Chromosom Y

Chromosom Y – jeden z chromosomów płciowych u większości ssaków.

Obecność chromosomu Y wraz z chromosomem X w jądrze komórki determinuje u człowieka płeć męską. Jest to spowodowane obecnością genu SRY na chromosomie Y.

U człowieka chromosom Y składa się z 58 milionów par zasad (58 Mbp) i zawiera 78 genów, co odpowiada około 0,38% całkowitej ilości DNA w ludzkiej komórce. Większość sekwencji ludzkiego chromosomu Y jest specyficzna dla mężczyzn, i tylko niewielkie fragmenty (tzw. region pseudoautosomalny, ok. 3 Mbp) ulegają rekombinacji z homologicznymi fragmentami na chromosomie X. U ludzi chromosom Y oprócz tego, że zawiera gen warunkujący płeć wpływa też na rozwój mózgu^[1].

Istnienie i rola chromosomu Y zostały opisane przez Nettie Stevens w 1905 roku^[2].

Aberracje chromosomowe edytuj

Fenotyp spowodowany disomią chromosomu Y określa się jako Zespół XYY. Mężczyźni z kariotypem 47,XYY zwykle są nieco wyżsi niż przeciętna w populacji i mają normalny poziom testosteronu^[3]. Pierwsze doniesienia sugerowały związek tej wady z nadmierną agresywnością^{[potrzebny przypis]}, jednak dalsze badania tego nie potwierdziły^{[potrzebny przypis]}.

Osobny artykuł: Zespół XYY.

Zobacz też edytuj

haplogrupa

Przypisy edytuj

↑ EleniE. Kopsida EleniE. i inni, The Role of the Y Chromosome in Brain Function, „The Open Neuroendocrinology Journal”, 2 (1), 2009, s. 20–30, DOI: 10.2174/1876528900902010020, PMID: 20396406, PMCID: PMC2854822 [dostęp 2023-12-08] (ang.).
↑ Nettie Stevens. [dostęp 2013-12-18]. (ang.).
↑ S.G.S.G. Ratcliffe S.G.S.G. i inni, Prenatal testosterone levels in XXY and XYY males, „Hormone Research”, 42 (3), 1994, s. 106–109, DOI: 10.1159/000184157, PMID: 7995613 [dostęp 2023-12-08] (ang.).

Bibliografia edytuj

HelenH. Skaletsky HelenH. i inni, The male-specific region of the human Y chromosome is a mosaic of discrete sequence classes, „Nature”, 423 (6942), 2003, s. 825–837, DOI: 10.1038/nature01722, PMID: 12815422 [dostęp 2023-12-08] .
SteveS. Rozen SteveS. i inni, Abundant gene conversion between arms of palindromes in human and ape Y chromosomes, „Nature”, 423 (6942), 2003, s. 873–876, DOI: 10.1038/nature01723, PMID: 12815433 [dostęp 2023-12-08] (ang.).

Linki zewnętrzne edytuj

Human Genome Organisation (ang.)
Chromosom Y, [w:] Genetics Home Reference [online], U.S. National Library of MedicineT, National Institutes of Health [zarchiwizowane 2012-03-29] (ang.).

[1] EleniE. Kopsida EleniE. i inni, The Role of the Y Chromosome in Brain Function, „The Open Neuroendocrinology Journal”, 2 (1), 2009, s. 20–30, DOI: 10.2174/1876528900902010020, PMID: 20396406, PMCID: PMC2854822 [dostęp 2023-12-08] (ang.).

[nndb-2] Nettie Stevens. [dostęp 2013-12-18]. (ang.).

[3] S.G.S.G. Ratcliffe S.G.S.G. i inni, Prenatal testosterone levels in XXY and XYY males, „Hormone Research”, 42 (3), 1994, s. 106–109, DOI: 10.1159/000184157, PMID: 7995613 [dostęp 2023-12-08] (ang.).

[1]

[2]

[3]