Stefania Skwirowska

polska bibliotekarka

Stefania Maria Skwirowska (ur. 27 września 1923 w Warszawie, zm. 15 marca 2019 tamże) – polska bibliografka, bibliotekarka w Bibliotece Narodowej i Bibliotece Teologicznej „Bobolanum” w Warszawie, harcerka, żołnierz Armii Krajowej, uczestniczka Powstania Warszawskiego, działaczka NSZZ „Solidarność”.

Stefania Skwirowska
Data i miejsce urodzenia

27 września 1923
Warszawa

Data i miejsce śmierci

15 marca 2019
Warszawa

Zawód, zajęcie

bibliotekarz

Odznaczenia
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Warszawski Krzyż Powstańczy Krzyż Armii Krajowej Krzyż Pamiątkowy Akcji „Burza” Odznaka pamiątkowa Akcji „Burza” Odznaka „Weteran Walk o Wolność i Niepodległość Ojczyzny” Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”
Nagrobek Stefanii Skwirowskiej na Cmentarzu Bródnowskim w Warszawie

Życiorys

edytuj

Urodziła się 27 września 1923 roku w Warszawie[1]. Przed wybuchem II wojny światowej rozpoczęła naukę w Żeńskim Liceum i Gimnazjum im. Anieli Wereckiej przy ulicy Foksal w Warszawie. Naukę kontynuowała na tajnych kompletach, gdzie uzyskała maturę. W latach 1943–1944 studiowała tajnie historię na podziemnym Uniwersytecie Warszawskim. Studia kontynuowała w latach 1945–1948, kończąc je uzyskaniem w 1950 roku dyplomu magistra filozofii w zakresie historii[2].

1 sierpnia 1946 roku rozpoczęła pracę w Bibliotece Narodowej (BN), początkowo w Dziale Uzupełniania Zbiorów, następnie w Dziale Druków Nowszych. Po ukończeniu w 1948 roku kursu dla bibliotekarzy naukowych zorganizowanego przez BN, a w 1950 roku – kursu bibliograficznego, zorganizowanego przez Ministerstwa Oświaty, 1 stycznia 1951 roku została zastępcą kierownika Działu Bibliografii Bieżącej Specjalistycznej w Instytucie Bibliograficznym BN. Od 1953 do 1983 roku (do emerytury) kierowała tym Działem, przekształconym w Zakład Bibliografii Zawartości Czasopism. W 1956 roku została kustoszem, w 1966 roku – kustoszem dyplomowanym, a w 1972 roku – starszym kustoszem dyplomowanym.

Od początku pracy zawodowej zajmowała się praktycznie i teoretycznie spisami bibliograficznymi, zwłaszcza bieżącą bibliografią narodową artykułów z czasopism („Bibliografia Zawartości Czasopism”) i wydawnictw ciągłych („Bibliografia Czasopism i Wydawnictw Zbiorowych”) oraz bibliografiami specjalnymi, m.in. druków wydawanych poza cenzurą (podziemnych). Doskonaliła metodykę bibliograficzną. Zaangażowana była także w prace nad automatyzacją bibliografii. W latach 1983–1992 pracowała w Bibliotece Teologicznej „Bobolanum” w Warszawie. Pod auspicjami Papieskiego Instytutu Studiów Kościelnych w Rzymie rozpoczęła prace nad gromadzeniem materiałów do wydawnictwa Bibliografia dell’Archivo Vaticano, co wiązało się z czasowym pobytem w Rzymie. Zebrane materiały opublikowane zostały w 2000 roku jako Bibliografia źródeł watykańskich cytowanych w polskich periodykach 1946–1990. W 1993 roku została ponownie zatrudniona w BN, początkowo w Zakładzie Uzupełniania Zbiorów, następnie w Instytucie Bibliograficznym. W 1994 roku podjęła pracę nad Bibliografią niezależnych wydawnictw ciągłych z lat 19761990. Książka otrzymała Nagrodę Naukową SBP im. Adama Łysakowskiego za rok 2001.

W latach 2005–2011 pracowała w BN jako wolontariuszka, uzupełniając i weryfikując bazę danych czasopism podziemnych.

Działalność społeczna

edytuj

Od 1937 do 1942 roku była harcerką X Warszawskiej Żeńskiej Drużyny Harcerskiej. W 1942 roku została przydzielona do V Obwodu (Mokotów) Warszawskiego Okręgu Armii Krajowej jako łączniczka wywiadu wojskowego (pseudonim „Lutyk”)[3]. Dowódca „Czarny” (Witold Krassowski) zarejestrował Stefanię fikcyjnie jako pracowniczkę szpitala dla zakaźnie chorych przy ul. Chocimskiej. Po wybuchu powstania warszawskiego została łączniczką kompanii O 2 ppor. „Misiewicza” batalionu „Olza” pułku „Baszta”. Po upadku powstania znalazła się w obozie przejściowym w Pruszkowie, skąd dostała się do miejscowości Błonie pod Warszawą. Jej matka, brat Stanisław (pseudonim „Prus”) z żoną zostali wywiezieni do Austrii, gdzie brat zmarł. W czerwcu 1945 roku wróciła ze swoim dowódcą Witoldem Krassowskim do pracy w szpitalu zakaźnym w Warszawie. Od września 1945 do maja 1946 roku była zatrudniona w PCK Okręgu Warszawskiego[4].

W 1980 roku była członkiem założycielem NSZZ „Solidarność” w BN, sekretarzem i wiceprzewodniczącą Komisji Zakładowej. W 1981 roku była jedną z organizatorek strajku w BN[1][5]. Działała aktywnie na rzecz środowiska kombatantów Armii Krajowej. Była członkiem Środowiska Żołnierzy Pułku AK „Baszta” oraz członkiem Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej Okręgu Warszawa. Śledziła losy swoich koleżanek i kolegów z AK, była z nimi w kontakcie.

Zmarła 15 marca 2019 roku w Warszawie[1]. Pochowana została na Cmentarzu Bródnowskim w Warszawie (kwatera 46 C, rząd 6, grób 16)[6].

Odznaczenia

edytuj

Zestawienie zostało opracowane na podstawie Federowicz 2023 ↓, s. 293:

Ważniejsze publikacje

edytuj

Zestawienie zostało opracowane na podstawie Katalog 2023 ↓:

  • Bibliografia niezależnych wydawnictw ciągłych z lat 1976-1990. Warszawa: Biblioteka Narodowa, 2001 [współaut. Joanna Podurgiel].
  • Bibliografia źródeł watykańskich cytowanych w polskich periodykach 1946-1990: Archivum Secretum Vaticanum, Archiwa Stolicy Apostolskiej poza Archivum Secretum Vaticanum, Bibliotheca Apostolica Vaticana: manuskrypty. Oprac. zespół, kierownictwo i red. Stefania Skwirowska; przy współpr. Ewy Poleszak i Grażyny Federowicz. Rzym; Warszawa: Papieski Instytut Studiów Kościelnych, 2000.
  • Bibliographie des travaux des historiens polonais en langues étrangères parus dans les années 1945-1968. Wrocław: Zakład Nar. im. Ossolińskich, 1971.
  • Bibliographie des travaux des historiens polonais en langues étrangères, parus dans les années 1969-1973. „Acta Poloniae Historica”, 1975.
  • Bibliographie des travaux des historiens polonais, parus en langues étrangeres dans les années 1979-1982. „Acta Poloniae Historica”, 1984.
  • Jan Paweł II poza cenzurą PRL: bibliografia 1976-1989. Rzym: Fundacja Jana Pawła II. Ośrodek Dokumentacji Pontyfikatu, 1996, [współaut. Anna Sitarska].
  • Stan i kierunki rozwoju „Bibliografii Zawartości czasopism” jako członu bibliografii narodowej, [w:] Badanie potrzeb użytkowników Bibliografii Zawartości Czasopism. Materiały z konferencji, Warszawa 11-12 października 1973. Warszawa: Biblioteka Narodowa, 1977, s. 7-28.

Przypisy

edytuj

Bibliografia

edytuj