Stanisława Sowińska
Stanisława Sowińska, ps. „Barbara”, „Natka” właśc. Necha Zalcman (ur. 4 kwietnia 1912 w Łodzi, zm. 24 listopada 2004) – polska działaczka komunistyczna, pisarka.
| |
| Imię i nazwisko urodzenia |
Necha Zalcman |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
4 kwietnia 1912 |
| Data śmierci |
24 listopada 2004 |
| Zawód, zajęcie |
działaczka partyjna, pisarka |
| Odznaczenia | |
 
| |
Życiorys edytuj
Pochodziła z łódzkiej rodziny robotniczej. Ukończyła siedem klas szkoły powszechnej. Pracowała w fabrykach włókienniczych i metalowych. Od 1934 roku działała w Komunistycznej Partii Polski, za co została uwięziona w latach 1938–1939. Ocalała z Zagłady w Horodyszczach i Baranowiczach. W 1942 przedostała się do Warszawy, gdzie działała w Polskiej Partii Robotniczej. Kierowniczka Sekretariatu Oddziału Informacji (wywiadu) Gwardii Ludowej, bliska współpracowniczka Mariana Spychalskiego[1]. Po wojnie funkcjonariuszka Głównego Zarządu Informacji Wojska Polskiego w latach 1946–1948.
W latach 1949–1954 ofiara czystki władz komunistycznych – w ramach walki z tzw. odchyleniem prawicowo-nacjonalistycznym, skazana i uwięziona w areszcie na ul. Rakowieckiej w Warszawie[2]. W czasie śledztwa nie dostarczyła informacji mogących stanowić podstawę do skazania Mariana Spychalskiego[3]. Została wypuszczona na wolność 8 grudnia 1954 roku[3].
Pracowała w Państwowym Wydawnictwie Naukowym[1]. W 1981 wyemigrowała do Francji, gdzie uzyskała azyl polityczny[1]. Tam też zmarła.
Opublikowała wspomnienia z okresu okupacji „Lata walki” (1946 w „Głosie Ludu”, 1948), zbiór wspomnień „Rozszumiały się wierzby” (1961, 1964), powieść „Kwiaty łódzkie” (1958), sztukę „Łęgi idą” („Teatr Ludowy” nr 4/1959), powieści podróżnicze „Wyprawa Armanda” (1959) i „Pod znakiem Trójzęba” (1969), wspomnienia z lat aresztowania w stalinowskim więzieniu „Gorzkie lata”[4].
Życie prywatne edytuj
Była żoną gen. Aleksandra Kokoszyna[5].
Ordery i odznaczenia edytuj
- Order Krzyża Grunwaldu III klasy[6]
- Medal za Warszawę 1939–1945 (17 stycznia 1946)[7]
- Złota Odznaka honorowa „Za Zasługi dla Warszawy” (1967)[8]
Przypisy edytuj
- ↑ a b c Władysław Bułhak. Donos wywiadu Gwardii Ludowej do gestapo na rzekomych komunistów i kryptokomunistów (wrzesień 1943 roku). „Pamięć i Sprawiedliwość”. 1, s. 412, 2008. ISSN 1427-7476.
- ↑ „Gorzkie lata. Z wyżyn władzy do stalinowskiego więzienia”, „dzieje.pl” [dostęp 2017-06-30] (pol.).
- ↑ a b Robert Spałek: Kierownictwo PZPR i MBP w poszukiwaniu „wroga wewnętrznego”. Wokół drogi do procesu Mariana Spychalskiego w latach 1948−1956 [w:] Kazimierz Krajewski, Tomasz Łabuszewski (red.) „Zwyczajny” resort. Studia o aparacie bezpieczeństwa 1944−1956. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, 2005, s. 508. ISBN 83-89078-79-1.
- ↑ Stanisława Sowińska, Gorzkie lata, 2017, ISBN 978-83-64476-72-3.
- ↑ Aleksander Kokoszyn – pierwszy szef Wojskowej Służby Wewnętrznej PRL na ipn.gov.pl
- ↑ Aleksander Mazur: Order Krzyża Grunwaldu 1943-1985. Warszawa: MON, 1988, s. 87
- ↑ M.P. z 1946 r. nr 26, poz. 43 „w pierwszą rocznicę wyzwolenia Warszawy zasłużonym w walce o wyzwolenie i odbudowę Stolicy (...)”.
- ↑ Dziennik Urzędowy Rady Narodowej m.st. Warszawy, nr 13, 15 sierpnia 1967, s. 1-2.
Bibliografia edytuj
- Bartosz Panek: Stanisława Sowińska. Ukarana idealistka. polskieradio.pl, 2017-06-15. [dostęp 2017-06-30]. (pol.).
- Stanisława Sowińska, red. Łukasz Bertram: Gorzkie lata. Z wyżyn władzy do stalinowskiego więzienia. Warszawa: KARTA, 2017, seria: Świadectwa XX wiek. ISBN 978-83-64476-72-3.