Sarniak pampasowy

gatunek ssaka

Sarniak pampasowy[3], jeleń pampasowy[4] (Ozotoceros bezoarticus) – średniej wielkości gatunek ssaka parzystokopytnego z rodziny jeleniowatych (Cervidae).

Sarniak pampasowy
Ozotoceros bezoarticus[1]
(Linnaeus, 1758)
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Gromada

ssaki

Podgromada

żyworodne

Infragromada

łożyskowce

Rząd

Cetartiodactyla

Podrząd

przeżuwacze

Infrarząd

Pecora

Rodzina

jeleniowate

Podrodzina

sarny

Plemię

Odocoileini

Rodzaj

Ozotoceros
Ameghino, 1891

Gatunek

sarniak pampasowy

Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2]

Zasięg występowania
Mapa występowania

Systematyka

edytuj

Taksonomia

edytuj

Takson po raz pierwszy opisany przez K. Linneusza w 1758 roku pod nazwą Cervus bezoarticus[5]. Jako miejsce typowe autor wskazał „siedlisko w Ameryce Południowej”[a][5], zidentyfikowane jako Pernambuco w Brazylii przez O. Thomasa w 1911 roku[6]. Jedyny przedstawiciel rodzaju sarniak[3] (Ozotoceros) utworzonego przez F. Ameghino w 1891 roku[7].

Cervus bezoarticus Linnaeus, 1758 błędnie oznaczony jako Cervus campestris F. Cuvier, 1817

Występowanie

edytuj

Otwarte i suche tereny trawiaste Ameryki Południowej.

Charakterystyka ogólna

edytuj

Ciało o lekkiej budowie, ubarwione rudobrązowo lub żółtoszaro. Brak wyraźnej różnicy pomiędzy suknią letnią i zimową. Poroże z trzema rozgałęzieniami. Samce nieco większe, ale dymorfizm płciowy jest słabo zaznaczony. Samce wydzielają silny zapach podobny do zapachu czosnku, wyczuwalny z dużej odległości. U młodych do 2. miesiąca życia występuje szereg jasnych cętek po bokach ciała. Podstawowe dane przedstawia tabelka:

Długość ciała Wysokość w kłębie Długość ogona Masa ciała Dojrzałość płciowa Długość ciąży Liczba młodych
w miocie
110–130 cm 70–75 cm 10–15 cm 35–40 kg ok. 1 roku 7 miesięcy 1

Zagrożenia i ochrona

edytuj

Jeleń pampasowy miał duże znaczenie w kulturze Indian Ameryki Południowej. Poławiany dla mięsa i skór. W XIX w. jego skóry eksportowano masowo. Obecnie gatunek zagrożony wyginięciem z powodu utraty siedlisk oraz chorób przenoszonych przez zwierzęta hodowlane. W Czerwonej Księdze IUCN ujęty w kategorii podwyższonego ryzyka (NT)[2].

  1. W oryginale: (łac.) „Habitat in America australis”.

Przypisy

edytuj
  1. Ozotoceros bezoarticus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. a b S. González i inni, Ozotoceros bezoarticus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2015, wersja 2015.2 [dostęp 2015-09-03] (ang.).
  3. a b Nazwa polska za: Włodzimierz Cichocki, Agnieszka Ważna, Jan Cichocki, Ewa Rajska, Artur Jasiński, Wiesław Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 173. ISBN 978-83-88147-15-9.
  4. K. Kowalski (redaktor naukowy), A. Krzanowski, H. Kubiak, G. Rzebik-Kowalska, L. Sych: Ssaki. Wyd. IV. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991, s. 117, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0637-8.
  5. a b C. Linnaeus: Systema naturae per regna tria naturae: secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Wyd. 10. T. 1. Sztokholm: Impensis Direct. Laurentii Salvii, 1758, s. 67. (łac.).
  6. O. Thomas. The mammals of the tenth edition of Linnaeus; an attempt to fix the types of the genera and the exact bases and localities of the species. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1911, s. 151, 1911. (ang.). 
  7. F. Ameghino. Mamíferos y aves fósiles argentinas. — Especies nuevas, adiciones y correcciones. „Revista Argentina de Historia Natural”. 1, s. 243, 1891. (ang.). 

Bibliografia

edytuj