Suinamorpha

klad ssaków parzystokopytnych

Suinamorphaklad ssaków parzystokopytnych obejmujący świniokształtne wraz z taksonami bliższymi im, niż innym współczesnym ssakom.

Suinamorpha
Ilustracja
świnia domowa
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ssaki

Podgromada

żyworodne

Infragromada

łożyskowce

Nadrząd

kopytne

(bez rangi) Artiodactylamorpha
Rząd

parzystokopytne

(bez rangi) Suinamorpha

Taksonu Suinamorpha nie wyróżnia Polskie Nazewnictwo Ssaków Świata. Dzieli ono rząd parzystokopytnych na podrzędy. Pierwszy z nich to właśnie świniokształtne, do których zaliczają się świniowate[1], pekariowate[2] i hipopotamowate. Następny podrząd wielbłądokształtnych tworzy rodzina wielbłądowatych. Trzeci podrząd to właśnie przeżuwacze (kanczylowate[3], piżmowcowate, jeleniowate[4], widłorogowate, żyrafowate[5], wołowate[6]). Ta tradycyjna systematyka nie uwzględnia odkryć z końca XX wieku, zapoczątkowanych poszukiwaniami lądowych przodków waleni[7]. Hipotezy lokujące je wśród ssaków przypominających niedźwiedzie[8] bądź Mesonychia[7] zostały obalone. Badania genetyczne z 1994, wykonane przez Graura i Higginsa[9] oraz przez Irwina i Árnasona[10] dowiodły bliskiego pokrewieństwa waleni i przeżuwaczy[9] oraz bliskiego pokrewieństwa waleni i hipopotamowatych[10], co potwierdziły badania przeprowadzane w kolejnych latach, m.in. przez zespoły Gatesy’ego[11] i Arnasona[12]. W efekcie hipopotamowate połączono z waleniami w kladzie Whippomorpha, ten zaś wraz z przeżuwaczami w Cetruminantia. Wedle pracy Waddella i współpracowników, która zaproponowała te nazwy, Cetruminantia dalej razem ze świniowatymi tworzyła grupę Artiofabula[13]. Powyższy pogląd można by przedstawić na następującym kladogramie:


Tylopoda


Artiofabula

Suidae


Cetruminantia

Ruminantia


Whippomorpha

Cetacea



Hippopotamidae





Kladogram (na podstawie Spaulding, O’Leary, Gatesy, 2009[14])

Systematykę w dalszym ciągu rozwijali inni uczeni. W 2009 Michelle Spaulding, Maureen A. O'Leary, John Gatesy opublikowali pracę, w której podjęli próbę uporządkowania parzystokopytnych wraz z zaliczanymi doń waleniami. Przeprowadzone badania doprowadziły ich jednak do wniosków innych, niż wyżej cytowane. W szczególności nie stwierdzili, by krewni świń i Cetruminantia tworzyły grupy siostrzane, względem których wielbłądokształtne miałyby być grupą zewnętrzną. Zamiast tego wyróżnili w parzystokopytnych 4 duże klady pozostające w politomii. Jednym z nich są właśnie Suinamorpha, definiowane jako klad typu stem, zawierający w sobie odpowiadający mu klad typu node: świniokształtne (Suina). Te ostatnie zdefiniowali jako dzik euroazjatycki + pekariowiec obrożny, Suinamorpha natomiast (czerpiące swą nazwę od Suina, podobne rozwiązanie zastosowali Spaulding i współpracownicy jeszcze w kilku przypadkach związanych ze sobą kladów typów node i stem) jako świniokształtne wraz z tymi taksonami, które są bliżej spokrewnione ze współczesnymi świniokształtnymi, niż z jakimkolwiek innym współczesnym taksonem[14].

W obrębie Suinamorpha najbardziej bazalnym taksonem jest Perchoerus, następnie siostrzany w stosunku do niego klad dzieli się na 3 taksony: jednym z nich jest wspomniany już pekariowiec, drugim wymarły Xenohyus, ostatnim rodzina świniowatych[14].

Przypisy

edytuj
  1. Cichocki i in. 2015 ↓, s. 167.
  2. Cichocki i in. 2015 ↓, s. 168.
  3. Cichocki i in. 2015 ↓, s. 169.
  4. Cichocki i in. 2015 ↓, s. 171.
  5. Cichocki i in. 2015 ↓, s. 176.
  6. Cichocki i in. 2015 ↓, s. 177.
  7. a b J.G.M. Thewissen, Williams, E. M. The Early Radiation of Cetacea (Mammalia): Evolutionary Pattern and Developmental Correlations. „Annual Review of Ecology and Systematics”. 33 (1), s. 73–90, 2002. DOI: 10.1146/annurev.ecolsys.33.020602.095426. 
  8.   J.G.M. Thewissen, Sunhil Bajpai. Whale Origins as a Poster Child for Macroevolution. „BioScience”. 51 (12), s. 1037, 2001. DOI: 10.1641/0006-3568(2001)051[1037:WOAAPC]2.0.CO;2. 
  9. a b Dan Graur & Desmond G. Higgins. Molecular evidence for the inclusion of cetaceans within the order Artiodactyla.. „Molecular Biology and Evolution”. 11, s. 357–364, 1994. (ang.). 
  10. a b David M. Irwin, Úlfur Árnason. Cytochrome b gene of marine mammals: Phylogeny and evolution. „Journal of Mammalian Evolution”. 2, s. 37–55, 1994. Springer Link. (ang.). 
  11. John Gatesy, Cheryl Hayashi, Mathew A. Cronin & Peter Arctander. Evidence from milk casein genes that cetaceans are close relatives of hippopotamid artiodactyls. „Molecular Biology and Evolution”. 13, s. 954–963, 1996. DOI: 10.1093/oxfordjournals.molbev.a025663. (ang.). 
  12. Ulfur Arnason, Anette Gullberg, Solveig Gretarsdottir, Björn Ursing, Axel Janke. The Mitochondrial Genome of the Sperm Whale and a New Molecular Reference for Estimating Eutherian Divergence Dates. „Journal of Molecular Evolution”. 50, s. 569–578, 2000. DOI: 10.1007/s002390010060. (ang.). 
  13. Peter J. Waddell, Norihiro Okada, Masami Hasegawa. Towards resolving the interordinal relationships of placental mammals. „Systematic Biology”. 48 (1), s. 1–5, 1999. Society of Systematic Biologists. ISSN 1076-836X. (ang.). 
  14. a b c Michelle Spaulding, Maureen A. O'Leary, John Gatesy. Relationships of Cetacea (Artiodactyla) Among Mammals: Increased Taxon Sampling Alters Interpretations of Key Fossils and Character Evolution. „PLoS One”. 4 (9), 2009. DOI: 10.1371/journal.pone.0007062. (ang.). 

Bibliografia

edytuj