Stanisław Długosz (poeta)
Stanisław Długosz ps. „Jerzy Tetera” (ur. 22 marca 1891 w Częstochowie, zm. 6 sierpnia 1915 Samoklęski k. Lubartowa) – poeta, historyk, oficer I Brygady Legionów Polskich, kawaler Orderu Virtuti Militari.
podporucznik | |
Data i miejsce urodzenia |
22 marca 1891 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
6 sierpnia 1915 |
Przebieg służby | |
Lata służby |
1914–1915 |
Siły zbrojne | |
Formacja | |
Jednostki | |
Stanowiska |
komendant plutonu |
Główne wojny i bitwy | |
Odznaczenia | |
Życiorys
edytujUrodził się 22 marca 1891 w Częstochowie, w rodzinie urzędnika Drogi Żelaznej Warszawsko-Wiedeńskiej Feliksa i Pauliny z domu Maszki[1].
Początkowo uczył się w rosyjskim II Męskim Progimnazjum w Warszawie, naukę przerwał mu jednak trwający kilka miesięcy strajk młodzieży szkolnej (1905). W październiku 1905 r. edukację kontynuował już w prywatnym Gimnazjum gen. Pawła Chrzanowskiego w Warszawie, gdzie językiem wykładowym był j. polski[2][1]. W czasie swojej edukacji szkolnej działał w tajnej organizacji Związek Młodzieży Polskiej „Przyszłość” (PET)[1]. W 1910 r. ukończył szkołę i rozpoczął studia prawnicze na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie, gdzie zajął się też działalnością w Drużynach Strzeleckich Stowarzyszenia Młodzieży Uniwersyteckiej „Znicz”, redakcji „Zarzewia” oraz Towarzystwa Szkoły Ludowej.
Po wybuchu I wojny światowej organizował w kieleckiem służbę łączności polskich organizacji wojskowych, a następnie zaciągnął się do piechoty Legionów w Miechowie. Oficer w lotnych oddziałach wywiadowczych sztabu I Brygady Legionów. Pod koniec 1914 przeszedł na własne żądanie do służby liniowej. Wziął udział walkach nad Nidą. Zginął w pościgu za Rosjanami 6 sierpnia 1915, idąc na czele oddziału do ataku na Kamionkę.
Był związany z Władysławą Srzednicką, późniejszą żoną płk. dr. Adolfa Macieszy)[3].
Autor monografii o Dionizym Czachowskim (wydana w cyklu Boje polskie, t. IV, 1914)[4], jednym z przywódców powstania styczniowego, oraz licznych wierszy. Uznawany za najwybitniejszego poetę legionowego.
Pośmiertnie wydano w 1917 zbiór jego poezji Przed złotym czasem[5], z przedmową Andrzeja Struga.
Ordery i odznaczenia
edytuj- Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari
- Krzyż Niepodległości – pośmiertnie 19 grudnia 1930 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”[6]
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Krzysztof Karol Daszyk , Stanisław Długosz „Tetera”, Warszawa: IPN, 2020, s. 4 .
- ↑ Smolna 30. Gimnazjum im. Jana Zamoyskiego Warszawa: PIW, 1989, spis absolwentów s. 336, poz. 10. Także s. 237–238 (artykuł z „Życia Szkoły” Ku czci wybitnych wychowanków. Stanisław Długosz (Jerzy Tetera) oraz s. 237–238, 289, 290, 295.
- ↑ Żeński Oddział Wywiadowczy. 24ikp.pl. [dostęp 2015-02-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (26 lutego 2015)].
- ↑ Stanisław Długosz , Czachowski, Poznań: Wielkopolska Księg. Nakładowa K. Rzepecki, 1914 .
- ↑ Stanisław Długosz , Przed złotym czasem, Kraków: nakład rodziny, 1917 .
- ↑ M.P. z 1930 r. nr 300, poz. 423.
Bibliografia
edytuj- Smolna 30. Gimnazjum im. Jana Zamoyskiego Warszawa: PIW, 1989
- Życie Szkoły, pismo szkolne Gimnazjum im. Jana Zamoyskiego, maj 1935, nr 50, s. 49 (autor niezidentyfikowany)
- Wielka Encyklopedia Powszechna PWN t. 3, Dep-Franc, Warszawa: PWN, 1964, s. 63.
Linki zewnętrzne
edytuj- Żołnierze Niepodległości: Długosz Stanisław, ps. „Jerzy Tetera”. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 2021-06-18].
- Krzysztof Karol Daszyk, Stanisław Długosz „Tetera”, Wyd. Instytut Pamięci Narodowej, Warszawa 2020, ISBN 978-83-8098-919-1, wersja zdigitalizowana.
- hasło „Stanisław Długosz” w Interia.pl
- Dzieła Stanisława Długosza w bibliotece Polona