Stanisław Kot (1907–1988)
Stanisław Kot (ur. 20 kwietnia 1907 we wsi Stary Franciszków, zm. 16 października 1988 w Opolu Lubelskim[1]) – polski rolnik, wojskowy i polityk, oficer organizacyjny Batalionów Chłopskich Okręgu IV Lublin[2], organizator ZMW RP „Wici”, przewodniczący Stronnictwa Ludowego „Roch” Puławy, po 1956 roku działacz ZSL[3].
| |
 major BCh
| |
| Data i miejsce urodzenia |
20 kwietnia 1907 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
16 października 1988 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1940–1945 |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki | |
| Późniejsza praca |
działacz ZSL |
| Odznaczenia | |
      
| |
Życiorys edytuj
Urodził się 20 kwietnia 1907 roku we wsi Franciszków w województwie lubelskim. Ukończył szkołę podstawową we Franciszkowie oraz Technikum Rachunkowości Rolnej w Klementowicach. Mąż Władysławy z domu Adach (siostra pułkownika Jana Adacha[4] ps. „Czer”, łączniczka Komendy Głównej Batalionów Chłopskich w Lublinie) oraz ojciec trójki dzieci: syna Franciszka i córek Pelagii i Bożeny. Już od najmłodszych lat był żywo zainteresowany życiem polityczno-społecznym. W 1924 roku zorganizował koło ZMW „Wici” we Franciszkowie i został wybrany na prezesa. Za jego kadencji dosyć znacznie rozwinęły się sztuki teatralne. Następnie powołał Związek Sąsiedzki z ZMW „Wici”, w skład tego związku wchodziły min. wsie: Franciszków, Mazanów, Kluczkowice, Wrzelowiec, Kluczkowie, Chruślanki Mazanowskie, Wandalin. W 1925 roku został aresztowany za agresywne przemówienia ludowe, jednak w 1936 został uniewinniony przez sąd rejonowy w Opolu Lubelskim. W 1934 roku po strajku przejął funkcję prezesa Zarządu Powiatowego SL na powiat puławski[5]. W 1937 roku brał udział w Kongresie Krakowskim, podczas którego dla uczestników nadeszły życzenia pomyślności od bezimiennego generała, którym według Stanisława Kota był gen. Tokarzewski. 15 sierpnia 1938 roku w Opolu Lubelskim ogłosił strajk chłopski podczas święta „czynu chłopskiego”. Podczas tego wydarzenia na targowicy było ok. 10 tys. osób. Należał także do Wojewódzkiego Komitetu Strajkowego w Lublinie. Podczas II wojny światowej należał do Batalionów Chłopskich, do komórki likwidacyjnej. Do jego zadań należało min: likwidacja szpicli i konfidentów, dywersja wraz z oddziałem specjalnym Jana Jabłońskiego ps. „Drzazga” (wysadzanie pociągów itp.), otwarte walki, niszczenie donosów i list na przymusowe roboty do Niemiec, pomoc przesiedleńcom, redagowanie gazetek podziemnych.
Brał udział w akcji zatopienia niemieckiego statku Tannenberg na Wiśle, związany był także z akcją wysadzenia pociągu pod Gołębiem (1943 r.), uwolnieniem więźniów w Opolu Lubelskim (1943 r.) oraz walkami z Niemcami pod Kurowem i Mazanowem w 1944 r.[6] Otrzymał stopień majora i został odznaczony po wojnie wieloma orderami. Po roku 1945 był napastowany przez Urząd Bezpieczeństwa za swoją partyzancką przeszłość[7]. Jeszcze po wojnie pomagał wielu partyzantom dostarczając im broń, zapasy oraz wyrabiając im legitymacje członkowskie ZSL. Był osadzony przez funkcjonariuszy UB w więzieniu na Zamku w Lublinie[7], po 6 miesiącach z powodu braku ciężkich dowodów został zwolniony, jednak odebrano mu stopień majora oraz zakazano działalności politycznej. Był również posłem na sejm z list PSL-u, jednak odebrano mu mandat wskutek aresztowania. W 1956 roku ponownie wszedł w struktury PSL i do końca swego życia był czynnie zaangażowany w życie społeczne i polityczne. Był twórcą szkoły we Franciszkowie Starym. Uczestniczył w wielu odsłonięciach pomników na Lubelszczyźnie poświęconych poległym żołnierzom. Za swój trud włożony w działalność na terenie województwa lubelskiego został odznaczony medalem Zasłużony dla Lubelszczyzny. Zmarł 16.10.1988 w szpitalu w Opolu Lubelskim. Na pogrzebie było wielu ludzi związanych ze środowiskami PSL-u, Batalionów Chłopskich oraz zwykłych ludzi, którym postać Stanisława Kota nie była obca. Podczas pogrzebu nad jego grobem powiewały poczty sztandarowe ugrupowań związanych z PSL oraz Batalionami Chłopskimi. Spoczywa na cmentarzu w Opolu Lubelskim wraz ze swoją żoną Władysławą.
Ordery i Odznaczenia edytuj
- Krzyż Walecznych
- Krzyż Partyzancki
- Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami
- Złoty Krzyż Zasługi
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski,
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
- Medal 40-lecia Polski Ludowej
- Odznaka Pamiątkowa Batalionów Chłopskich
- Medal za Zasługi dla Ruchu Ludowego
Przypisy edytuj
- ↑ Informacja z nagrobku Stanisława Kota
- ↑ Radosław Butryński, Vinicjusz Mocny. Okręg IV Lublin. „Polska Podziemna. Formacje Zbrojne.”, 2016-08-01. ISSN 2082-7431.
- ↑ Stefan Rodak „Marszem Podziemnym” s.293
- ↑ nauczyciel Dyr..LO Chodel Jan Adach – Jadach Web Site – Serwis MyHeritage [online], www.myheritage.pl [dostęp 2017-12-03].
- ↑ Bożena Miazga „Historia moich rodziców Władysławy i Stanisława Kot z Franciszkowa Starego” s.4,5
- ↑ Bożena Miazga „Historia moich rodziców Władysławy i Stanisława Kot z Franciszkowa Starego” s.5
- ↑ a b Instytut Pamięci Narodowej--Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu. Oddział w Lublinie, Ruch ludowy w województwie lubelskim w latach 1944-1949, Lublin, ISBN 978-83-7629-598-5, OCLC 875639556.