Infrastruktura transportowa
Infrastruktura transportowa, infrastruktura transportu – obejmuje sieci drogowe, kolejowe i żeglugi śródlądowej, autostrady morskie, porty żeglugi morskiej i śródlądowej, porty lotnicze oraz inne punkty wzajemnego połączenia między sieciami modalnymi[1]. Są to także podstawowe urządzenia i instytucje wraz z niezbędnym wyposażeniem rzeczowym oraz osobowym, służące do zapewnienia materialnych i społecznych warunków działalności w ramach całej gospodarki narodowej lub jej poszczególnych działów[2].
.jpg)
Infrastruktura transportu charakteryzuje się zespołem cech, które mają istotny wpływ na politykę transportu. Jako materialna (fizyczna) strona tworzy podstawy funkcjonowania rynku transportowego, współokreśla jego stronę podażową (szczególnie tę o znaczeniu transeuropejskim). Odgrywa bardzo ważną rolę w procesie tworzenia wspólnej polityki transportowej[3].
Infrastruktura transportu rozpatrywana jest w trzech aspektach: organizacyjnym, technicznym i ekonomicznym[4].
Aspekty edytuj
Techniczne edytuj
Do technicznych aspektów infrastruktury transportu należą:
- niepodzielność techniczna. Charakteryzuje ją wysoki udział transportu w nakładach na gospodarkę, uzależniony od stopnia rozwoju gospodarczego – min. 10%. Ma to szczególne znaczenie dla krajów słabo rozwiniętych, gdyż w przypadku wysoko rozwiniętych nie jest rozważana wielkość minimalna poszczególnych obiektów, ale ich współzależność.
- długi okres powstawania obiektów infrastrukturalnych. Okres ten zmieniał się w zależności od stopnia rozwoju gospodarczego.
- długi okres żywotności (długowieczność). Długa żywotność, która przekracza często 100 lat. Ta cecha powoduje, że dla harmonijnego rozwoju infrastruktury istotne jest przygotowanie stale aktualizowanych planów. Plany te pomagają w zmniejszeniu ryzyka popełniania błędów, których skutki mogą być odczuwalne przez gospodarkę przez dłuższy okres. Przykładowa żywotność: drogi kołowe 15–30 lat, drogi kolejowe 20–40 lat, mosty stalowe 50–70 lat, zapory 70–100 lat, mosty betonowe 90–110 lat.
- brak możliwości importu.
Ekonomiczne edytuj
Do ekonomicznych aspektów infrastruktury transportu należą:
- wysoka majątkochłonność i kapitałochłonność
- skokowe narastanie kosztów
- korzyści na dużą skalę
- finansowanie ze środków publicznych
Organizacyjne edytuj
Do organizacyjnych aspektów infrastruktury transportu należą:
- planowanie na poziomie centralnym
- koordynacja międzynarodowa
Funkcje infrastruktury transportu edytuj
Infrastruktura ma istotne znaczenie dla rozwoju społeczno-gospodarczego kraju i jego regionów. Przyczyniają się do tego funkcje, które pełni. Są to[5]:
- pierwotność w stosunku do jednostek produkcyjnych,
- służebność w stosunku do innych obszarów życia społecznego i gospodarczego,
- służebność w stosunku do dóbr publicznych (dobra, do których każdy powinien mieć dostęp).
Głównym zadaniem infrastruktury gospodarczej, a tym samym infrastruktury transportu, jest umożliwienie przemieszczania się osób, energii, towarów i informacji. Infrastruktura transportu służy innym działom gospodarki przy tworzeniu wartości dodanej. Opóźniony rozwój takiej infrastruktury ma negatywne skutki dla całego systemu transportowego oraz całej gospodarki. Przejawia się to między innymi przez:
- przeciążenie linii i punktów transportowych (wydłużenie czasu i kosztów transportu),
- wzrost nakładów niezbędnych na realizację inwestycji, która odbywa się pod presją dostosowania do bieżących potrzeb gospodarki,
- zakłócenia w procesie produkcji, ograniczenia w dostawach, których konsekwencją jest osłabiona wydajność i rytmiczność produkcji.
Współzależność infrastruktury i gospodarki sprawia, że wszelkie niepowodzenia w jej rozwoju mają wpływ na ogólną efektywność całej gospodarki narodowej.
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Decyzja Parlamentu Europejskiego i Rady nr 661/2010/UE z dnia 7 lipca 2010 r. w sprawie unijnych wytycznych dotyczących rozwoju transeuropejskiej sieci transportowej.
- ↑ Definicja W. Grzywacza w: K. Wojewódzka-Król, R. Rolbiecki, Infrastruktura transportu, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2011, s. 16.
- ↑ A. Grzelakowski: Finansowe instrumenty wsparcia rozwoju sieci infrastruktury tranzytu europejskiego, [w:] Tranzyt europejski wyzwaniem dla Polski, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Cła i Logistyki, Warszawa 2007.
- ↑ K. Wojewódzka-Król, R. Rolbiecki, Infrastruktura transportu, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2011, s. 16.
- ↑ T. Dyr, P.R. Kozubek, Ocena transportowych inwestycji infrastrukturalnych współfinansowanych z funduszy Unii Europejskiej. Instytut Naukowo-Wydawniczy „SPATIUM”, Radom 2013, s. 15.
Bibliografia edytuj
- T.Dyr, P.R. Kozubek, Ocena transportowych inwestycji infrastrukturalnych współfinansowanych z funduszy Unii Europejskiej, Instytut Naukowo-Wydawniczy Spatium, Radom 2013
- R.Rolbiecki, Infrastruktura transportu jako czynnik kształtujący warunki rozwoju przedsiębiorstw w otoczeniu społeczno-gospodarczym, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2009