Osteoblast

Osteoblasty, komórki kościotwórcze – komórki tworzące kości, występujące w miejscach, gdzie odbywa się wzrost lub przebudowa tkanki kostnej. Osteoblasty wytwarzają część organiczną macierzy kostnej (tzw. osteoid), w której następnie odkładają się kryształy fosforanów wapnia. Otoczone są substancją międzykomórkową zwaną hydroksyapatytem. Osteoblasty powstają z komórek macierzystych mezenchymatycznych. Czynności tych komórek są regulowane przez parathormon oraz witaminę D₃.

Budowa

Osteoblasty są wielkości ok. 20–30 μm. Charakteryzuje je biegunowa budowa: w części skierowanej ku nowo tworzonej kości skupione są liczne pęcherzyki wydzielnicze, aparat Golgiego oraz siateczka śródplazmatyczna szorstka. Ich jądra są okrągłe i pęcherzykowate, a zasadochłonna cytoplazma bogata w szorstką siateczkę śródplazmatyczną. Wytwarzają liczne wypustki cytoplazmatyczne umożliwiające im kontakt z innymi osteoblastami. Kontakt ten odbywa się dzięki połączeniom jonowo metabolicznym typu nexus. Umożliwia to łatwy transport jonów między sąsiadującymi osteoblastami.

• 
  Osteoblasty tworzące osteoid (w centrum obrazu)
• 
  Osteoblasty aktywnie tworzące osteoid – wysunięte aparaty Golgiego
• 
  Rozwój kości: trzy osteoblasty (strzałka) widoczne na powiększeniu 400x

Funkcje

Osteoblasty wytwarzają ważne składniki organicznej macierzy międzykomórkowej: kolagen typu I oraz proteoglikany. Ich rolą jest również synteza i sekrecja osteonektyny, osteokalcyny i hydrolaz (m.in. kolagenazy) – białek zapoczątkowujących i regulujących proces mineralizacji kości. Wydzielają także prostaglandynę, PGE₂, oraz osteoprotegerynę. Ta ostatnia łączy się z proteoglikanami RANKL znajdującymi się na powierzchni komórki, co uniemożliwia kontakt osteoblast-osteoklast. Osteoblasty również chronią kość przed działaniem komórek kościogubnych, tj. osteoklastów.

Zobacz też

• osteocyt
• osteoklast