Strażnica WOP Żarka
Strażnica Wojsk Ochrony Pogranicza Żarka – zlikwidowany podstawowy pododdział graniczny Wojsk Ochrony Pogranicza pełniący służbę graniczną na granicy polsko-niemieckiej.
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie |
1945 |
| Rozformowanie |
przed lipcem 1983 |
| Tradycje | |
| Rodowód |
18 strażnica WOP |
| Organizacja | |
| Dyslokacja | |
| Formacja | |
| Podległość | |
Formowanie i zmiany organizacyjne
edytujStrażnica została sformowana w 1945 w strukturze 4 komendy odcinka Zgorzelec jako 18 strażnica WOP[1][2] o stanie 56 żołnierzy. Kierownictwo strażnicy stanowili: komendant strażnicy, zastępca komendanta do spraw polityczno-wychowawczych i zastępca do spraw zwiadu. Strażnica składała się z dwóch drużyn strzeleckich, drużyny fizylierów, drużyny łączności i gospodarczej. Etat przewidywał także instruktora do tresury psów służbowych oraz instruktora sanitarnego[3].
Jesienią 1946 przeniesiono strażnicę z Pieńska do Żarki[4]. W 1947 została przeformowana na strażnicę II kategorii[5] – 43 wojskowych[6].
W związku z reorganizacją oddziałów WOP, 24 kwietnia 1948 18 strażnica OP Żarka została włączona w struktury 18 batalionu Ochrony Pogranicza, a 1 stycznia 1951 84 batalionu WOP w Zgorzelcu. Od 15 marca 1954 wprowadzono nową numerację strażnic na poziomie krajowym[a], a strażnica otrzymała nr 23[8] W 1956 rozpoczęto numerowanie strażnic na poziomie brygady. Strażnica I kategorii Żarka miała nr 23 w 8 Brygadzie Wojsk Ochrony Pogranicza[9]. W 1960, po kolejnej zmianie numeracji, strażnica posiadała numer 5 i zakwalifikowana była do kategorii II w 8 Łużyckiej Brygadzie WOP[9]. W 1964 strażnica WOP nr 4 Żarka uzyskała status strażnicy lądowej i zaliczona została do II kategorii[9]. W lipcu 1983 była strażnicą ćwiczebną.
Wiosną 1987 ze Zgorzelca został przeniesiony do Żarki nad Nysą Ośrodek Tresury Psów Służbowych WOP i funkcjonował w obiekcie po byłej strażnicy do 15 maja 1991. Od 16 maja 1991 przemianowany w Ośrodek Tresury Psów Służbowych Straży Granicznej[10].
Wydarzenia
edytuj- 1968 – na odcinku Łużyckiej Brygady WOP w miejscowości Żarka doszło do spotkania komendantów hufców przygranicznych. To właśnie na tym spotkaniu po raz pierwszy użyto nazwy „Harcerska Służba Graniczna”. Oficjalne zaś ramy do powołania tej specjalności dało porozumienie Dowództwa WOP i Głównej Kwatery ZHP[11].
Strażnice sąsiednie
edytuj
- 17 strażnica WOP Zgorzelice ⇔ 19 strażnica WOP Penzig – 1946
- 17 strażnica OP Zgorzelec ⇔ 18a strażnica OP Pieńsk – 1949
- 22 strażnica specjalna WOP Zgorzelec ⇔ 24 strażnica WOP Pieńsk I kat. – 1956
- 6 strażnica WOP Zgorzelec I kat ⇔ 4 strażnica WOP Pieńsk II kat. – 1.01.1960
- 5 strażnica WOP Zgorzelec lądowa I kat. ⇔ 3 strażnica WOP Pieńsk lądowa II kat. – 01.01.1964.
Komendanci/dowódcy strażnicy
edytujUwagi
edytuj- ↑ Rozkaz dowódcy Wojsk Ochrony Pogranicza nr 04 z 22 lutego1954[7].
- ↑ Rozkaz personalny dowódcy WOP nr 054 z 19.10.1946 (Rozkazy personalne D WOP ↓).
Przypisy
edytuj- ↑ Historia Łużyckiej Brygady WOP k. 53–54 ↓.
- ↑ Wykazy dyslokacyjne WOP 1946 ↓.
- ↑ Dominiczak 1985 ↓, s. 46.
- ↑ Historia ŁBWOP ↓.
- ↑ Historia ŁBWOP ↓, s. 57.
- ↑ Zaręba 2008 ↓, s. 100.
- ↑ Prochwicz 2011 ↓, s. 207.
- ↑ Dyslokacja jednostek WOP 1954 ↓, k.3.
- ↑ a b c Wykazy dyslokacyjne WOP ↓.
- ↑ OSS SG w Lubaniu ↓.
- ↑ Harcerska Służba Graniczna. [w:] Biuletyn Hufca ZHP Lubań 1/2019 [on-line]. issuu.com. [dostęp 2021-06-11]. (pol.).
- ↑ Historia ŁBWOP ↓, s. 118.
- ↑ Skowroński 2010 ↓.
Bibliografia
edytuj- Henryk Dominiczak: Zarys historii Wojsk Ochrony Pogranicza 1945–1985. Warszawa: Wojskowa Drukarnia w Łodzi, 1985.
- Grzegorz Zaręba. Przyczyny reorganizacji WOP w latach 1946–1948. „Biuletyn Centralnego Ośrodka Straży Granicznej”. 3/08, 2008. Koszalin: Centralny Ośrodek Straży Granicznej. ISSN 1429-2505.
- Janusz Skowroński: „Łużyce nieznane. Tajemnice Lubania”, Skryty, małomówny. Porozmawiać koniecznie!, Warszawa, wyd. II zm.. nickt.pl, 2010. [dostęp 2021-05-28]. (pol.).
- Jerzy Prochwicz: Wojska Ochrony Pogranicza 1945–1965. Piotrków Trybunalski: Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie, 2011. ISBN 978-83-7726-027-2.
- Historia Ośrodka Tresury Psów Służbowych Straży Granicznej. oss.strazgraniczna.pl, 2009-09-24. [dostęp 2015-03-14].
- Archiwum Straży Granicznej, zespół arch. D WOP sygn. 217/143 k. 120–121. Wykazy dyslokacyjne WOP 1946.
- Archiwum Straży Granicznej, Historia Łużyckiej Brygady WOP 1945–1991.
- Archiwum Straży Granicznej. Rozkazy personalne dowódcy Wojsk Ochrony Pogranicza..
- Archiwum Straży Granicznej. Wykazy dyslokacyjne jednostek i pododdziałów Wojsk Ochrony Pogranicza.
- Praca zbiorowa. Historia Łużyckiej Brygady WOP.
- Archiwum SGr., zespół archiwalny DWOP, sygn. 1284/200, Struktury organizacyjno-dyslokacyjne. Dyslokacja jednostek Wojsk Ochrony Pogranicza z 8 kwietnia 1954.