Szkoła (oświata)
 |
Ten artykuł należy dopracować: przedstawiono sytuację tylko z polskiej perspektywy – artykuł powinien być przekrojowy. Pomóż go poprawić. Na stronie dyskusji mogą znajdywać się pomocne komentarze. |
Szkoła (łac. schola, scola, z stgr. σχολή, skholē) – instytucja oświatowo-wychowawcza, zajmująca się kształceniem i wychowaniem w państwie, a także siedziba tej instytucji oraz jej uczniowie i personel w tym nauczyciele[1].
Etymologia wyrazu szkołaEdytuj
Polski wyraz szkoła pochodzi od starogreckiego rzeczownika σχολή (skʰoˈlɛ:) – spokój, wolny czas przeznaczony na nauki i wywodzi się od łacińskiego wyrazu schola – czas wolny, odpoczynek, bezczynność[2].
Rodzaje szkół w PolsceEdytuj
Obecnie w Polsce wyróżnia się następujące typy szkół:
- szkoła podstawowa
- szkoła ponadgimnazjalna (ponadpodstawowa):
- liceum ogólnokształcące
- technikum
- szkoła branżowa I stopnia (dawniej zasadnicza szkoła zawodowa)
- szkoła branżowa II stopnia
- szkoła specjalna przysposabiająca do pracy (dla osób niepełnosprawnych umysłowo którzy chcą dostać pracę)
- szkoła policealna
- szkoła specjalna
- szkoła artystyczna:
- szkoła wyższa (nie podlega systemowi oświaty, lecz własnej regulacji o szkolnictwie wyższym)
W latach 1959–1972 w Polsce przeprowadzono program budowy blisko 1,5 tys. nowoczesnych szkół-pomników Tysiąclecia Państwa Polskiego[3], tzw. tysiąclatek.
Organy szkolneEdytuj
Oceny szkolneEdytuj
Oceny szkolne – system oceniania postępów w nauce w szkołach.
| Nazwa | Skrót | Wartość liczbowa |
|---|---|---|
| niedostateczny | ndst/nd | 1 |
| dopuszczający | dop/dp/dps | 2 |
| dostateczny | dst/dt | 3 |
| dobry | db | 4 |
| bardzo dobry | bdb/bd | 5 |
| celujący | cel | 6 |
W praktyce szkolnej stosuje się oceny z symbolami + i -, niekiedy też z dwoma minusami: =. Dla przykładu ocena 4- (-4, słaba czwórka) jest słabsza od całej 4, ale lepsza niż 3+ (mocna trójka). Stosuje się ją, kiedy uczeń ma minimalną wiedzę, która jednak wystarcza na daną ocenę, tutaj dobrą. Ocen z plusami i minusami nie używa się jednak przy ocenianiu końcowym i rocznym, ze względu na to, że oceny te nie są wymienione w rozporządzeniu. Stosowanie ich w ocenianiu śródrocznym uzależnione jest od uregulowań w statucie szkoły, który ustala sposób oceniania bieżącego i śródrocznego.
W przeszłości, do lat 90 XX wieku, w polskich szkołach stosowany był węższy niż dziś system ocen, w którym ocenę niedostateczną oznaczano cyfrą 2, dostateczną jako 3, dobrą jako 4, a bardzo dobrą 5. Podobnie jak dziś stosowało się oceny ze znakami + i -, które nie używano w ocenach rocznych.
Szkoły alternatywneEdytuj
Szkoły alternatywne[5][6][7][8][9][6]
| Alternatywa | Szczegóły |
|---|---|
| Daltońskie | To koncepcja edukacyjna, która powstała na początku XX wieku, a jej autorką jest amerykańska nauczycielka Helen Parkhurst. Bardzo istotny jest świadomie zaplanowany czas, zilustrowany za pomocą specjalnych tablic, który pomaga dzieciom w rozplanowaniu tygodniowej pracy. Trzy główne filary planu daltońskiego to samodzielność, odpowiedzialność i współpraca w zespole. |
| Demokratyczne | Pierwsza szkoła została założona w 1921 roku w Anglii. Zakłada, że dziecko, które ma możliwość swobodnego rozwoju, będzie chętnie pogłębiało to, co je naprawdę interesuje. W szkołach panuje demokracja, każdy uczeń ma jeden głos. Dzieci mają prawo decydować, czego chcą się uczyć i czy w danym momencie w ogóle chcą nauki. |
| Gestalowskie | Opiera się ona na założeniach psychologii gestalt, która zakłada, że istnienie 5 obszarów rozwoju człowieka: emocjonalny, społeczny, fizyczny, intelektualny i duchowy. Ważne w edukacji jest to, aby dbać o nie wszystkie. Dzień w szkole składa się z pracy indywidualnej, nauki na temat główny oraz pracy grupowej. Dzieci nie mają podziału na 45-minutowe lekcje, nie ma też typowych ławek |
| Katolickie | Szkoły realizują program systemowy, ale za podstawowy cel uważają wychowanie uczniów w duchu wartości chrześcijańskich. |
| Leśne | Leśne przedszkola a potem szkoły wymyślono w Skandynawii. Ideą tej edukacji jest kontakt z naturą. Dzieci większości czasu (nawet 80%) spędzają na zewnątrz - w lesie lub na specjalne dla nich przygotowanym terenie w mieście. |
| Montessori | Pierwsze placówki Marii Montessori powstały na początku XX wieku we Włoszech. Doktor Montessori twierdziła, że każde dziecko ma swój własny, naturalny plan rozwoju. Dzieci w różnym wieku pracują niezależnie od siebie nad dowolnie wybranym zadaniem dydaktycznym. W tak zorganizowanym kształceniu najważniejsza jest indywidualna nauka dziecka oraz samodzielne poprawianie błędów. |
| Waldorfskie | Nazwa "waldorfska" pochodzi od pierwszej szkoły założonej w 1919 roku przy fabryce "Waldorf-Astoria" w Stuttgarcie. Rozwój emocjonalny i artystyczny jest równie istotny jak intelektualny. Przez pierwsze lata w szkole waldorfskiej dzieci są w dużej mierze pod opieką jednego nauczyciela - wychowawcy. W nauczaniu nie ma podziału na przedmioty, uczniowie pracują na zagadnieniach tematycznych. |
| Nauczanie domowe | Dzieci edukowane uczą się z pomocą i pod kierunkiem swoich opiekunów (w tym także rodziców). Nauka odbywa się nie tylko w domu. Bardzo często uzupełniana jest podróżami, zwiedzaniem, uprawianiem rozmaitych rodzajów hobby i sportów, uczestnictwem w dodatkowych zajęciach, kołach zainteresowań, drużynach harcerskich. |
Zobacz teżEdytuj
PrzypisyEdytuj
- ↑ Okoń W., (1998), Nowy słownik pedagogiczny, Wyd. 2 rozsz., Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa, s. 383.
- ↑ Danuta Buttler, Halina Satkiewicz, Język i my, wydanie I, WSiP, Warszawa 1990, s. 35.
- ↑ Polska: zarys encyklopedyczny. Włodzimierz Kryszewski (red. prowadzący). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1974, s. 384–386.
- ↑ W szkole wyższej stosuje się oceny w skali od 2 (niedostateczny) do 5 (bardzo dobry); występują też oceny 3+ i 4+.
- ↑ [1]
- ↑ a b [2]
- ↑ [3]
- ↑ [4]
- ↑ [5]
Linki zewnętrzneEdytuj
- Polska. Oświata. Druga Rzeczpospolita, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2015-12-27].