Stefan Żechowski
Stefan Żechowski (ur. 19 lipca 1912 w Książu Wielkim, zm. 28 października 1984 tamże)[1] – malarz, pastelista, rysownik, ilustrator, projektant znaczków pocztowych.
 Stefan Żechowski na rysunku Mariana Ruzamskiego (1937) | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
28 października 1984 |
| Narodowość | |
| Alma Mater |
Państwowa Szkoła Sztuk Zdobniczych i Przemysłu Artystycznego w Krakowie |
| Dziedzina sztuki |
malarstwo, grafika, literatura |
| Odznaczenia | |
| |
Życiorys
edytujBył najmłodszym synem Wincentego – ubogiego rzemieślnika i Florentyny. Miał trzech braci o imionach: Daniel, Wacław i Antoni – wszyscy zostali później kierownikami szkół powszechnych[2].
Naukę rozpoczął w Szkole Ludowej w Książu Wielkim. W 1922, już jako uczeń trzeciej klasy został uznany przez nauczycieli i kolegów za najlepszego rysownika w szkole[1]. W latach 1926–1927 po raz pierwszy jego ilustracje zostają opublikowane. Ukazały się w tygodniku dla dzieci i młodzieży „Płomyk”.
W 1929 dzięki przedstawionym gronu pedagogicznemu ilustracjom, został przyjęty z pominięciem egzaminu teoretycznego do Państwowej Szkoły Sztuk Zdobniczych i Przemysłu Artystycznego w Krakowie[1]. Ukończył ją w 1932. Również w 1929, zafascynowany osobą Stanisława Szukalskiego, wstąpił do założonej przez niego grupy artystycznej o nazwie Szczep Szukalszczyków Herbu Rogate Serce[1]. Przyjął tam imię „Ziemina z Książa”. W latach 1930–1936 brał udział w wystawach grupy. W 1936 ją opuścił.
W 1937 wykonał 37 ilustracji do powieści Motory Emila Zegadłowicza, która została skonfiskowana w październiku następnego roku przez Prokuraturę Krakowską pod zarzutem szerzenia pornografii[1]. Jemu samemu zaś zarzucano niemoralność i antypaństwowość.
Okupację niemiecką przeżył w Książu. W 1946 wstąpił do PPR. Pod koniec lat 40. przyjął z aprobatą doktrynę realizmu socjalistycznego. Malował portrety przywódców ruchu robotniczego oraz tworzył prace o charakterze propagandowym. W latach 50. zilustrował kilka powieści (m.in. Emila Zegadłowicza i Jerzego Żuławskiego) oraz zaprojektował szereg znaczków pocztowych poświęconych polskiej historii i kulturze.
W 1953 przeżył wstrząs związany z pożarem rodzinnego domu w Książu Wielkim. W pożarze spłonęło wiele jego prac, a także korespondencja i dziennik. W 1955 został odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi. W tym samym czasie podjął próby ilustrowania Dziadów oraz Ballad i romansów Adama Mickiewicza. W 1956 wycofał się z czynnego życia artystycznego. Tworzył dla siebie, głównym tematem jego obrazów stała się kobieta.
W 1981 Wydawnictwo Łódzkie wydało drukiem jego wspomnienia zatytułowane Na Jawie.
Zmarł po długiej i ciężkiej chorobie 28 października 1984 w Książu Wielkim[1]. Został pochowany na tamtejszym cmentarzu parafialnym. Jego grób został opatrzony napisem: „Śniłem swoją sztukę”.
Twórczość
edytujObrazy
edytujAutoportret, Pastuszek, Na strychu, Brat Daniel, Chopin i Mickiewicz, Słowacki i Mickiewicz, Spętanie, Faun żegnający miasto, Drabina odwagi, Stefan w lesie, Wnętrze Ziemi, Na torach, Sieroty w kanale, Ciężar istnienia, Siła brutalna, Portret mężczyzny, Egipska piękność, Portret młodej kobiety, Szał uniesień, Faun, Staruszka w okularach, Rembrandt ogląda straż nocną, Tołstoj – ostatnia droga, Odaliska, Portret, Sokrates i uczniowie, Artur i Wanda, Wiosenka
Publikacje
edytuj- Stefan Żechowski, Na Jawie, Łódź 1981
- Stefan Żechowski, Album rysunków do „Motorów” Emila Zegadłowicza, Beskidzka Oficyna Wydawnicza (BTSK), 1986
- Śniłem swoją sztukę • Malarstwo i rysunek Stefana Żechowskiego, katalog wystawy w Pałacu Krzysztofory, Kraków 2002
- Emil Zegadłowicz, Stefan Żechowski, Marian Ruzamski, Korespondencja 1936-1937, tom 1, pod red. Mirosława Wójcika, Kielce 2002
- Emil Zegadłowicz, Stefan Żechowski, Marian Ruzamski, Korespondencja 1938-1944, tom 2, pod red. Mirosława Wójcika, Kielce 2002
Znaczki pocztowe
edytuj- Zabytki architektury (seria nr kat. 410), 1946
- 7. rocznica obrony Poczty Polskiej w Gdańsku, 1946
- W 50-lecie ruchu ludowego (seria), 1946
- Kultura Polska (dwie serie – wyd. I i II ), 1947
- Świat pracy (seria, nr kat. 337–228, 340), 1947
- Kultura Polska (seria – wyd. z dopłatą na cele społeczne), 1948
- Centaur – wydanie na przesyłki lotnicze (seria), 1948
- 100–lecie Wiosny Ludów (seria, nry kat. 451–453), 1948
Kartki pocztowe
edytuj- Polskie Towarzystwo Tatrzańskie (seria, nr Cp 101), 1947
- Wydanie prowizoryczne karty nr Cp 101 (nr Cp 117), 1949
Odznaczenia i nagrody
edytuj- Złoty Krzyż Zasługi, 1955
- Nagroda kieleckiego miesięcznika „Przemiany” za całokształt twórczości
Upamiętnienie
edytuj- W 1977 powstał o nim film telewizyjny pt. Pustelnik.
- Książka Ryszarda Wójcika, Kusiciel Demonów • Opowieść o Stefanie Żechowskim, wyd. Towarzystwo Reklamowe Tilosz i S-ka, 2001
- Od 2002 szkoła podstawowa w Książu Wielkim nosi imię Stefana Żechowskiego.
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f Stefan Żechowski. Galeria Esta. [dostęp 2024-01-26]. (pol.).
- ↑ Kalendarium z życia i twórczości Stefana Żechowskiego. ujaksy.pl. [dostęp 2024-01-26]. (pol.).
Bibliografia
edytuj- Stefan Żechowski, Galeria Esta
- Kalendarium z życia i twórczości Stefana Żechowskiego, ujaksy.pl
Linki zewnętrzne
edytuj- Galeria. artandbusiness.onet.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-11-22)].
- Galeria. poema.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-03-21)].
- kzp – Katalog Znaków Pocztowych