Stanisław Kieżgajło (zm. 1527)

hetman wielki litewski, kasztelan trocki i wileński

Stanisław Janowicz Kieżgajło herbu Zadora (zm. 1527) – hetman wielki litewski w latach 1501–1503, kasztelan wileński od 1522 i starosta generalny żmudzki od 1486.

Stanisław Janowicz Kieżgajło
Herb
Zadora
Rodzina

Kieżgajłowie herbu Zadora

Data śmierci

1527

Ojciec

Jan Kieżgajło

Żona

Rekuć

Dzieci

Stanisław Stanisławowicz Kieżgajło

Życiorys

edytuj

5 lutego 1494 zawarł w imieniu Wielkiego Księstwa Litewskiego pokój z Księstwem Moskiewskim, a następnego dnia poślubił per procura córkę wielkiego księcia Iwana III Helenę dla wielkiego księcia litewskiego Aleksandra Jagiellończyka.

24 lipca 1499 roku podpisał w Wilnie akt odnawiający unię polsko-litewską[1].

Po dostaniu się hetmana wielkiego litewskiego Konstantego Ostrogskiego do niewoli moskiewskiej po klęsce w bitwie nad Wiedroszą, przejął w 1501 buławę od Semena Jurewicza Holszańskiego. W tym czasie uwolnił od oblężenia twierdze w Smoleńsku i Mścisławiu. W 1503 roku oddał buławę Stanisławowi Kiszce. Popadł w niełaskę u księcia Aleksandra, gdy sprzeciwił się osadzeniu Andrzeja Drożdża na namiestnictwie lidzkim, w związku z czym został usunięty z Rady wielkiego księcia.

Po śmierci króla Aleksandra Jagiellończyka w 1506 roku przybył do Polski aby prosić króla Zygmunta Starego o pomoc Litwie w wojnie z Moskwą (Wojna litewsko-moskiewska (1507–1508)). Wkrótce w 1508 roku aktywnie zwalczał uczestników spisku Michała Glińskiego i jego braci. Od czasu małżeństwa z ostatnią z rodu Rekuciów, używał nazwiska Kieżgajło-Rekuć (był to warunek rodziny Rekuciów).

Będąc starostą Żmudzi, przejawiał dużą samodzielność polityczną wobec reszty Litwy, budując tam potężną domenę rodową, co doprowadziło do jego konfliktu z królem Zygmuntem Starym o biskupstwo wileńskie[2].

Przypisy

edytuj
  1. Akta unji Polski z Litwą, 1385-1791, wydali Stanisław Kutrzeba i Władysław Semkowicz, Kraków 1932, s. 127.
  2. Stanisław Kieżgajło (zm. 1527) – hetman który zmienił nazwisko [online], www.wilanow-palac.pl [dostęp 2017-11-26] (ang.).