Szkoła Zosimaia
Szkoła Zosimaia (gr. Ζωσιμαία Σχολή, Zosimaía Scholí) z Janiny (w Epirze) - jedna z najważniejszych greckich instytucji edukacyjnych średniego szczebla w ostatnim okresie rządów osmańskich w regionie (1828-1913). Zosimaia została założona w 1828 roku przez braci Zosima i nadal funkcjonuje jako szkoła średnia zgodnie z rozporządzeniem greckiego Ministerstwa Edukacji.
| średnia | |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Adres |
Δομπόλη 30 ΤΚ: 45332, Ιωάννινα |
| Data założenia |
1828 r. |
| Dyrektor |
Kalliopi Stavrou (gr. Καλλιόπη Σταύρου) |
| Wicedyrektorzy |
Christos Poulios (gr. Χρήστος Πούλιος) |
Położenie na mapie Grecji  | |
 39°40′09,912″N 20°51′04,871″E/39,669420 20,851353
| |
| Strona internetowa | |
Historia edytuj
Założenie szkoły edytuj
W latach greckiej wojny o niepodległość (1821–1830) i gdy konflikty wciąż szalały w regionie Epiru, Janina, miasto słynące z kulturowego i edukacyjnego zaplecza, które było głównym ośrodkiem greckiego oświecenia na krótko podupadło.
Wówczas pięciu braci Zosima, którzy wyemigrowali do Rosji i odnieśli sukces jako kupcy, postanowiło wnieść znaczący wkład w rozwój swojej ojczyzny, sponsorując założenie nowej instytucji edukacyjnej. Szkoła Zosimaia powstała w 1828 roku i początkowo funkcjonowała jako szkoła czteroklasowa. Komitet Szkolny Janiny, organizacja odpowiedzialna za zarządzanie miejską instytucją edukacyjną, przejął pełną odpowiedzialność za zarządzanie Zosimaia, przy wsparciu finansowym rodziny Zosima. Wraz ze szkołą powstała także biblioteka[1].
Podstawowymi przedmiotami w pierwszym okresie działania szkoły były: greka, łacina, włoski i francuski. Uczono innych przedmiotów, zwanych „innymi naukami”[2]. Uczniowie uczyli się w czterech budynkach na terenie miasta Janina[3].
Szkoła w czasach administracji Anastasiosa Sakellariosa, 1833-1862 edytuj
W 1833 r. Anastasios Sakellarios z Zagori, były uczeń Athanasiosa Psalidasa[4] – wybitnego intelektualisty greckiego oświecenia i doradcy Ali Paszy – został dyrektorem Zosimai. W 1840 r. do programu edukacyjnego szkoły dodano jeszcze trzy klasy.
Wraz z administracją Sakellariosa Zosimaia stała się jedną z najważniejszych szkół greckojęzycznych w świecie osmańskim. Większość studentów pochodziła z Epiru, ale było też wielu ze społeczności greckich w całym Imperium Osmańskim, m.in. z Rumelii Wschodniej. Zdarzały się również transfery uczniów z innych znaczących szkół, takich jak Greckie Prawosławne Liceum Phanar (gr. Μεγάλη του Γένους Σχολή), zwanym Wielką Szkołą Narodu w ówczesnym Konstantynopolu. Ponadto wielu Turków i Albańczyków również uczęszczało do Zosimaia: po ukończeniu nauki, niektórzy stali się ważnymi osobistościami w swoich krajach[5][6][7].
Za rządów Sakellariosa liczba uczniów sięgnęła 400. Większość absolwentów Zosimai albo kontynuowała studia, głównie na Uniwersytecie Ateńskim, albo zostawała nauczycielami w jednej z greckich szkół na Półwyspie Bałkańskim. W 1860 r., ze względu na wysoki prestiż szkoły, Uniwersytet Ateński zezwolił absolwentom Zosmaia na wstęp bez egzaminów[2]. Jednak w 1862 r. Sakellarios zrezygnował ze stanowiska w wyniku nieporozumień z innymi urzędnikami szkolnymi Ioannina.
Ostatnie lata Imperium Osmańskiego, 1862-1913 edytuj
W latach 1903 rozpoczęto budowę gmachu szkolnego i 14 lutego 1905 r. oddano do użytkowania budynek Szkoły Zosima[3]. Plan architektoniczny był kopią Uniwersytetu Ateńskiego[3].
W 1909 r. program nauczania został zmodyfikowany i dostosowany do oficjalnego programu przy Ministerstwie Edukacji[2].
W ostatnich latach Imperium Osmańskiego szkołą kierowali m.in.:
- Spyridon Manaris (1863–1881), za czasów jego administracji dodano piąty rok nauczania do programu
- Miltiadis Pantazis (1881–1888), z Monodhendri (Zagori)
- Spyridon Manaris (1881–1888)[8], z Sidirokastro, także profesor na Uniwersytecie Ateńskim
- Georgios Soriritadis (1891–1893)
- Dimitrios Konstas (1891–1893)
- Antonis Travlantonis (1895–1896)
Nauczyciele mieli wyższe wykształcenie, wnosili znaczący wkład w działalność kulturalno-oświatową tamtych czasów, jak np. Panagiotis Aravantinos, który napisał wiele książek o tematyce folklorystycznej i językoznawczej.
Współczesność edytuj
W maju 1918 r. szkoła funkcjonowała pod nazwą Gimnazjum Janiny[2]. W 1932 dyrektorem został Christos Soulis i po kilku latach, w 1937 r., placówka uzyskała tytuł Wzorcowego Liceum Zosimaia[2]. Nauka w budynku z 1905 r. odbywała się aż do czasu zbombardowania gmachu w czasie wojny grecko-włoskiej i przekształcenia go w więzienie. Uczniowie Zosimai tymczasowo przenieśli się do budynku liceum rumuńskiego. W 1957 r. nowy gmach Szkoły Zosiamai według modernistycznego projektu Patroklosa Karantinosa został oddany do użytku[9][3]. W 2022 roku Zosimaia funkcjonuje nieprzerwanie jako szkoła oferująca edukację na wysokim poziomie, zgodnie z rozporządzeniem greckiego ministerstwa edukacji.
Znani absolwenci edytuj
- Ali Asllani (1884–1966)
- Elmaz Boçe (1852–1925)
- Anastas Byku (?-1878)
- Abedin Dino (1843–1906)
- Hasan Dosti (1895–1991)
- Naim Frashëri (1846–1900)
- Sami Frashëri (1850–1904)
- Mehmet Esat (1862–1952)
- Georgios Hatzis (Pelleren) (1881–1930)
- Dimitrios Hatzis (1913–1981)
- Qazim Koculi (1887–1943)
- Kostandin Kristoforidhi (1826–1895)
- Kostas Krystallis (1868–1894)
- Qazim Mulleti (1893–1956)
- Sali Nivica (1890–1920)
- Karolos Papoulias (1929)
- Hasan Tahsin Pasha (1845–1918)
- Ismail Qemali (1844–1919)
- Hodo Sokoli (1836–1883)
- Dhimitër Tutulani ( 1875–1937
- Georgios Tzavelas (1866–1961)
- Christakis Zografos (1820–1896)
...
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Greece: Libraries, [w:] John D. McDonald, Encyclopedia of Library and Information Sciences, wyd. 4th ed, Milton: Taylor & Francis Group, 2017, s. 1733, ISBN 978-1-000-03154-6, OCLC 1237399913 [dostęp 2022-04-15].
- ↑ a b c d e Ζωσιμαία Σχολή » Πρότυπο Γυμνάσιο Ζωσιμαίας Σχολής [online] [dostęp 2022-04-15] (gr.).
- ↑ a b c d Τα κτίρια της Ζωσιμαίας Σχολής [online], Zosimaia, 21 października 2019 [dostęp 2022-04-15] (gr.).
- ↑ Women in Greece, [w:] Jim Potts, The Ionian Islands and Epirus : a cultural history, Oxford: Signal Books, 2010, ISBN 978-1-908493-47-7, OCLC 843200304 [dostęp 2022-04-15].
- ↑ I.N. Kazazēs i inni, Studies in Greek lexicography, Berlin 2019, s. 52, ISBN 978-3-11-062274-4, OCLC 1078908331 [dostęp 2022-04-15].
- ↑ Robert Elsie, Zarys historii literatury albańskiej, Toruń: Wydawn. Universytetu Mikołaja Kopernika, 2004, s. 64, ISBN 978-83-231-1677-6, OCLC 86072986 [dostęp 2022-04-15].
- ↑ M.V. Sakellariou, Epirus, 4000 years of Greek history and civilization, Athens: Ekdotike Athenon, 1997, s. 305, ISBN 960-213-371-6, OCLC 39391437 [dostęp 2022-04-15].
- ↑ Jacek Knopek, Polacy w Grecji : historia i współczesność, Bydgoszcz: Wydawn. Uczelniane WSP w Bydgoszczy, 1997, s. 108, ISBN 83-7096-240-8, OCLC 40545519 [dostęp 2022-04-15].
- ↑ Argyro Loukaki, Urban art and the city : creating, destroying, and reclaiming the sublime, Abingdon, Oxon 2021, ISBN 978-0-367-13297-2, OCLC 1196175005 [dostęp 2022-04-15].