Stanisław Marek (żołnierz)
Stanisław Marek (ur. 26 października 1920 w Żarnówce, zm. 31 stycznia 2024[2][3]) – porucznik[1] Batalionów Chłopskich, kawaler Krzyża Srebrnego Orderu Wojennego Virtuti Militari.
 porucznik
| |
| Data i miejsce urodzenia |
26 października 1920 |
|---|---|
| Data śmierci |
31 stycznia 2024 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1939–1945 |
| Siły zbrojne |
Organizacja Orła Białego |
| Jednostki |
oddział specjalny „Groń” |
| Stanowiska |
dowódca plutonu |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
      
| |
Życiorys edytuj
Syn Józefa (1882-1959) i Anny z domu Woźnej (1895-1962) (rolników). Członek Stronnictwa Ludowego i Związku Młodzieży Wiejskiej „Wici” (od 1936). We wrześniu 1939 zgłosił się ochotniczo do Wojska Polskiego. 12 października 1939 aresztowany przez Niemców, zwolniony pod koniec listopada tr. z obowiązkiem codziennego meldowania się na Gestapo. W tym samym miesiącu wstąpił do konspiracyjnej Organizacji Orła Białego. Od maja 1941 w strukturach Związku Walki Zbrojnej, należał również do Stronnictwa Ludowego „Roch”[a]. W tym okresie prowadził kurs dowódców plutonów oraz uczestniczył w akcjach sabotażowych w rejonie Przemyśla i Jarosławia (w oddziale Romana Kisiela „Sępa”). W maju 1941 przeszedł do Batalionów Chłopskich. W rejonie Makowa Podhalańskiego zorganizował oddział partyzancki, który był podporządkowany dowódcy VI Okręgu BCh - ppłk. Narcyzowi Wiatrowi. Stanisław Marek zajmował wówczas kolejno stanowiska zastępcy dowódcy plutonu i dowódcy plutonu w tym oddziale. Pełnił jednocześnie funkcję kierownika sekcji wywiadu na południową część powiatu wadowickiego[4].
We wrześniu 1944 objął stanowisko komendanta oddziału specjalnego Batalionów Chłopskich „Groń”, z którym przeprowadził wiele akcji dywersyjnych (w tym we współdziałaniu z Armią Krajową). Działał w Związku Młodzieży Polskiej. W lipcu 1944 za całokształt działalności konspiracyjnej odznaczony został przez Komendę Główną BCh Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari. Po wojnie pracował w spółdzielczości bankowej[4].
Żonaty z Genowefą z domu Bachul (działaczką ZHP, żołnierzem BCh)[5]. miał braci Józefa (1907-1919) i Jana (1923-1991) oraz siostrę Annę (ur. 1929)[1]. Został pochowany na cmentarzu parafialnym w Makowie Podhalańskim[6].
Odznaczenia edytuj
- Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
- Krzyż Walecznych (dwukrotnie)
- Złoty Krzyż Zasługi
- Brązowy Krzyż Zasługi z Mieczami
- Medal za Długoletnie Pożycie Małżeńskie (1999)[7]
- Medal „Za zasługi dla Ruchu Ludowego” im. Wincentego Witosa
Uwagi edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ a b c Jan Marek ↓.
- ↑ Odszedł Stanisław Marek, kawaler Krzyża Srebrnego Orderu Wojennego Virtuti Militari. Miał 104 lata [online], Sucha24, 6 lutego 2024 [dostęp 2024-02-08] (pol.).
- ↑ Paweł Szczotka, Zmarł ponad stuletni mieszkaniec z Żarnówki [online], Beskidzka24.pl – Regionalny Portal: Bielsko-Biała, Cieszyn, Żywiec, Czechowice, Sucha Beskidzka, Wadowice, 7 lutego 2024 [dostęp 2024-02-08] (pol.).
- ↑ a b Polak (red.) 1999 ↓, s. 71.
- ↑ Polak (red.) 1999 ↓, s. 71-72.
- ↑ Informacje w serwisie mogily.pl
- ↑ M.P. z 1999 r. nr 38, poz. 585
Bibliografia edytuj
- Bogusław Polak (red.): Kawalerowie Virtuti Militari 1792–1945. Konspiracja 1939-1945. T. 5/I. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999. ISBN 83-87424-98-6.
- Jan Marek dyrektor PLSP Nałęczów. [dostęp 2020-06-21].