Strzelanina w klubie nocnym w Orlando

strzelanina w klubie gejowskim (Orlando, Stany Zjednoczone; 2016)

Strzelanina w klubie nocnym Pulse w Orlandostrzelanina, do której doszło 12 czerwca 2016 roku w klubie Pulse przeznaczonym dla społeczności LGBT, w mieście Orlando, w amerykańskim stanie Floryda. W masakrze zginęło 50 osób, a 53 osoby zostały ranne[3][5]. Zamachu dokonał 29-letni Omar Mir Seddique Mateen, Amerykanin, którego rodzice wyemigrowali do Stanów Zjednoczonych z Afganistanu[6].

Strzelanina w klubie nocnym w Orlando
Ilustracja
Klub nocny Pulse w 2006 r.
Państwo

 Stany Zjednoczone

Stan

 Floryda

Miejsce

Orlando

Data

12 czerwca 2016

Godzina

2:02 – 5:53

Liczba zabitych

50 osób[1][2]

Liczba rannych

53 osoby

Typ ataku

strzelanina, wzięcie zakładników użyte bronie:

Sprawca

Omar Mateen[3]

Motyw

Terroryzm islamski[4]

Położenie na mapie Florydy
Mapa konturowa Florydy, po prawej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „miejsce zdarzenia”
Położenie na mapie Stanów Zjednoczonych
Mapa konturowa Stanów Zjednoczonych, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „miejsce zdarzenia”
Ziemia28°31′10,5″N 81°22′36,5″W/28,519583 -81,376806

Policja w Orlando traktuje zamach jako akt terroryzmu krajowego. Przed atakiem, według doniesień medialnych, podczas rozmowy telefonicznej z policją zamachowiec przysiągł wierność tzw. Państwu Islamskiemu[6], które wzięło na siebie odpowiedzialność za strzelaninę[7].

Atak ten do dnia 1 października 2017 roku pozostawał najbardziej krwawą strzelaniną dokonaną przez jedną osobę w dziejach Stanów Zjednoczonych[5][8][9]. Jednocześnie pozostaje najbardziej krwawym atakiem terrorystycznym na terytorium USA od zamachów z 11 września 2001 roku[9][10] oraz najbardziej krwawym aktem przemocy wobec osób LGBT[11].

Przebieg zamachu edytuj

 
Służby porządkowe odpowiadają na wezwanie do klubu

W nocy z 11 na 12 czerwca 2016 roku klub gejowski Pulse organizował Noc latynoską dla homoseksualnych par, w których partnerzy byli pochodzenia latynoskiego[12]. W klubie było w tamtym czasie około 320 osób[13]. Już w dniu 12 czerwca 2016 roku, około 2:00 w nocy czasu wschodniego, w klubie gejowskim Pulse serwowano ostatnie drinki na koniec wspomnianej imprezy. W tym samym momencie terrorysta przyjechał pod klub wynajętym vanem. Napastnik wszedł następnie do budynku, uzbrojony w karabin SIG Sauer MCX i pistolet półautomatyczny typu Glock. O 2:02 dało się w klubie i okolicach po raz pierwszy słyszeć strzały z broni palnej, a przydzielony do ochrony imprezy oficer policji miasta Orlando, którego wcześniej napastnik ominął przy wejściu do środka[14], odpowiedział ogniem i rozpoczęła się strzelanina; napastnik przedostał się do wnętrza zatłoczonego klubu i zaczął strzelać w tłum, zabijając dziesiątki osób[15].

Ludzie zaczęli się chować w różnych słabo widocznych miejscach klubu i komunikować się z rodzinami i znajomymi przez SMS-y[16]. Co najmniej 70 osobom udało się wydostać z klubu po pierwszych strzałach napastnika[17]. Kilka minut później, o 2:09, klub Pulse zamieścił na swoim profilu w serwisie społecznościowym Facebook wezwanie „Wszyscy uciekajcie z Pulse i biegnijcie jak najdalej”[18]. Napastnik był uzbrojony w karabin SIG-Sauer MCX[19], pistolet Glock 17[20] i bliżej nieznane urządzenie, które służby uznały za zagrożenie. Na miejscu pojawiły się dodatkowe siły policyjne i również dołączyły do strzelaniny, wobec czego napastnik wziął ocalałe osoby w środku klubu za zakładników[21][22].

Na miejscu pojawiły się dziesiątki funkcjonariuszy rozmaitych służb reagowania kryzysowego, w tym zastępcy szeryfa hrabstwa Orange i agenci FBI, a także ratownicy i strażacy z trzech jednostek straży pożarnej[23]. Gdy zamachowiec zabarykadował się w klubie i wziął zakładników, na miejscu pojawił się również policyjny negocjator[2][23][24]. Terrorysta zapewniał, że posiada przy sobie ładunek wybuchowy[9][25]. Policja poinformowała o przeprowadzeniu kontrolowanej eksplozji[24] w celu rozproszenia uwagi napastnika[21].

 
Zdjęcie z dokumentu prawa jazdy Mateena (sprawcy strzelaniny)

Około 5:00 czasu lokalnego funkcjonariusze SWAT weszli do klubu i rozpoczęła się wymiana ognia ze sprawcą[1]. W wyniku akcji trzydzieścioro zakładników zostało uwolnionych, a jeden z policjantów otrzymał niegroźne obrażenia głowy, i z uszkodzonym okiem został przewieziony do szpitala[5][26][27][28]. O 5:53 w nocy policja miasta Orlando potwierdziła, że w szturmie na miejscu zginął również napastnik[21].

Na wieść o sytuacji kryzysowej dziesiątki osób zgłosiło się do regionalnych centrów krwiodawstwa i uruchomionych w tym celu specjalnych autobusów by oddać krew[29][30]. Lokalne centrum społeczności LGBT uruchomiło także pomoc psychologiczną dla osób, które przeżyły zamach[23].

Tego samego dnia inny mężczyzna został aresztowany w drodze na festiwal w mieście West Hollywood (w którym osoby orientacji homoseksualnej stanowią ponad jedną trzecią mieszkańców). W jego samochodzie znaleziono broń palną i amunicję. Nie są znane powiązania pomiędzy tym zajściem a zamachem w Orlando. Z powodu zatrzymania mężczyzny, zwiększono ochronę odbywającego się festiwalu.

Śledztwo edytuj

 
Półciężarówka grupy antyterrorystycznej SWAT przed klubem Pulse

Szef policji miasta Orlando, John Mina, nazwał strzelaninę aktem „samotnego wilka” i przykładem rodzimego terroryzmu (domestic terrorism). Możliwości takiej nie wykluczył również Ron Hopper z FBI, który kierował śledztwem na miejscu zdarzenia[18]. Rodzime pochodzenie sprawcy potwierdził także szeryf hrabstwa Orange, Jerry Demings: „To wydarzenie, jak mi się zdaje, z pewnością można sklasyfikować jako przykład terroryzmu o podłożu rodzimym”[26]. Spytany o możliwe związki zamachowca z ekstremizmem islamistycznym potwierdził, że śledczy spotkali się z sugestiami, jakoby sprawca faktycznie miał skłonność do takiej właśnie ideologii[26]. John Mina przyznał także, że sprawca był zorganizowany, dobrze przygotowany, i że nie pochodził z okolicy Orlando[5].

FBI stworzyło specjalną linię telefoniczną do zgłaszania informacji mogących pomóc w śledztwie. Jednocześnie jedno z kont w portalach społecznościowych powiązanych z PI wyraziło „radość z powodu ataku”[23]. PI rzekomo wzięła na siebie odpowiedzialność za strzelaninę[7][31].

Mina poinformował również, że przy zabitym zamachowcu znaleziono broń ręczną, karabin szturmowy Colt AR-15 oraz zapas amunicji[32].

Po zakończeniu strzelaniny funkcjonariusze kilku federalnych, stanowych i lokalnych służb mundurowych (w tym FBI, ATF, Departamentu Sprawiedliwości Stanu Floryda oraz biura szeryfa hrabstwa St. Lucie i policji miasta Fort Pierce) przeszukały dom Mateena w Fort Pierce, a także drugi, w mieście Port St. Lucie; na miejscu obecni byli także saperzy[33].

Ofiary edytuj

W trakcie zajścia zginęło 50 osób, w tym zamachowiec. 53 osoby odniosły obrażenia, w tym jeden policjant, który został raniony podczas akcji. Wielu spośród rannych znalazło się w stanie krytycznym[34]. Klub nocny Pulse znajduje się zaledwie trzy przecznice od regionalnego centrum medycznego w Orlando, głównego centrum urazowego w regionie, dokąd przewieziono większość poszkodowanych; część trafiła do dwóch bardziej oddalonych szpitali[23].

Nazwiska ofiar, magistrat miejski podał do wiadomości publicznej dopiero wtedy, gdy o śmierci powiadomiono najbliższych. Oficjalnie potwierdzono śmierć następujących osób (lista w kolejności alfabetycznej)[35]:

  1. Stanley Almodovar III (lat 23)
  2. Amanda Alvear (lat 25)
  3. Oscar Aracena-Montero (lat 26)
  4. Rodolfo Ayala-Ayala (lat 33)
  5. Antonio Brown (lat 30)
  6. Darryl Burt II (lat 29)
  7. Angel Candelario-Padro (lat 28)
  8. Juan Chevez-Martinez (lat 25)
  9. Luis Conde (lat 39)
  10. Cory Connell (lat 21)
  11. Tevin Crosby (lat 25)
  12. Anthony Disla (lat 25)
  13. Deonka Drayton (lat 32)
  14. Leroy Fernandez (lat 25)
  15. Simon Fernandez (lat 31)
  16. Mercedez Flores (lat 26)
  17. Peter Gonzalez-Cruz (lat 22)
  18. Juan Guerrero (lat 22)
  19. Paul Henry (lat 41)
  20. Frank Hernandez (lat 27)
  21. Miguel Honorato (lat 30)
  22. Javier Jorge-Reyes (lat 40)
  23. Jason Josaphat (lat 19)
  24. Eddie Justice (lat 30)
  25. Christopher Leinonen (lat 32)
  26. Omar Mateen (lat 29)
  27. Alejandro Martinez (lat 21)
  28. Brenda McCool (lat 49)
  29. Gilberto Menendez (lat 25)
  30. Kimberly Morris (lat 37)
  31. Akyra Murray (lat 18)
  32. Luis Ocasio-Capo (lat 20)
  33. Geraldo Ortiz-Jimenez (lat 25)
  34. Eric Ortiz-Rivera (lat 36)
  35. Joel Paniagua (lat 32)
  36. Jean Perez (lat 35)
  37. Enrique Rios Jr. (lat 25)
  38. Jean Rodriguez (lat 27)
  39. Xavier Rosado (lat 35)
  40. Christopher Sanfeliz (lat 24)
  41. Yilmary Solivan (lat 24)
  42. Edward Sotomayor (lat 34)
  43. Shane Tomlinson (lat 33)
  44. Martin Torres (lat 33)
  45. Jonathan Vega (lat 24)
  46. Franky Velazquez (lat 50)
  47. Juan Velazquez (lat 37)
  48. Luis Vielma (lat 22)
  49. Luis Wilson-Leon (lat 37)
  50. Jerald Wright (lat 31)

Reakcje edytuj

 
Prezydent Obama wysłuchuje raportu na temat zamachu od dyrektora FBI Jamesa Comeya w Gabinecie Owalnym Białego Domu. Po lewej: doradca do spraw bezpieczeństwa narodowego Lisa Monaco

W następstwie ataków policja w wielu miastach USA zwiększyła częstotliwość patrolowania dzielnic o silnej społeczności gejowskiej, takich jak Boystown w Chicago i podobne dzielnice w Nowym Jorku, San Francisco i Waszyngtonie[36].

Biały Dom wydał oświadczenie, w którym złożył kondolencje ofiarom i ich najbliższym. Prezydent USA Barack Obama polecił rządowi federalnemu udzielić wszelkiej niezbędnej pomocy, aby „przeprowadzić dochodzenie i wesprzeć [lokalną] społeczność”[37]. W krótkim przemówieniu prezydent nazwał atak „aktem nienawiści” i „aktem terroru”[38][39][40][41].

Gubernator Florydy Rick Scott wydał oświadczenie, w którym złożył wyrazy wsparcia wszystkim poszkodowanym, i zaznaczył, że stanowe służby ratunkowe monitorują sytuację[42]. Senator z Florydy Marco Rubio powiedział, że „opłakuje poległych i modli się za tych, którzy ucierpieli w tym bezsensownym akcie nienawiści, przemocy i terroru”[43].

Burmistrz Orlando, Buddy Dyer, ogłosił stan wyjątkowy dla miasta i poprosił gubernatora Scotta o wprowadzenie stanu wyjątkowego na terenie całego stanu[26][44][45].

Portal społecznościowy Facebook, dla osób logujących się w rejonie Orlando, włączył funkcję Safety Check, która pozwala użytkownikom serwisu poinformować krewnych i znajomych o tym, że jest się bezpiecznym[46][47].

 
Demonstracja solidarności z ofiarami przed Ambasadą Stanów Zjednoczonych w Warszawie

Wyrazy wsparcia, szoku i współczucia dla ofiar wyraziło wieledziesiąt tysięcy osób na portalach społecznościowych, w tym wszyscy kandydaci na prezydenta, kongresmeni i inni amerykańscy politycy[10]. Kondolencje i wyrazy smutku przesłało także wiele głów państw z całego świata, m.in.: prezydent Francji François Hollande[48], premier Włoch Matteo Renzi[48] oraz papież Franciszek[49].

Na wieść o ataku, w kilkudziesięciu miastach Stanów Zjednoczonych, zebrały się tłumy na cichych czuwaniach i marszach milczenia[36]. Podobne znaki solidarności z ofiarami złożyli mieszkańcy i władze wielu miast na świecie. W Tel Awiwie ratusz podświetlono w kolorach tęczowej flagi, a mieszkańcy przed nim składali wieńce i kwiaty[50][51]. W Rzymie tłum zebrał się na czuwaniu w pobliżu Koloseum, podobne spotkania miały także miejsce w Paryżu, São Paulo i Guadalajarze[50], a także m.in. przed ambasadą USA w Santiago, w mieście Gwatemala i Toronto[51].

Amerykańska wokalistka Christina Aguilera wydała singel charytatywny „Change”. Zyski ze sprzedaży wydawnictwa przeznaczone zostały dla osób poszkodowanych w wyniku zamachu[52].

Także artystka Sia dwa miesiące później (wrzesień 2016) wydała singiel The Greatest oddający hołd ofiarom strzelaniny w Orlando. W teledysku wzięło udział 49 tancerzy (razem z Maddie Ziegler, którzy reprezentowali poległych podczas ataku). Teledysk ten jest bardzo symboliczny – rozpoczyna się hasztagiem #WeAreYourChildren, na początku widzimy tłum bawiących się ludzi, pod koniec upadają jakoby zostaliby zastrzeleni, a w tle widać podziurawioną ścianę (od pocisków). Piosenka doczekała się dwóch wersji. Teledysk zyskał ponad 765 milionów wyświetleń[53][54][55][56][57][58].

Przypisy edytuj

  1. a b Adam Goldman, Peter Holley, Mark Berman: Orlando nightclub shooting: 50 killed in ‘domestic terror incident’ at gay club; gunman identified. The Washington Post, 12 czerwca 2016. [zarchiwizowane z tego adresu (12 czerwca 2016)]. (ang.).
  2. a b Barbara Liston: Fifty massacred at Florida gay club, worst shooting in U.S. history. Reuters, 2016-06-12. [dostęp 2016-06-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (12 czerwca 2016)]. (ang.).
  3. a b Orlando gunman identified as Omar Mateen. BNO News. [dostęp 2016-06-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (16 czerwca 2016)]. (ang.).
  4. Letter from Sen. Ron Johnson to Facebook regarding Orlando shooter's posts | Fox News [online], foxnews.com [dostęp 2024-04-25] (ang.).
  5. a b c d Kate Lyons: Orlando Pulse club attack: gunman identified as police investigate motive. The Guardian, 2016-06-12. [dostęp 2016-06-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (12 czerwca 2016)]. (ang.).
  6. a b Orlando nightclub shooting. Washington Post. [dostęp 2016-06-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (12 czerwca 2016)]. (ang.).
  7. a b Harriet Alexander; David Lawler; Orlando James; Raziye Akkoc: Orlando shooting: Isil claims responsibility for Pulse nightclub attack in which Omar Mateen gunned down 50 in America’s worst ever mass shooting. The Telegraph. [dostęp 2016-06-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (13 czerwca 2016)]. (ang.).
  8. Fifty dead in Orlando gay nightclub shooting, worst mass killing in U.S. history; gunman reportedly pledged allegiance to Islamic State. Los Angeles Times. [zarchiwizowane z tego adresu (12 czerwca 2016)]. (ang.).
    Lois Beckett: Orlando nightclub attack is deadliest US mass shooting in modern history. The Guardian, 12 czerwca 2016. [zarchiwizowane z tego adresu (12 czerwca 2016)]. (ang.).
    Peter Yeung: Gunman’s ‘terror attack’ on gay nightclub leaves 50 dead. The Independent, 2016-06-12. [dostęp 2016-06-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (12 czerwca 2016)]. (ang.).
  9. a b c Ashley Fantz, Faith Karimi, Eliott C. McLaughlin: Police: 50 killed in Florida nightclub terror attack. CNN, 12 czerwca 2016. [dostęp 2016-06-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (12 czerwca 2016)]. (ang.).
  10. a b Erin Kelly: Trump, Clinton, congressional leaders react to Orlando shooting. USA Today. [dostęp 2016-06-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (12 czerwca 2016)]. Cytat: House Homeland Security Chairman Michael McCaul, R-Texas, said „this appears to be the worst terrorist attack on American soil since 9/11.” (ang.).
  11. Mark Joseph Stern: The Long, Tragic History of Violence at LGBTQ Bars and Clubs in America. Slate, 12 czerwca 2016. [zarchiwizowane z tego adresu (12 czerwca 2016)]. (ang.).
  12. Steve Rothaus, Pulse Orlando shooting scene a popular LGBT club where employees, patrons ‘like family’ [online], Miami Herald, 12 czerwca 2016 [dostęp 2024-03-22].
  13. Marc Santora, Last Call at Pulse Nightclub, and Then Shots Rang Out [online], The New York Times, 13 czerwca 2016 [dostęp 2024-03-22].
  14. TMZ [online], tmz.com [dostęp 2024-04-25] [zarchiwizowane z adresu 2016-06-13] (ang.).
  15. Frank Straub i inni, Rescue, Response, and Resilience: A Critical Incident Review of the Orlando Public Safety Response to the Attack on the Pulse Nightclub [online], National Policing Institute, grudzień 2017 [dostęp 2024-03-22] (ang.).
  16. Gregor Aisch i inni, What Happened Inside the Orlando Nightclub [online], The New York Times, 12 czerwca 2016 [dostęp 2024-03-22] (ang.).
  17. Jeff Schogol, Marine vet's quick actions saved dozens of lives during Orlando nightclub shooting [online], Marine Corps Times, 14 czerwca 2016 [dostęp 2024-03-22] (ang.).
  18. a b Orlando Sentinel (autor korporatywny): Orlando nightclub shooting: Victims’ names being released. Orlando Sentinel, 2016-06-12. [dostęp 2016-06-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (12 czerwca 2016)]. (ang.).
  19. The gun the Orlando shooter used was a Sig Sauer MCX, not an AR-15. That doesn’t change much. [online], Washington Post [dostęp 2016-06-18] [zarchiwizowane z adresu 2016-06-15] (ang.).
  20. This is the assault rifle the Orlando mass shooter used for his devastating attack. Mother Jones. [dostęp 2016-06-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (14 czerwca 2016)]. (ang.).
  21. a b c David Caplan; Michael Edison Hayden: Orlando Massacre Suspect Pledged Allegiance to ISIS. ABC News, 2016-06-12. [dostęp 2016-06-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (12 czerwca 2016)]. (ang.).
  22. 50 dead, Islamic terrorism tie eyed in Orlando gay bar shooting. cbsnews.com. [dostęp 2016-06-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (12 czerwca 2016)]. (ang.).
  23. a b c d e Lizette Alvarez, Richard Pérez-Peña: Gunman Claiming Allegiance to ISIS Kills 50 at Orlando Nightclub. The New York Times, 2016-06-12. [dostęp 2016-06-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (12 czerwca 2016)]. (ang.).
  24. a b Steph Solis; John Bacon; Cody Dulaney: Islamic State linked to worst mass shooting in U.S. history. USA Today. [dostęp 2016-06-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (12 czerwca 2016)]. (ang.).
  25. Chris Zappone: Orlando nightclub shooting the deadliest mass shooting in US history. The Sydney Morning Herald. [dostęp 2016-06-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (12 czerwca 2016)]. (ang.).
  26. a b c d Caroline McClatchey, Yaroslav Lukov: Orlando nightclub shooting: Live reporting. BBC News. [dostęp 2016-06-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (12 czerwca 2016)]. (ang.).
  27. Shooting at gay nightclub in Orlando results in ‘mass casualties’. Los Angeles Times, 12 czerwca 2016. [zarchiwizowane z tego adresu (12 czerwca 2016)]. (ang.).
  28. Matt Pearce, Del Quentin Wilber: Orlando gunman had been investigated twice for terror ties, but was able to legally buy two guns. Los Angeles Times. [dostęp 2016-06-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (12 czerwca 2016)]. (ang.).
  29. Stephen Hudak: Blood banks at capacity, donors urged to return in coming days. Orlando Sentinel, 2016-06-12. [dostęp 2016-06-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (12 czerwca 2016)]. (ang.).
  30. OneBlood (autor korporatywny): Urgent Need For Blood After Mass Shooting. oneblood.org, 2016-06-12. [zarchiwizowane z tego adresu (12 czerwca 2016)]. (ang.).
  31. Rachael Revesz: ISIS claim responsibility for Orlando gay nightclub shooting. The Independent, 2016-06-12. [dostęp 2016-06-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (12 czerwca 2016)]. (ang.).
  32. Assault Rifle Is Among Weapons Used in Attack. The New York Times, 2016-06-12. [dostęp 2016-06-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (12 czerwca 2016)]. (ang.).
  33. Elliott Jones: PSL mayor: 'We have heavy hearts but steely resolve'. tcpalm.com, 2016-06-12. [dostęp 2016-06-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (12 czerwca 2016)]. (ang.).
  34. Krishnadev Calamur; Matt Ford: Orlando Nightclub Attack: What We Know. The Atlantic. [dostęp 2016-06-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (12 czerwca 2016)]. (ang.).
  35. Victims’ Names | City of Orlando. City of Orlando. [dostęp 2016-06-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (15 czerwca 2016)]. (ang.).
  36. a b Rick Neale: Across USA, vigils honor Orlando victims. [w:] za: Florida Today [on-line]. USA Today. [dostęp 2016-06-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (13 czerwca 2016)]. (ang.).
  37. Josh Earnest: Statement by the Press Secretary. whitehouse.gov, 2016-06-12. [dostęp 2016-06-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (12 czerwca 2016)]. (ang.).
  38. CBS (autor korporatywny): CBS News: ISIS Claims Responsibility For Orlando Nightclub Attack That Left 50 Dead. CBS News: Local, 2016-06-12. [dostęp 2016-06-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (20 czerwca 2016)]. (ang.).
  39. Alexander Mallin: President Obama Calls Orlando Shooting an 'Act of Terror'. ABC News, 2016-06-12. [dostęp 2016-06-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (12 czerwca 2016)]. (ang.).
  40. Timothy Gardner i inni, Obama calls Orlando nightclub shooting an attack on all Americans, Nick Zieminski, Chris Reese (red.) [online], Reuters, 12 czerwca 2016 [dostęp 2016-06-12] [zarchiwizowane z adresu 2016-06-12] (ang.).
  41. Melanie Garunay: President Obama on the Tragic Shooting in Orlando. whitehouse.gov, 2016-06-12. [dostęp 2016-06-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (12 czerwca 2016)]. (ang.).
  42. Gov. Scott: We Will Devote Every Resource Available to Assist with Orlando Shooting. flgov.com, 12 czerwca 2016. [dostęp 2016-06-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (15 czerwca 2016)]. (ang.).
  43. Nahal Toosi: Tension over LGBT angle to Orlando massacre. Politico, 2016-06-12. [dostęp 2016-06-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (12 czerwca 2016)]. (ang.).
  44. Orlando nightclub shooting: Mayor declares state of emergency – BBC News. BBC News. [dostęp 2016-06-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (12 czerwca 2016)]. (ang.).
  45. Buddy Dyer: City of Orlando Update 10:20 a.m.. City of Orlando Office of the Mayor. [dostęp 2016-06-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (20 czerwca 2016)]. (ang.).
  46. Justin Boggs: Facebook activates Safety Check for Orlando residents. WGBA, 2016-06-12. [dostęp 2016-06-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (12 czerwca 2016)]. (ang.).
  47. Julie Shapiro: Facebook Activates Safety Check for Orlando Nightclub Shooting. time.com. [dostęp 2016-06-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (12 czerwca 2016)]. (ang.).
  48. a b Associated Press (autor korporatywny): Politicians, officials across the world react to mass shooting at Orlando nightclub – The Denver Post. denverpost.com. [dostęp 2016-06-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (12 czerwca 2016)]. (ang.).
  49. Vatican Radio (autor korporatywny): Pope Francis decries Orlando massacre and prays for victims. en.radiovaticana.va. [dostęp 2016-06-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (12 czerwca 2016)]. (ang.).
  50. a b Photos: The World Mourns Orlando Shooting Victims. The Wall Street Journal, 2016-06-13. [dostęp 2016-06-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (13 czerwca 2016)]. (ang.).
  51. a b The Globe and Mail (autor korporatywny): Vigils around the world show solidarity with Orlando. The Globe and Mail, 2016-06-12. [dostęp 2016-06-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (13 czerwca 2016)]. (ang.).
  52. Melody Chiu: Christina Aguilera to Donate Proceeds from Her New Single ‘Change’ to Orlando Shooting Victims: 'We Need to Learn to Love Again’. people.com, 2016-06-17. [dostęp 2016-06-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (17 czerwca 2016)]. (ang.).
  53. Sia – The Greatest (Official Music Video). [dostęp 2020-02-05].
  54. Lawrence Yee, Lawrence Yee, Sia Evokes Orlando Nightclub Shooting in New Music Video [online], Variety, 6 września 2016 [dostęp 2020-02-05] (ang.).
  55. Sia’s ‘The Greatest’ Video Features 49 Dancers in Tribute to Orlando Shooting Victims [online], Billboard [dostęp 2020-02-05].
  56. Julia Brucculieri, Sia’s Emotional New Video Honors Victims Of Orlando Shooting [online], HuffPost, 6 września 2016 [dostęp 2020-02-05] (ang.).
  57. Gina Mei, Sia’s New Music Video Is a Heartbreaking Tribute to the Victims of the Orlando Massacre [online], Cosmopolitan, 7 września 2016 [dostęp 2020-02-05] (ang.).
  58. Monivette Cordeiro, Sia’s ‘The Greatest’ video misses its mark as a Pulse tribute [online], Orlando Weekly [dostęp 2020-02-05] (ang.).