Ta’ Cisju Farmhouse
Ta’ Cisju Farmhouse[a] – XVIII-wieczny dom wiejski w Naxxar na Malcie. Gospodarstwo zostało zbudowane w 1730 roku, za panowania Zakonu św. Jana, na obszarze znanym jako Ħal Muselmiet. Według Rady Lokalnej Naxxar budynek jest najstarszym gospodarstwem tego typu na tym obszarze. Budynek ma wernakularną budowę z tradycyjną maltańską architekturą. Gospodarstwo było wykorzystywane do celów rolniczych, obecnie jest budynkiem mieszkalnym.
 Widok ogólny budynku | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Typ budynku |
budynek mieszkalny, farma |
| Styl architektoniczny |
wernakularny |
| Kondygnacje |
2 |
| Ukończenie budowy |
1730 |
| Właściciel |
własność prywatna |
Położenie na mapie Malty  | |
Położenie na mapie Morza Śródziemnego  | |
 35°55′10,25″N 14°26′35,87″E/35,919514 14,443297
| |
Lokalizacja edytuj
Farma Ta’ Cisju znajduje się na obszarze znanym jako Ħal Muselmiet. Obszar ten został tak nazwany w okresie arabskich rządów na Malcie, a dosłownie oznacza „wioskę muzułmanów”[1]. Dom wiejski nie ma bezpośredniego związku z okresem arabskim, ale pola uprawne na tym obszarze rozwinęły się za czasów Arabów. Budynek znajduje się tuż przy głównej drodze w Naxxar, która prowadzi do San Pawl tat-Targa. Dom znajduje się na tym samym obszarze co Hompesch Hunting Lodge, oba domy mają przed sobą ten sam publiczny ogród. Niedaleko farmy znajduje się wieża Gauci i wieża Kapitana, które zostały zbudowane wcześniej niż Ta’ Cisju Farmhouse. Kiedy go zbudowano, był otoczony polami uprawnymi, ale większość obszaru jest dziś zurbanizowana, choć niektóre pola w pobliżu budynku nadal istnieją. Farmhouse stał się budynkiem narożnym, ponieważ obok niego zbudowano drogi[2][3][4].
Historia edytuj
Od czasów arabskich obszar ten był żyzną okolicą i do dnia dzisiejszego znajduje się tu wiele pól uprawnych. Podczas panowania arabskiego na tym terenie powstała wioska. Obszar ten był wielokrotnie atakowany z morza przez korsarzy, i z tego powodu osiedlanie się na tym obszarze było niepopularne wśród mieszkańców wyspy[2]. Mimo, że w okolicy znajduje się wieża Gauci (zbudowana przez Francesco Gauciego w 1548 r.)[5], a rycerze św. Jana zbudowali wieżę Kapitana, aby jeszcze bardziej wzmocnić ochronę społeczności rolniczej, obie dawały pewną ochronę kiedy dom został zbudowany[2]. Działo się tak, ponieważ pod koniec XVII wieku zakon św. Jana zbudował wieże Wignacourta, wieże Lascarisa i wieże De Redina. Służyły one społeczności, w tym farmie Ta’ Cisju, jako lepsza obrona, zapewniając w ten sposób dobrobyt wioski[2].
Pola uprawne mają bezpośredni związek z budową domu, który służył on jako budynek polny dla rolnika lub rolników, którzy uprawiali ziemię na tym terenie. Ziemie te stanowiły żyzne grunty dla kilku rodzin, żyjące tam w XVIII wieku[4]. Jest to prawdopodobnie jedna z pierwszych budowli tego typu wzniesionych na tym obszarze i jest nadal znana jako „najstarszy dom wiejski” w Naxxar[3]. Uważa się, że dom ten został zbudowany w 1730 roku. Data ta jest wypisana na fasadzie w pobliżu okna na pierwszym piętrze[4].
Naxxar zaczął się rozwijać w miejscowość, jaką znamy dzisiaj, w okresie brytyjskim, ponieważ w czasach rycerzy był to głównie obszar rolniczy i strefa łowiecka. W czasach brytyjskich gospodarstwo stało się domem mieszkalnym i zostało wyposażone w elektryczność. Część pomieszczeń z tyłu domu najwyraźniej dobudowano, prawdopodobnie po to, aby uczynić go wygodną rezydencją, ale co istotne, oryginalny budynek był konserwowany, i został odnowiony w jakimś czasie na początku XXI wieku. Gospodarstwo nazywa się teraz „Ta’ Cisju”; nazwa ta nie ma związku historycznego, i w konsekwencji nie występuje w żadnej literaturze aż do początku XXI wieku[3].
Architektura edytuj
Ta’ Cisju Farmhouse jest dobrym przykładem maltańskiego tradycyjnego budownictwa rolniczego. Przybiera formę skromnej architektury wernakularnej. Został zbudowany dla potrzeb rolniczych w roku 1730, z pewnym możliwym wpływem budownictwa zakonu św. Jana, ale z jego opisu wynika, że jest w dużej mierze tradycyjny. W ostatnim czasie (po roku 2000) dobudowano na tyłach budynku częśćkilka pomieszczeń o zbliżonej charakterystyce. Na niższej kondygnacji zostało wybite duże okno, co w konsekwencji doprowadziło do utraty części XVIII-wiecznej kamieniarki. Widać to na zdjęciach wykonanych przed i po odnowieniu i przebudowie nieruchomości. Dziś farma jest domem mieszkalnym i ma nowoczesne udogodnienia. Dom jest w dobrym stanie zachowania. Budynek ma typowe tradycyjne cechy, podobne do innych domów wiejskich w Naxxar, takie jak: szerokie łukowate wejście (remissa), małe okno na pierwszym piętrze (pierwsze piętro jest tradycyjnie znane jako Għorfa), rzygacze na zewnątrz, wapienne płyty i inne[3][4].
Zobacz też edytuj
Uwagi edytuj
- ↑ Budynek otrzymał tę nazwę na początku XXI wieku
Przypisy edytuj
- ↑ Naxxar, Malta. Holidays Lets Malta Gozo. [dostęp 2022-11-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-06-20)]. (ang.).
- ↑ a b c d Stephen C. Spiteri. Naxxar and its fortifications. „Military Architecture”, 2016-01-16. [zarchiwizowane z adresu]. (ang.).
- ↑ a b c d Towards San Pawl tat-Targa, Walks to discover a Village [online], Naxxar Local Council, 2013 (ang.).
- ↑ a b c d Naxxar, four walks to discover a village. Din l-Art Helwa. (ang.).
- ↑ Naxxar’s Torre Gauci. [w:] Times of Malta [on-line]. 2012-02-28. [dostęp 2022-11-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-10-06)]. (ang.).