Wikipedia

Wrocław Nowy Dwór

przystanek kolejowy we Wrocławiu

Wrocław Nowy Dwór (niem. Breslau-Mariahöfchen) – przystanek osobowy i posterunek odgałęźny we Wrocławiu, na linii kolejowej nr 275 Wrocław Muchobór – Gubinek[1].

Wrocław Nowy Dwór
Ilustracja
Państwo

 Polska

Województwo

 dolnośląskie

Miejscowość

Wrocław

Lokalizacja

Nowy Dwór

Zarządca

PKP PLK

Data otwarcia

po 1889 r.

Poprzednie nazwy

Mariahöfchen, Breslau Mariahöfchen

Rodzaj

przystanek osobowy i posterunek odgałęźny

Dane techniczne
Liczba peronów

2

Liczba krawędzi
peronowych

2

Kasy

N

Linie kolejowe
Położenie na mapie Wrocławia
Mapa konturowa Wrocławia, w centrum znajduje się punkt z opisem „Wrocław Nowy Dwór”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po lewej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Wrocław Nowy Dwór”
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego
Mapa konturowa województwa dolnośląskiego, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Wrocław Nowy Dwór”
Ziemia51°07′10,92″N 16°57′18,20″E/51,119700 16,955056
Multimedia w Wikimedia Commons

Ruch pasażerski edytuj

Rok Wymiana pasażerska na dobę
2017[2] 300-499
2022[3] 500-699
 
Stacja widziana od góry

Położenie edytuj

Przystanek Wrocław Nowy Dwór położony jest na osiedlu Nowy Dwór, na północ od budynków osiedla. Wejście na perony znajduje się od strony ulicy Żernickiej[4].

Historia edytuj

 
Przebieg linii Kolei Dolnośląsko-Marchijskiej

Geneza edytuj

Dzisiejszy przystanek, a pierwotnie stacja Wrocław Nowy Dwór, powstał przy zbudowanej przez Kolej Dolnośląsko-Marchijską linii kolejowej z Wrocławia w kierunku Berlina i Drezna w latach 1843–1846. Odcinek Wrocław – Legnica, na którym leży przystanek, zaczęto budować 29 sierpnia 1843, natomiast otwarto 18/19 października 1844 roku[5].

Przed 1945 r. edytuj

Przystanek Maria Höfchen został wybudowany w latach 1911–1912, przy łącznicy prowadzącej do Wrocławia Zachodniego[6]. Przystanek obsługiwał podmiejską wieś[7], włączoną do miasta w 1928 roku.

W zbiorach Muzeum Architektury we Wrocławiu zachowały się projekty budynku dworca z 1912 roku[8][9]. Identyczny budynek, rozbudowany tylko o magazyn, znajduje się do dziś (2014 r.) na przystanku osobowym Mrozów[10]. W 1914 roku wzniesiono przy dworcu dodatkowy magazyn na węgiel[6].

Na przełomie lat 20. i 30. XX w. Deutsche Reichsbahn zamierzało zelektryfikować trasę Wrocław – Legnica – Drezno, stanowiącą wówczas główną drogę transportu węgla kamiennego ze Śląska w głąb Niemiec[11]. W trakcie doby kursowało tędy wówczas nawet 100 pociągów[12]. Przy stacji na Nowym Dworze w 1926 powstała stacja transformatorowa[6].

W pierwszej połowie 1938 roku na włączonym w granice Wrocławia przedmieściu rozpoczęto budowę osiedla wspólnotowego (niem. Gemeinschaftssiedlung), przeznaczonego głównie dla pracowników pobliskiej fabryki pociągów i wagonów Linke-Hofmann Werke. Projekt przewidywał duży, a nawet „największy w Breslau od czasu dojścia Hitlera do władzy” kompleks mieszkaniowy, przeznaczony dla 10 tys. osób. Budowę osiedla zrealizowano tylko w części: przerwała ją II wojna światowa[13].

Przed 1945 rokiem przez przystanek przebiegał trzeci tor, dla pociągów podmiejskich z Wrocławia Świebodzkiego do Leśnicy[14].

Po 1945 r. edytuj

Pod koniec II wojny światowej budynek dworca uległ zniszczeniu, i już go nie odbudowano[14], pozostałe budowle również były uszkodzone. Po wojnie odbudowano zniszczoną nastawnię wykonawczą WND[14], a przystanek posiadał rangę stacji.

 
Osiedle Nowy Dwór wzniesione w latach 1973–1989

W okresie Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, w latach 1973–1989, na południe od stacji wzniesiono osiedle w technologii wielkiej płyty dla 22 tys. mieszkańców[15].

W latach 1983–1984 dokonano elektryfikacji linii kolejowej nr 275 na pierwszym odcinku do Miłkowic wraz z remontem linii, np. wymianą szyn na bezstykowe. W dniu 28 grudnia 1984 roku przez przystanek Wrocław Nowy Dwór przejechał oficjalnie pierwszy pociąg elektryczny, obsługiwany jednostką EN57[16].

Pierwotnie przystanek posiadał jeden peron wyspowy, niski, o dwóch krawędziach, połączony z dzisiejszą ulicą Żernicką i nastawnią wykonawczą stalową kładką[9].

Podczas przebudowy odcinka Wrocław Muchobór – Wrocław Żerniki linii kolejowej nr 275, w ramach modernizacji paneuropejskiego korytarza transportowego E-30, w latach 2003–2004 nadano obecny kształt przystanku: przebudowano układ torowy i sieć trakcyjną, dotychczasowy peron wyspowy i kładkę zlikwidowano, natomiast w ich miejsce wzniesiono obecne wysokie perony jednokrawędziowe oraz przejście międzyperonowe w poziomie szyn[17].

W lipcu 2015 r. wrocławski oddział PKP PLK rozstrzygnął przetarg na naprawę peronów przystanku. Po 11 latach od wybudowania zaszła konieczność wzmocnienia podbudowy oraz regulacji nawierzchni peronów[18].

Linie kolejowe edytuj

Zobacz też: Linia kolejowa nr 275.

Przystanek leży na linii kolejowej nr 275 Wrocław Muchobór – Gubinek[1]. Na odcinku, na którym zlokalizowano przystanek, jest to linia: magistralna, dwutorowa, zelektryfikowana, normalnotorowa, znaczenia państwowego, objęta umowami AGC oraz AGTC[19].

Infrastruktura edytuj

 
Perony po modernizacji, w głębi widoczne osiedle

Perony edytuj

Na przystanek Wrocław Nowy Dwór składają się dwa wysokie, jednokrawędziowe perony o wysokości 0,78 m ponad główkę szyny i długości użytkowej 200 m. Perony są zlokalizowane pomiędzy km 6,542 a 6,742 linii kolejowej nr 275. Nawierzchnia peronów jest utwardzona szarą kostką Bauma, natomiast krawędzie wykonane są z czerwonych płyt betonowych. Dojście na przystanek z osiedla Nowy Dwór zapewnia chodnik z ulicy Żernickiej. Na peronach są ustawione ławki i wiaty przystankowe. Perony są wyposażone w oświetlenie, zegary oraz urządzenia megafonowe[20]. Przejście w poziomie szyn na peron 1 zabezpieczają rogatki z sygnalizacją świetlną i dźwiękową.

Nastawnie edytuj

Na północ od peronów znajduje się dawna nastawnia wykonawcza WND, nieczynna po przemianowaniu stacji na posterunek odgałęźny[21]. Posterunek jest sterowany zdalnie z Lokalnego Centrum Sterowania Wrocław Muchobór[22].

Infrastruktura towarzysząca edytuj

W pobliżu stacji znajduje się budynek nieczynnej lokomotywowni Wrocław Gądów[23].

Ruch pociągów edytuj

Wszystkie pociągi osobowe na odcinku Wrocław – Legnica obsługują Koleje Dolnośląskie.

Na przystanku Wrocław Nowy Dwór, w rozkładzie jazdy 2013/2014, zatrzymywały się wszystkie pociągi przewoźnika pokonujące ten odcinek.

Pociągi KD kursowały w bezpośrednich relacjach z Wrocławia Głównego i z powrotem do stacji (kolejność rosnąca według odległości od przystanku):

W rozkładzie jazdy 2013/2014, na przystanku zatrzymywały się wszystkie pociągi spółki Przewozy Regionalne – tj. pociągi międzynarodowe REGIOekspres relacji Wrocław Główny – Drezno[24]. Pociąg Express InterCity „Wawel”, jedyny pociąg spółki PKP Intercity w rozkładzie jazdy 2013/2014 na odcinku Wrocław – Węgliniec, przejeżdżał przystanek bez zatrzymania[24].

Komunikacja z przystankiem kolejowym edytuj

 
Pętla Nowy Dwór, widok od strony przystanku kolejowego

Nieopodal stacji znajduje się pętla tramwajowa i autobusowa Nowy Dwór P+R komunikacji miejskiej we Wrocławiu, obsługiwana przez tramwaje (od września 2023) oraz autobusy dzienne i nocne. Przy pętli znajduje się również postój taksówek[25][26].

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b PKP Polskie Linie Kolejowe: Regulamin przydzielania tras pociągów i korzystania z przydzielonych tras pociągów przez licencjonowanych przewoźników kolejowych w ramach rozkładu jazdy pociągów 2013/2014. Załącznik 2.4. Wykaz posterunków ruchu i punktów ekspedycyjnych. plk-sa.pl. [dostęp 2014-01-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-01-16)].
  2. ↑ Największe i najmniejsze stacje w Polsce. [w:] utk.gov.pl [on-line]. [dostęp 2019-12-18].
  3. ↑ Urząd Transportu Kolejowego: Wymiana pasażerska - Dane o stacjach 2022. [dostęp 2023-09-17].
  4. ↑ Geoportal. Mapa topograficzna. Skala 1:10 000. [dostęp 2014-01-15].
  5. ↑ Kolej Dolnośląsko-Marchijska. W: Michał Jerczyński, Stanisław Koziarski: 150 lat kolei na Śląsku. Opole: Instytut Śląski w Opolu, 1992, s. 27-30.
  6. ↑ a b c Wrocław Nowy Dwór. covalus.ovh.org. [dostęp 2014-01-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-09-29)].
  7. ↑ Nowy Dwór. dolny-slask.org.pl. [dostęp 2014-01-15].
  8. ↑ Stacja kolejowa Wrocław Nowy Dwór, Wrocław – 1912 rok. Fotopolska.eu. [dostęp 2014-01-15].
  9. ↑ a b Stacja kolejowa Wrocław Nowy Dwór, Wrocław – 1912 rok. Fotopolska.eu. [dostęp 2014-01-15].
  10. ↑ Przystanek kolejowy Mrozów. dolny-slask.org.pl. [dostęp 2014-01-15].
  11. ↑ Paweł Terczyński. Droższa niż parowóz (1). „Sygnały”. 1988 (24). 
  12. ↑ Thomas Kunze, „Verein Schlesische Gebirgsbahnen”: E 95. Der Elektrische Zugbetriebe Im Riesengebirge um 1930. [dostęp 2014-01-09]. (niem.).
  13. ↑ Albert Miściorak, Krajobraz kulturowy wrocławskiego osiedla Nowy Dwór, „Studia Etnologiczne i Antropologiczne”. T. 13: Obszary kulturowe współczesnego miasta – funkcje i pogranicza. Red. G. Odoj, M. Szalbot, Katowice 2013, s. 32–46.
  14. ↑ a b c Przystanek kolejowy Wrocław Nowy Dwór (d. stacja). dolny-slask.org.pl. [dostęp 2014-01-15].
  15. ↑ Nowy Dwór. dolny-slask.org.pl. [dostęp 2014-01-15].
  16. ↑ kz. Elektrycznym z Wrocławia do Legnicy. „Gazeta Robotnicza”, s. 6, 1984-12-29. 
  17. ↑ szem: Przebudowa linii kolejowej. wiadomosci.gazeta.pl. [dostęp 2004-05-20].
  18. ↑ PKP PLK: Naprawa nawierzchni peronowej peronu nr 1 i 2 na stacji Wrocław Nowy Dwór. Platforma Zakupowa PKP Polskie Linie Kolejowe SA. [dostęp 2015-09-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-09-12)].
  19. ↑ Instrukcja Id-12 (D-29) Wykaz linii, Warszawa: PKP Polskie Linie Kolejowe SA, 2011, s. 146 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-01].
  20. ↑ PKP Polskie Linie Kolejowe: Regulamin przydzielania tras pociągów i korzystania z przydzielonych tras pociągów przez licencjonowanych przewoźników kolejowych w ramach rozkładu jazdy pociągów 2013/2014. Załącznik 2.4A. Wykaz peronów. plk-sa.pl. [dostęp 2014-01-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-01-04)].
  21. ↑ Przystanek kolejowy Wrocław Nowy Dwór (d. stacja). dolny-slask.org.pl, 2008-11-05. [dostęp 2014-01-15].
  22. ↑ Służbowy Rozkład Jazdy Pociągów 2013/2014 dla Przewoźnika Koleje Dolnośląskie S.A. Wrocław: PKP Polskie Linie Kolejowe SA Ekspozytura Zarządzania Ruchem we Wrocławiu, 2013, s. np. 106.
  23. ↑ Lokomotywownia Wrocław Gądów (Kuźniki), Wrocław – dolny-slask.org.pl:. dolny-slask.org.pl. [dostęp 2014-01-15].
  24. ↑ a b c PKP Polskie Linie Kolejowe: Tablica 260 Wrocław Główny – Zgorzelec. Sieciowy Rozkład Jazdy Pociągów 2013/2014. rozklad.plk-sa.pl, 2013-12-15. [dostęp 2014-01-15].
  25. ↑ Geoportal. Ortofotomapa. [dostęp 2014-01-15].
  26. ↑ Jarosław Jakubczak: Uroczysta parada tramwajów i autobusów MPK Wrocław dojechała na Nowy Dwór. Do tego festyn dla pasażerów. Gazeta Wrocławska, 2023-09-02. [dostęp 2023-09-03]. (pol.).

Linki zewnętrzne edytuj

Wrocław Nowy Dwór
Linia 275 Wrocław Muchobór – Gubinek (6,812 km)
   
Wrocław Muchobór
odległość: 1,669 km
  
odległość: 2,597 km
Linia 759 Wrocław Gądów – Wrocław Nowy Dwór (1,396 km)
   
Wrocław Gądów
odległość: 1,396 km
  
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Wrocław_Nowy_Dwór&oldid=72216865”