu prezydenckiego Oguzhan(inne języki), gdzie Siły Zbrojne Turkmenistanu przeprowadziły defiladę wojskową[39]. Wicepremier i sekretarz Rady Bezpieczeństwa Państwowego Turkmenistanu Çarymyrat Amanow złożył raport Berdimuhamedowowi. Później tego samego dnia w Centrum Audiencji Turkmenistanu odbyło się oficjalne przyjęcie. W meczecie Hazret Omar(inne języki) dokonał również uroczystego zakatu[40].

Życie prywatne edytuj

Berdimuhamedow jest żonaty i ma czwórkę dzieci[5]. Kolega z rosyjskiej Akademii Dyplomatycznej opisał go jako spokojnego i skromnego[41]. Instruktorzy i inni koledzy z klasy opisali go jako „skromnego, wrażliwego, uprzejmego i spokojnego”[9].

Berdimuhamedow mówi po turkmeńsku, rosyjsku i, w przeciwieństwie do swoich poprzedników, po angielsku[42][43].

W dniu 30 maja 2022 matka Berdimuhamedowa, Ogulgerek Berdimuhamedowa, otrzymała tytuł Honorowego Tkacza Dywanów Turkmenistanu za wieloletnią pracę w fabryce dywanów w mieście Gökdepe[44]. W dniach 1–2 czerwca 2022 Berdimuhamedow odbył swoją pierwszą wizytę zagraniczną w Arabii Saudyjskiej, gdzie wraz z synem odbył umrę[45].

21 stycznia 2023 prezydent Turkmenistanu Serdar Berdimuhamedow podpisał ustawę konstytucyjną „O narodowym przywódcy narodu turkmeńskiego”, która zapewniła byłej głowie państwa Gurbanguly Berdimuhamedowowi i członkom jego rodziny immunitet prawny i szereg innych korzyści[46].

Przypisy edytuj

  1. Turkmenistan: początek dynastii Berdimuhamedowów. osw.waw.pl. [dostęp 2022-03-15].
  2. Turkmenistan: Prezydent mianował swojego syna wicepremierem. bbc.com. [dostęp 2022-02-12]. (ang.).
  3. President of Turkmenistan weighs establishment of ruling dynasty. eadaily.com. [dostęp 2022-02-12]. (ang.).
  4. a b Сердар Бердымухамедов: Все известные факты биографии в одном месте. turkmen.news, 17 lutego 2022. [dostęp 2023-06-14].
  5. a b c d e f g Газета НТ опубликовала биографию кандидата в депутаты Меджлиса Сердара Бердымухамедова. hronikatm.com, 14 marca 2018. [dostęp 2023-06-14].
  6. a b По имени Вождь Сын президента Туркменистана дорос до губернатора. fergana.news, 21 czerwca 2019. [dostęp 2023-06-14].
  7. Сердар Бердымухамедов получил пост заместителя хякима Ахалского велаята. sng.today. [dostęp 2023-06-14].
  8. Младший Бердымухамедов стал кандидатом наук. hronikatm.com, 20 października 2014. [dostęp 2023-06-14].
  9. a b c Восхождение Сердара. hronikatm.com. [dostęp 2023-06-14].
  10. a b Son of Turkmenistan’s President Gets New Post. thediplomat.com, 13 lutego 2021. [dostęp 2023-06-14].
  11. Указ Президента Туркменистана О присвоении членам Государственного совета безопасности Туркменистана почётного звания Туркменистана «Türkmenistanyň Watan goragçysy». parahat.info. [dostęp 2023-06-14].
  12. Serdar Berdimuhamedowa Goşun generaly harby ady dakyldy. turkmenportal.com. [dostęp 2023-06-14].
  13. Постановление Меджлиса Туркменистана О присвоении воинского звания генерала армии Президенту Туркменистана, Верховному Главнокомандующему Вооружёнными Силами Туркменистана Бердымухамедову С.Г.. tdh.gov.tm. [dostęp 2023-06-14].
  14. Turkmenistan President’s Son Takes Post As Parliamentary Deputy. rferl.org, 23 listopada 2016. [dostęp 2023-06-14].
  15. Сын президента Бердымухамедова снова баллотируется в парламент. azathabar.com, 11 marca 2018. [dostęp 2023-06-14].
  16. Son of President of Turkmenistan elected to parliament with 91.42% of the votes. akipress.com, 30 marca 2018. [dostęp 2023-06-14].
  17. Газета НТ опубликовала биографию кандидата в депутаты Меджлиса Сердара Бердымухамедова. hronikatm.com, 14 marca 2018. [dostęp 2023-06-14].
  18. Authoritarian Turkmen Leader’s Son Rises in Foreign Ministry. voanews.com. [dostęp 2023-06-14].
  19. Turkmen President Appoints Son Deputy Foreign Minister. rferl.org, 31 marca 2018. [dostęp 2023-06-14].
  20. Turkmenistan: President’s Son Gets Foreign Ministry Job. eurasianet.org, 19 lipca 2016. [dostęp 2023-06-14].
  21. Turkmenistan: President’s son and presumed heir gets new top job. eurasianet.org, 2 stycznia 2019. [dostęp 2023-06-14].
  22. Turkmen President Hands Son Regional Deputy Governor’s Post. rferl.org, 3 stycznia 2019. [dostęp 2023-06-14].
  23. Президент Туркменистана назначил сына губернатором провинции. reuters.com, 18 czerwca 2019. [dostęp 2023-06-14]. [zarchiwizowane z tego adresu].
  24. Президент Туркмении назначил сына губернатором региона. svoboda.org, 18 czerwca 2019. [dostęp 2023-06-14].
  25. Turkmenistan president’s son appointed minister. seattletimes.com, 8 lutego 2020. [dostęp 2023-06-14].
  26. Turkmenistan President’s Son Appointed Minister. thediplomat.com, 13 lutego 2020. [dostęp 2023-06-14].
  27. Указ Президента Туркменистана о Бердимухамедове С.Г.”. Нейтральный Туркменистан. 12 February 2021. parahat.info. [dostęp 2023-06-14].
  28. Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň we Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň bilelikdäki giňişleýin mejlisi. turkmenistan.gov.tm, 11 lutego 2021. [dostęp 2023-06-14].
  29. Постановления Президента Туркменистана. turkmenistan.gov.tm, 9 lipca 2021. [dostęp 2023-06-14].
  30. Расширенное заседание Кабинета Министров Туркменистана. turkmenistan.gov.tm, 9 lipca 2021. [dostęp 2023-06-14].
  31. Turkmenistan president’s son promoted to key government job. apnews.com, 10 czerwca 2021. [dostęp 2023-06-14].
  32. Сердар Бердымухамедов избран президентом Международной ассоциации ахалтекинского коневодства. turkmenistan.gov.tm, 16 kwietnia 2021. [dostęp 2023-06-14].
  33. Turkmenistan Set for Dynastic Succession: Early Election March 12, President’s Son Running. thediplomat.com, 15 lutego 2022. [dostęp 2023-06-14].
  34. Turkmenistan leader’s son wins presidential election. apnews.com, 15 marca 2022. [dostęp 2023-06-14].
  35. Turkmenistan: Autocrat president’s son claims landslide win. dw.com, 15 marca 2022. [dostęp 2023-06-14].
  36. As Expected, Son Of Turkmen Leader Easily Wins Election In Familial Transfer Of Power. rferl.orgm, 15 marca 2022. [dostęp 2023-06-14].
  37. Turkmenistan: New president, old ideas. eurasianet.org, 15 marca 2022. [dostęp 2023-06-14].
  38. Turkmenistan holds inauguration of new president. en.trend.az, 19 marca 2022. [dostęp 2023-06-14].
  39. «Halk, watan, belent serkerdebaşy!». milligosun.gov.tm, 19 marca 2022. [dostęp 2023-06-14].
  40. Solemn ceremony of inauguration of the President of Turkmenistan. tdh.gov.tm, 19 marca 2022. [dostęp 2023-06-14].
  41. П.Густерин: Сердар Бердымухамедов – сын Аркадага. Штрихи к портрету. centrasia.org, 26 grudnia 2012. [dostęp 2023-06-14].
  42. Turkmenistan: New president, old ideas. eurasianet.org, 15 marca 2022. [dostęp 2023-06-14].
  43. Кандидат в Президенты Туркменистана: Сердар Бердымухамедов. turkmenportal.com, 7 marca 2022. [dostęp 2023-06-14].
  44. Матери Сердара Бердымухамедова присвоили звание «Заслуженная ковровщица Туркменистана». zakon.kz, 30 maja 2022. [dostęp 2023-06-14].
  45. Президент Туркменистана Сердар Бердымухамедов совершает Умру Хадж. tdh.gov.tm, 1 czerwca 2022. [dostęp 2023-06-14].
  46. Gurbanguly Berdimuhamedov is recognized as the national leader of the Turkmen people. oilgas.gov.tm, 23 stycznia 2023. [dostęp 2023-06-14].