Strusowie z Podlasia
 |
Ten artykuł od 2023-01 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł. |
Strusowie (Strussowie) – ród szlachecki herbu Podkowa i Krzyż (Jastrzębiec) w historycznej ziemi drohickiej.
Historia edytuj
Najstarsza wzmianka o tej rodzinie pochodzi z roku 1468 za panowania Kazimierza IV Jagiellończyka, w której to wzmiance: „szlachetni synowie nieżyjącego Wita ze Strussów posiadają po swoim ojcu dziedzictwo w Strussach oraz dzierżą je tak jak ojciec i spełniają z niego posługi należne władcy”[1]. Wydaje się, że ów Wit był najstarszym znanym przedstawicielem rodu w ziemi drohickiej. Brak wcześniejszych źródeł historycznych nie pozwala jednoznacznie określić skąd pierwszy Strus (Struss) przybył na Podlasie i założył gniazdo rodowe Strussy (dziś Strusy w pow. siedleckim). Według rodzinnej legendy przytoczonej przez badacza regionalnego Edwarda Podniesińskiego protoplastą rodziny miał być Niemiec z Bawarii o nazwisku Straus, który otrzymał nadanie ziemskie jeszcze w XIV wieku od księcia mazowieckiego Janusza Starszego. Inną prawdopodobną okolicznością jest osadzenie protoplasty rodu w ziemi drohickiej przez Wielkiego Księcia Litewskiego Witolda[1]. Jednak niezależnie od korzeni Strusowie są staropolskim rodem szlacheckim co najmniej od 550 lat.
Najstarszym zachowanym dokumentem świadczącym o przynależności herbowej jest Deductio Nobilitatis[1] z roku 1608, w którym wymienia się godło rodu, Podkowę y Krzyż. Wprawdzie część polskich herbów również zawiera elementy podkowy i krzyża („ućwieczony” na podkowie lub ułamany), ale tylko Jastrzębiec charakteryzuje się wizerunkiem odwróconej podkowy z krzyżem kawalerskim w środku bez żadnych innych dodatków (na błękitnej tarczy). Jednakże ośmiu Strusów zostało przez urząd Heroldii Królestwa Polskiego w latach 1841–1857 zapisanych do Ksiąg Szlacheckich w guberni augustowskiej i guberni lubelskiej z herbem Korczak[2], którym pieczętowała się rodzina Strusiów (Strusów) z Podola.
Wskutek koligacji z innymi szlacheckimi rodami, tudzież zakupem ziemi poza gniazdem rodowym, Strusowie rozprzestrzenili się po wielu parafiach ziemi drohickiej i szerszego Podlasia, a zdaniem niektórych badaczy genealogii za sprawą Feliksa Strussa de Popławy zawędrowali w okolicach roku tysiąc sześćsetnego również do ziemi łukowskiej w północnej części dzisiejszego województwa lubelskiego.
Przypisy edytuj
- ↑ a b c Robert Wiraszka, Tomasz Jaszczołt: Strus: dzieje podlaskiej rodziny herbu Jastrzębiec. Warszawa: Wydawca: Przedsiębiorstwo Budowlane Konstanty Strus, 2014. ISBN 978-83-93930-60-9.
- ↑ Elżbieta Sęczys: Szlachta guberni augustowskiej, lubelskiej i radomskiej wylegitymowana w Królestwie Polskim w latach 1836–1861. Warszawa: Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych, 2018, s. 415. ISBN 978-83-65681-36-2.
Bibliografia edytuj
- Marek Woliński, Herbarz szlachty łukowskiej, CKH, 2019
- Robert Wiraszka, Tomasz Jaszczołt: Strus: dzieje podlaskiej rodziny herbu Jastrzębiec. Warszawa: Wydawca: Przedsiębiorstwo Budowlane Konstanty Strus, 2014. ISBN 978-83-93930-60-9.
Linki zewnętrzne edytuj
- Strusowie ze Strus. – serwis internetowy poświęcony Strusom z Podlasia, zawierający m.in. kilkaset wypisów z dokumentów Sądu Ziemskiego w Drohiczynie oraz skanów dokumentów źródłowych.