Strzępiak kosmkowaty

Strzępiak kosmkowaty (Inocybe flocculosa Sacc.) – gatunek grzybów z rodziny strzępiakowatych (Inocybaceae)[1].

Strzępiak kosmkowaty
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

pieczarkowce

Rodzina

strzępiakowate

Rodzaj

strzępiak

Gatunek

strzępiak kosmkowaty

Nazwa systematyczna
Inocybe flocculosa Sacc.
Syll. fung. (Abellini) 5: 768 (1887)

Systematyka i nazewnictwo

edytuj

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Inocybe, Inocybaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Niektóre synonimy naukowe[2]:

  • Agaricus flocculosus Berk. 1836
  • Inocybe crocifolia Herink 1954
  • Inocybe flocculosa var. abjecta (P. Karst.) R. Heim 1931
  • Inocybe flocculosa var. ampullaceocystis Bizio & Consiglio 2005
  • Inocybe flocculosa var. crocifolia (Herink) Kuyper 1986
  • Inocybe flocculosa Sacc. 1887, var. flocculosa
  • Inocybe gausapata Kühner 1955
  • Inocybe geraniolens Bon & Beller 1976
  • Inocybe subtigrina Kühner 1955

Nazwę polską podał Andrzej Nespiak w 1990 r[3].

Morfologia

edytuj
Kapelusz

Średnica 2-4 (6) cm, kształt początkowo półkulisty, później płasko rozpostarty z niewielkim garbkiem. Brzeg początkowo podwinięty, potem prosty i poszarpany. Zasnówka znika dość szybko. Powierzchnia młodych owocników filcowato-włóknista o orzechowobrązowej barwie, u starszych staje się włóknisto-lejkowata lub pasemkowata z dużymi łuskami na brzegu kapelusza, a pierwotna barwa utrzymuje się tylko na szczycie kapelusza, brzegi jaśnieją[4].

Blaszki

Przyrośnięte do trzonu, mieszane (oprócz blaszek kompletnych występują międzyblaszki). Początkowo są białawe, potem szaroochrowe, w końcu jasnobrązowe. Ostrza słabo orzęsione[4].

Trzon

Wysokość 2-5 cm, grubość 0,3-0,5 cm. Powierzchnia początkowo biaława, potem o barwie wosku, czasami jasno czerwonobrązowawa. Jest kosmkowato orzęsiony, a w dolnej części pokryty przylegającymi włókienkami[4].

Miąższ

Białawy, powyżej blaszek występuje w nim hialinowa pręga. Ma kwaskowaty smak[4].

Cechy mikroskopowe;

Zarodniki o rozmiarach 7,7–9,4 × 5,1–5,5 μm. Wysmukłe, butelkowate cheilocystydy i pleurocystydy mają ściany o grubości do 1,7 μm, a niektóre z nich główkę kryształków na szczycie. Kaulocystydy mają rozmiar 35–85 × 13–18 μm, są podobne w kształcie do cheilo- i pleurocystyd, ale mają cieńszą ścianę[4].

Występowanie

edytuj

Notowany jest w Ameryce Północnej, Europie, Japonii, na wyspach Kanaryjskich i w południowej Australii[5]. W piśmiennictwie naukowym na terenie Polski opisano wiele jego stanowisk[3].

Rośnie na ziemi w lasach liściastych i iglastych, wzdłuż dróg polnych, rzadziej w parkach, na śmietniskach. Obserwowano występowanie pod olszami, bukami, świerkami, sosnami, topolami, dębami, wierzbami i lipami. Preferuje gleby wapienne[3].

Znaczenie

edytuj

Grzyb mikoryzowy[3]. Jak wszystkie niemal strzępiaki jest trujący[4]

Gatunki podobne

edytuj

Jest kilka podobnych gatunków strzępiaków: strzępiak torfowiskowy (Inocybe proximella), strzępiak poszarpany (Inocybe lacera), strzępiak wełnisty (Inocybe lanuginosa). Różnią się niewiele barwą oraz szczegółami w budowie łusek i włókienek pokrywających kapelusz i trzon[6].

Przypisy

edytuj
  1. a b Index Fungorum. [dostęp 2016-10-20]. (ang.).
  2. Species Fungorum. [dostęp 2013-11-12]. (ang.).
  3. a b c d Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
  4. a b c d e f Andrzej. Nespiak: Grzyby. Tom XIX. Strzępiak (Inocybe). Warszawa – Kraków: PWN, 1990. ISBN 83-01-08749-8.
  5. Discover Life Maps. [dostęp 2016-01-10].
  6. Pavol Škubla: Wielki atlas grzybów. Poznań: Elipsa, 2007. ISBN 978-83-245-9550-1.